Wat als mijn kind suïcidale gedachten heeft?

Wanneer moet ik mij zorgen maken? 

Als ouder moet je je zorgen maken als je kind: 

• zich opeens terugtrekt  
• somberder is en meer piekert  
• geen interesse meer heeft in hobby's  
• iets zegt als 'Ik zie het niet meer zitten'  
• ander gedrag dan anders vertoont, bijvoorbeeld opeens agressie laat zien of blij is na een sombere periode

Bovenstaande situaties zijn voorbeelden. Het kan ook om andere kenmerken gaan. Neem je zorgen in ieder geval serieus.

Praten is belangrijk 

Het belangrijkste is om te proberen te praten met je kind over hoe het zich voelt. Dit zorgt niet voor extra gedachten over zelfdoding. De kans wordt juist kleiner dat je kind een zelfmoordpoging doet. Door te luisteren en de gevoelens en gedachten van je kind serieus te nemen, voelt je kind zich begrepen en minder alleen. 

Hoe praat je over suïcidaliteit?

Praten over zelfmoord is moeilijk en verdrietig. Je hebt hier waarschijnlijk geen ervaring in. Een paar tips voor het gesprek zijn:

• Denk na over waar je gaat praten met je kind. Kies een plek waarbij je elkaar niet steeds moet aankijken: dat kan voor je kind te intimiderend en spannend zijn. Een wandeling is bijvoorbeeld fijner dan tegenover elkaar aan tafel zitten.
• Zeg wat je vermoedt, bijvoorbeeld zo: 'Klopt het dat je aan zelfdoding denkt?'
• Luister goed naar het verhaal van je kind en onderbreek niet te snel.
• Accepteer dat je kind die gedachten en gevoelens heeft. Probeer deze niet kleiner te maken dan ze zijn. Het kan dat je kind de gedachten dan niet meer deelt.
• Probeer niet in paniek te raken. Ook al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Je kind kan jouw emoties overnemen en ook paniekerig worden. Focus daarom op je ademhaling als je merkt dat dit gebeurt.
• Let op uitspraken als: 'Ik stop ermee', 'Zo hoeft het niet meer, of 'Ik maak er een eind aan'. Probeer erachter te komen waarom je kind dat zegt. Jongeren die aan zelfmoord denken, willen meestal niet dood. Ze willen vooral dat er een einde komt aan de problemen en hun pijn. Vraag daarom door zodat je een beeld krijgt van wat je kind wilt.  
• Vraag wat je kind bedoelt, bijvoorbeeld zo: 'Wat bedoel je met "ik stop ermee"?' 
• Vraag of je kind een concreet plan heeft, in hoeverre dit al uitgedacht is en hoeveel haast je kind ermee heeft.
• Help je kind door te vragen wat meestal helpt om zich beter te voelen. Of hoe je kind vanavond rustig kan slapen, ondanks de vervelende gedachten. Misschien helpt afleiding, zoals muziek luisteren.
• Leg uit dat sombere gevoelens bij het leven horen, deze ook weer weg kunnen gaan, meer mensen deze gevoelens hebben en dat er hulp voor is. Wijs je kind op informatie over gedachten over zelfdoding. Of lees die informatie samen als jullie dat fijn vinden. 
• Benadruk wat je positief vindt aan je kind. Zeg niet dat je begrijpt dat je kind suïcidale gedachten heeft. Hierdoor kan je kind denken dat wat het over zichzelf denkt waar is. Je kan wel erkennen dat je kind deze gedachten of gevoelens heeft, maar niet bevestigen dat dit ook logisch is. Dat is namelijk gevaarlijk en kan de situatie nog ernstiger maken.
• Oordeel niet over zelfdoding. Je kind kan zich dan onbegrepen, boos en eenzaam voelen, wat de gedachten over zelfdoding versterkt. Let ook op je houding: probeer niet te fronsen met je wenkbrauwen of te rollen met je ogen.

Kijk voor meer tips op 113.nl. Vind je het nog steeds lastig om dit gesprek te beginnen? 113 kan je helpen bij de voorbereiding en heeft ook een gratis e-learning van een uur, waarin je leert over zelfmoord te praten. Zie ook de pagina Durf te praten. Vraag iemand anders om met je kind te praten als je kind liever niet met jou wil praten. Soms willen jongeren hun ouders niet 'lastigvallen' met hun problemen. 

Hulp voor mijn kind  

Schakel meteen hulp in als je kind in levensgevaar is. Bijvoorbeeld als je kind momenteel op het punt staat om een zelfmoordpoging te ondernemen of een poging gedaan heeft. Doe dit via je huisarts, de huisartsenpost of 112. Zij kunnen de crisisdienst voor je bellen. Dat kun je niet zelf doen.

Is je kind niet in direct levensgevaar, maar heeft het wel hulp nodig? Neem dan contact op met je huisarts of het wijkteam. Zorg wel dat je kind in de tussentijd veilig is. Vul bijvoorbeeld samen dit veiligheidsplan in. 

Wie kan mij helpen? 

Voor jou is het ook moeilijk om met jouw zorgen over je kind om te gaan. Hierover praten helpt misschien. Neem je partner, familie of vrienden in vertrouwen. Of praat met professionals als dat niet lukt: 

113 ZelfmoordpreventieMind KorrelatieNaasten CentraalZelfhulpgroep Mee Leven

De inhoud van deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met 113 Zelfmoordpreventie en Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie.