Hoe beslis je samen zorgvuldig over uithuisplaatsing?

Richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing

Gezinnen die met uithuisplaatsing te maken krijgen, hebben recht op een zorgvuldig besluit dat samen met hen is voorbereid en dat goed is onderbouwd. De Richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing helpt professionals hierbij.

Richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing voor jeugdhulp en jeugdbescherming

Deze richtlijn is in 2022 herzien. Wil je meer weten over de richtlijn en de herziening? Bekijk dan de webinar Herziene richtlijn uithuisplaatsing en terugplaatsing.

Verklarende analyse noodzakelijk

Een gedeelde, of gezamenlijke, verklarende analyse opstellen is noodzakelijk bij een besluit over uithuisplaatsing. Zo'n analyse biedt inzicht in de samenhang van de problemen, het ontstaan en het voortbestaan ervan en legt verbanden tussen de verschillende factoren. Lees hierover meer bij Hoe krijg ik een volledig beeld van wat er aan de hand is?

Wat maakt de beslissing zo complex?

Beslissen over de uithuisplaatsing van een kind is moeilijk. Uit onderzoek weten we dat professionals over eenzelfde situatie verschillend kunnen oordelen. En dat ze op een ander moment een andere beslissing kunnen nemen. Dat beslissen zo moeilijk is, heeft verschillende oorzaken:

• Professionals staan geregeld voor een groot dilemma: laat je het kind thuis in een moeilijke situatie, of kies je voor een uithuisplaatsing, ondanks de mogelijk negatieve gevolgen voor ouders en kind?
• Beslissingen hebben een grote impact op het leven van kinderen en hun ouders.
• Professionals krijgen vaak vermoedens te horen en onvolledige, niet actuele of tegenstrijdige informatie. Soms is dat de basis waarop ze een besluit nemen.
• Tijdsdruk speelt vaak een rol.
• Het gaat vaak om gezinnen met meervoudige, ernstige en langdurige problemen van zowel ouder als kind. Problemen die soms onvoorspelbaar zijn. Bijvoorbeeld psychische problemen, verslaving, schulden, relatieproblemen of een beperkt sociaal netwerk.
• Betrokken professionals zijn het niet altijd met elkaar eens.
• Er zijn weinig effectieve procedures voorhanden om een beslissing te ondersteunen.
• Subjectieve, vaak onbewuste factoren, zoals persoonlijke waarden en normen van de professional, beïnvloeden het besluit. Op de pagina De invloed van persoonlijke beslisdrempels verkleinen lees je hoe je de invloed van persoonlijke beslisdrempels kunt verkleinen.

Daar komt bij dat de hulp die het gezin nodig heeft, in de praktijk niet altijd tijdig beschikbaar is. Soms is de plek die het kind het meest nodig heeft, zoals een pleeggezin, niet beschikbaar. Het blijft de vraag in hoeverre een uithuisplaatsing beter is dan de situatie van dat moment.

Terughoudendheid en zorgvuldigheid essentieel  

Deze complexiteit maakt dat we terughoudend moeten zijn om kinderen uit huis te plaatsen. En dat als we hier wel toe neigen, we de beslissing zorgvuldig nemen en altijd de volgende voorwaarden navolgen:

Werk samen met het gezin

Dat betekent een samenwerkingsrelatie opbouwen, het gezin goed informeren en écht betrekken in het proces. Lees hierover meer in:

Richtlijn Samen beslissen over passende hulpHoe werk ik goed samen met jongeren en hun ouders? Wie heeft de regie in het proces van beslissen?

Kijk eerst naar alternatieven

Wat zijn andere manieren om hulp te bieden? Soms lijkt een uithuisplaatsing de enige mogelijkheid. Denk dan na over wat je zou doen als een uithuisplaatsing geen optie is. Je kunt dan op andere oplossingen komen. Ook zijn er goede interventies voorhanden die kunnen helpen bij het voorkomen van uithuisplaatsing. Lees ook:

Wat kan ik doen om uithuisplaatsing te voorkomen?

Besluit nooit alleen

Zorg ervoor dat beslissingen altijd in teamverband genomen worden. Dit doe je met andere deskundige professionals. Daarbij is het belangrijk dat het team bestaat uit verschillende disciplines die elkaar aanvullen.

Organiseer tegenspraak

Ouders en jongeren verdienen het om hulp te krijgen van professionals die vanuit verschillende perspectieven naar de situatie kijken. Organiseer daarom tegenspraak en betrek hierbij een gekwalificeerde gedragswetenschapper. Dat houdt jou als professional ook scherp. Lees hoe je dat organiseert bij Tegenspraak in de jeugdhulp.