Community of practice

Wat is een community of practice?

Een community of practice (CoP) noem je ook wel een kennisgemeenschap of praktijkgemeenschap. Deze bestaat uit een groep mensen met eenzelfde gezamenlijk belang. Zij hebben als doel een oplossing te vinden voor een dringende en ingewikkelde vraag. Als deelnemer aan een CoP denk je mee vanuit jouw eigen kennis en gezichtspunt. Samen leer je met en van elkaar. Deze manier van leren is gebaseerd op vertrouwen en onderling respect. Als deelnemers werken jullie samen: je deelt informatie, verbetert jouw kunnen en bouwt samen kennis op .

Wanneer kies je deze leervorm?

Deze leervorm helpt je om kennis, informatie en adviezen met professionals te delen die hetzelfde doel hebben als jij. Met een CoP leer je samen. Met elkaar denken jullie na over een vraag of probleem en zoeken daarvoor een oplossing. Bij een CoP gaat het vaak om ingewikkelde problemen die met meerdere organisaties of projectteams te maken hebben. Inbreng vanuit verschillende werkvelden, achtergronden en gezichtspunten is daarom nodig.

Kies voor een community of practice als je:

• een gemeenschappelijk belang of een ingewikkeld vraagstuk hebt.
• met een groep professionals het doel hebt om dit probleem op te lossen.
• op zoek bent naar vernieuwing of efficiëntie.
• de inbreng van meerdere disciplines, werkvelden, achtergronden en gezichtspunten nodig hebt.

Hoe werkt het?

Groot, klein, lokaal, globaal, face-to-face of online: CoP's bestaan in vele vormen. Vaak hebben ze een kerngroep met veel deelnemers daaromheen, maar dat hoeft niet zo te zijn. Een CoP heeft vaak een facilitator: iemand die het gesprek tussen de deelnemers stimuleert en ondersteunt.

Een CoP is een open en onderzoekende leeromgeving, waarbij de groepsgrootte kan verschillen. Het motto luidt: 'Al doende leert men'. Het is een zoek- en leerproces waarvan de uitkomst nog niet duidelijk is. Een CoP is zelfsturend.

Als je een CoP wilt opstarten, kun je deze handvatten gebruiken:

• Zorg vóór de start dat duidelijk is waar de CoP inhoudelijk over gaat en wat de belangrijkste vragen zijn die jullie samen gaan onderzoeken. Goede kaders zijn belangrijk.
• Kies een noodzakelijke en actuele vraag die een bepaalde groep mensen bezighoudt.
• Werf de juiste deelnemers: het liefst een groep deelnemers die spreekt namens alle belangrijke partijen voor het vraagstuk.
• Met een CoP wil je een beweging in gang zetten die doorgaat nadat de CoP stopt. Het is daarom aan te raden dat deelnemers aandacht vragen voor de CoP in hun eigen organisatie. Zo kun je bereiken dat ideeën daar uitgevoerd worden.
• De facilitator ondersteunt en stimuleert de deelnemers. Werk bijvoorbeeld met verschillende werkvormen en stel elkaar prikkelende vragen. Dat haalt mensen uit bestaande denkpatronen. Ook schept het ruimte om zaken die voor bepaalde mensen vanzelfsprekend zijn, bespreekbaar te maken.
• Jullie zijn samen verantwoordelijk voor de CoP. Als je merkt dat je je zorgen maakt over iets, breng dat dan in. Los het niet altijd zelf op.
• Maak tijd om na te denken of en hoe iets beter kan: zijn jullie nog steeds op de goede weg? En streven jullie nog altijd de doelen na die jullie samen bepaald hebben?
• Stimuleer creativiteit en out-of-the-box denken. Zet bijvoorbeeld rollenspellen in. Gebruik voorwerpen, tekeningen, creativiteit in de werkvormen om beide hersenhelften aan te spreken.
• Zorg dat er tijd en aandacht is om de resultaten te benoemen en breng dat naar buiten. Tijdens de looptijd én tegen de tijd dat een CoP stopt.
• Krijg helder wat jij belangrijk vindt: wat betekent dit voor de opzet van de CoP en wie kan hierbij helpen?

Wil je hier meer over lezen? Bekijk de publicatie 10 stappen voor een succesvolle Community of practice.

Voorwaarden en tijdsbesteding

Een CoP-traject kost tijd. De groep deelnemers komt op vaste momenten samen, bijvoorbeeld eens per zes weken, gedurende een periode van één tot anderhalf jaar. Je maakt hier met elkaar afspraken over en bespreekt regelmatig of de manier waarop jullie werken nog volstaat. Je kunt het traject natuurlijk altijd verkorten of verlengen.

Het volgende is ook belangrijk:

• De deelnemers moeten de ruimte krijgen om zelf richting te kunnen bepalen.
• De deelnemers hebben basiskennis over het onderwerp van het vraagstuk.

Voor- en nadelen

Voordelen

Je kunt op een blijvende manier ideeën uitwisselen en elkaar helpen met het werk. Deelname aan een CoP stimuleert je persoonlijke ontwikkeling en versterkt je professionele identiteit. Daarnaast kun je met een CoP oplossingen vinden voor ingewikkelde problemen, die je via andere trajecten mogelijk niet had kunnen oplossen.

Nadelen

Een CoP is een intensieve werkvorm en daardoor niet geschikt voor kennisvragen of eenvoudige vraagstukken. De kans van slagen hangt af van de inzet van de deelnemers. Deelname is vrijwillig, maar zeker niet vrijblijvend. Daarom is het belangrijk om vooral in de eerste fase van de CoP het gezamenlijke doel vast te stellen. Ook is het nodig om af te spreken welke verantwoordelijkheden je als deelnemer hebt. De kennisbasis van de deelnemers bepaalt de kennisbasis van de CoP. Focus niet alleen op wat jullie al weten, maar ook op wat jullie nog niet weten. Nodig bijvoorbeeld een expert uit of besteed een bijeenkomst aan literatuuronderzoek.

Meer informatie

Tien stappen voor een succesvolle community of practice (Duurzaamdoor.nl)Opbrengst CoP Interprofessioneel samenwerken (Aanpakmetandereogen.nl)

Andere leervormen

ActieonderzoekIntervisieLiving labMoreel beraadProeftuinSupervisieTraining