Omgaan met zorgen over het welbevinden van jongeren

Ups en downs horen bij het leven

Als een jongere even wat minder goed in zijn vel zit, is dat niet altijd reden om je zorgen te maken. Bij opgroeien hoort leren omgaan met emoties. Daardoor ervaart een jongere in zijn gevoelsleven meer pieken en dalen dan de meeste volwassenen.

Kun je een gesprek aangaan met de jongere? Vraag dan hoe het gaat en laat weten dat jij er voor hem of haar bent. Het kan zijn dat een jongere stress ervaart door school, gepest wordt of ruzie heeft met een ouder of een vriend. Dan is het belangrijk dat je eerst luistert. Jouw betrokkenheid kan ervoor zorgen dat de jongere zich gehoord en gezien voelt. Vervolgens kunnen jullie misschien samen naar oplossingen zoeken als de jongere daar aan toe is. Als je een jongere vertrouwen geeft is dat goed voor zijn zelfvertrouwen.

Wanneer het langere tijd niet goed gaat

Wanneer een jongere zich langere tijd niet goed voelt, en je je daar zorgen over maakt, kun je zijn gedrag observeren en daarover in gesprek gaan met de jongere zelf en mensen in zijn dagelijkse omgeving:

• Benoem waarom je denkt dat de jongere zich niet goed voelt. Kijk bijvoorbeeld naar: hoe de jongere omgaat met andere jongeren, hoe energiek en positief de jongere is, hoe de jongere omgaat met emoties en of de jongere zelfvertrouwen heeft.
• Ga aan de hand van je observaties met de jongere en de ouders het gesprek aan. Vertel wat je ziet, vraag hoe zij vinden hoe het gaat en vraag of er iets aan de hand is. Zien de ouders hetzelfde gedrag thuis? Hoe gaat het thuis? Herkent de jongere wat anderen zien?
• Bepaal samen met jongere en ouders of zij iets nodig hebben. Wanneer er mogelijk wel iets aan de hand is, maak dit dan bespreekbaar en kijk samen naar mogelijke oplossingen.
• Jongeren kunnen zich in verschillende omgevingen verschillend gedragen. Ga daarom ook het gesprek aan met andere professionals en medeopvoeders. Een professional in de buitenschoolse opvang, de sport of het jongerenwerk signaleert misschien iets anders dan de leraar op school. Bespreek wat jij ziet en vraag of anderen dit herkennen.
• Bespreek in overleg met jongere en ouders met de school, het wijkteam, de huisarts of lokale jeugdhulppartners welke mogelijkheden er zijn om de jongere of het gezin te helpen. Is er een groepsaanbod waarvan de jongere of het gezin gebruik kan maken? Is individuele hulp op zijn plaats? Welke steun is er beschikbaar voor het gezin? Is een verwijzing nodig voor diagnostiek of meer specialistische behandeling?

Hoe maak je beleid rond mentaal welbevinden?

Als je in het beleid aandacht wilt besteden aan het mentaal welbevinden van jongeren, is het belangrijk om op de volgende punten te letten: 

• Welke informatie is er over het mentaal welbevinden van jongeren? Welke onderzoeksgegevens zijn beschikbaar? Wat zeggen jongeren zelf? Die informatie is de basis om met de belangrijkste samenwerkingspartners in gesprek te gaan over een gezamenlijke ambitie, de invulling van beleid en de te kiezen aanpak. Lees meer bij Zicht op welbevinden van jongeren.
• Benut informatie over het maken van samenhangend beleid, gericht op het welbevinden van jongeren, over het aansluiten bij bestaande activiteiten en interventies en het betrekken van samenwerkingspartners en jongeren zelf. Die informatie is bijvoorbeeld te vinden bij Lokaal beleid gericht op welbevinden.
• Werken aan mentaal welbevinden van jongeren is een complexe en domeinoverstijgende opgave. Die vraagt om het bundelen van krachten met partners, jongeren en ouders. Denk bij partners aan gemeenten, onderwijs, jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, jongerenwerk en basisvoorzieningen zoals sportverenigingen. Informatie over hoe je deze samenwerking vanuit je rol als beleidsmaker of bestuurder kunt organiseren is te vinden bij Succesvol samenwerken aan een maatschappelijke opgave jeugd en Interprofessioneel samenwerken.