Intervisie

Wat is intervisie?

Intervisie, ook wel intercollegiale consultatie genoemd, is een leermethode waarbij professionals met een vergelijkbare achtergrond werkproblemen bespreken. Het is een vorm van 'peer coaching', met andere woorden: coaching door gelijken.

Je helpt elkaar bij intervisie om na te denken over een werkvraag. Dit doe je door kritische en verhelderende vragen te stellen. Zo leer je van elkaar en van elkaars ervaringen en zo help je elkaar om je verder te verbeteren in je werk.

Er zijn twee vormen van intervisie:

• Probleemgerichte intervisie: een professional brengt een hulpvraag in. Met elkaar onderzoek je de vraag en mogelijke oplossingen.
• Oplossingsgerichte intervisie: de focus ligt op het oplossen van problemen. Anders dan bij probleemgerichte intervisie onderzoeken collega's niet het probleem en komen zij niet met ongevraagd advies. Met vragen helpen ze de professional om zelf met de oplossing te komen.

Let op: intervisie is niet hetzelfde als moreel beraad of supervisie. Bij moreel beraad gaat het om wat juist is om te doen bij een casus. Bij intervisie gaat het om leren door over jezelf na te denken. Daarbij is vooral aandacht voor structuur en psychologische aspecten. Supervisie geeft meer inzicht in jouw persoonlijk functioneren, terwijl je bij intervisie volgens een bepaald plan een probleem bespreekt van een van de deelnemers. Anders dan bij supervisie en moreel beraad, kan een intervisiegroep zelfsturend zijn.

Wanneer kies je deze leervorm?

Deze leervorm helpt je om inzicht te krijgen in je eigen handelen en in jouw sterktes en zwaktes. Intervisie biedt de mogelijkheid om samen te leren van elkaars ervaringen. Veel professionals ervaren de intervisie of groep waarin de intervisie plaatsvindt als steun.

Kies voor intervisie als je:

• inzicht wilt in je eigen denken en handelen.
• kennis wilt vertalen naar je dagelijkse praktijk.
• oplossingen en meedenkkracht voor individuele vraagstukken zoekt.
• in groepsverband wilt leren van ervaringen.

Hoe werkt het?

Intervisie wordt bij voorkeur geleid door een speciaal aangewezen persoon, vooral tijdens de beginfase. Deze begeleider ondersteunt het leer- en communicatieproces van de deelnemers in de intervisiegroep. Zo'n groep bestaat meestal uit vier tot acht professionals. Over het algemeen zijn dit professionals met hetzelfde beroep.
Soms kiest men bewust voor een gemengde groep, met deelnemers uit eenzelfde werkveld, zoals een onderwijs- of hulpverleningsinstelling. Bij een gemengde groep is het gewenst dat de mensen op de hoogte zijn van de inhoud van elkaars werk.

Het aantal bijeenkomsten hangt af van persoonlijke behoeften en van de aard van het werk. Je kunt elke vier à zes weken met een intervisiegroep samenkomen, maar ook elke twee maanden. Werk je intensief samen met kinderen, jongeren en ouders? Draag je een grote verantwoording voor hen? Dan wordt aangeraden om vaak samen te komen voor intervisie.

Er zijn veel intervisiemethodes waarmee je aan de slag kunt. Hieronder werken we er twee uit. Wil je weten welke methodes er nog meer zijn? Bekijk het overzicht van interventiemethodes van Kessels & Smit. Hierin staat beschreven wanneer je welke intervisiemethode inzet en hoe je dat doet.

Incidentmethode

Deze methode zet je in wanneer je op een vooraf bepaalde manier een gebeurtenis uit je werksituatie wilt bespreken. Deze methode bestaat uit negen stappen:

1. Uitleg over de gebeurtenis
2. In kaart brengen van de gebeurtenis
3. Opschrijven van vragen om informatie over de gebeurtenis te verzamelen
4. Stellen van de vragen tijdens de informatieronde
5. Ieders kijk op de vraag delen
6. Verschillen in meningen onderzoeken
7. Delen van ervaringen en suggesties
8. Bepalen wat je meeneemt als het gaat om inhoud
9. Bepalen wat je meeneemt als het gaat om proces

Roddelmethode

Deze methode zet je in wanneer je op een redelijk veilige manier feedback wil geven. Deze methode bestaat uit drie stappen.

1. De inbrenger brengt een probleem in. Deelnemers mogen verhelderende vragen stellen. Hierna is de inbrenger stil.
2. De rest van de deelnemers 'roddelt' over de casus. Ze spreken over de casusinbrenger en wisselen 'gevoelige' informatie uit. De inbrenger luistert alleen.
3. Afsluitend vertelt de inbrenger wat nieuwe inzichten gaf en wat ermee te gaan doen.

Voorwaarden en tijdsbesteding

Door gebruik te maken van een intervisiemethode voorkom je dat het een bijpraatuurtje wordt en zorg je ervoor dat de deelnemers echt leren. Volgens een structuur werken is daarom een voorwaarde; intervisie vraagt om een blijvende plek in de agenda. Afhankelijk van de groepsgrootte duurt een intervisiebijeenkomst 1,5 tot 2,5 uur, exclusief voorbereidingstijd.

Het volgende is ook belangrijk:

• Intervisie vraagt om inzet van alle deelnemers aan de intervisiegroep.
• Intervisie vraagt om vertrouwelijkheid; deelnemers moeten zich veilig voelen en ervan uit kunnen gaan dat wat jullie bespreken binnen de groep blijft.
• Intervisie vraagt om een goede voorbereiding; denk na over jouw inbreng.
• Zorg voor een ervaren gespreksleider, vooral in de beginfase.
• Ga in gesprek over de verwachtingen van de gespreksbegeleider en de deelnemers.
• Denk van tevoren na over welke methode je gebruikt.
• Zorg voor een veilige omgeving.
• Zorg voor voldoende tijd en ruimte vanuit de werkgever.

Voor- en nadelen

Voordelen

Intervisie vergroot je vermogen om jezelf te ontwikkelen. Een intervisiebijeenkomst geeft mogelijke oplossingen voor persoonlijke en vaak herkenbare vragen. De deelnemers concentreren zich zonder druk op het vraagstuk en kijken daar met een nieuwe, frisse blik naar. Iedere deelnemer komt wat halen en brengen. Dat creëert een sfeer van onderlinge betrokkenheid. Het stelt de deelnemers in staat om uit de waan van de dag te komen en vanaf een afstand naar de situatie te kijken en erover na te denken. Daardoor ontstaat ruimte voor andere inzichten en misschien zelfs voor een andere aanpak.

Onderzoeken naar de effecten van intervisie, of collegiale consultatie, laat zien dat het leidt tot meer kennis over je eigen handelen. Daarnaast zorgt intervisie voor een nieuwe, kritische blik bij de deelnemers.

Nadelen

Intervisie vraagt om een tijdsinvestering en alle deelnemers moeten op hetzelfde moment beschikbaar zijn. Het komt voor dat mensen, wanneer ze zich niet comfortabel in de groep voelen, in verlegenheid worden gebracht. Bijvoorbeeld als ervaren collega's advies geven. Verder is intervisie niet direct een oplossing voor het probleem. Intervisie is een startpunt: het biedt inzichten om mee aan de slag te gaan, maar het geeft geen kant en klare oplossing.

Andere leervormen

ActieonderzoekCommunity of practiceLiving labMoreel beraadProeftuinSupervisieTraining