Creatieve werkvormen voor toegankelijke leerlingparticipatie

Voordat je een werkvorm kiest, is het belangrijk om het doel van de leerlingparticipatie te bepalen. Wat je wilt bereiken, moet duidelijk zijn voor iedereen. Ook voor de leerlingen.

De werkvormen

Hieronder vind je werkvormen die geschikt zijn voor het verzamelen van perspectieven van leerlingen op de basisschool.

Tekenen en knutselen

Wil je weten wat leerlingen vinden van de indeling van de klas? Dan kun je hen vragen om een tekening, knutselwerk of kleiwerk te maken van hoe de klas er volgens hen uit moet zien. Vervolgens kunnen leerlingen over hun creatie vertellen als ze dat willen. Of je kunt door middel van tekenen of knutselen vragen wat ze vinden van buitenspelen en wat ze eventueel nog aan buitenspeelgoed willen hebben.

Fotograferen of filmpjes maken

Leerlingen gaan aan de hand van een opdracht zelf aan de slag als fotograaf. Een opdracht kan zijn: maak foto's van dingen die je wel leuk en minder leuk vindt op school.

De foto's geven een inkijkje in de ervaringen van leerlingen. Je kunt deze werkvorm gebruiken als uitgangspunt voor een gesprek in de klas of in subgroepjes.

Stellingenbox

Een stellingenbox is een doos met verschillende stellingen of plaatjes. Je kunt de doos door de leerlingen laten versieren. Het gesprek tussen leerkracht en leerlingen wordt gestimuleerd door de leerling te vragen een kaartje uit de doos te pakken en diens ideeën en ervaringen te delen.

Bij deze werkvorm bepalen leerlingen zelf hoeveel ze willen vertellen over een onderwerp. Daardoor wordt duidelijk wat zij belangrijk vinden. Bij deze methode bepalen de leerlingen ook het tempo.

Let hierbij op dat meedoen altijd vrijwillig moet zijn. Niet willen meedoen is ook een vorm van participeren. Dit is een van de basisprincipes voor betekenisvolle leerlingparticipatie. Meer hierover lees je op de pagina Negen basisprincipes voor betekenisvolle leerlingparticipatie.

Brief schrijven

De leerlingen kunnen een brief schrijven aan de leerkracht in de klas. Inhoudelijk kan de brief gaan over wat de leerlingen fijn vinden in de klas en wat ze graag anders willen.

Dit is een creatieve manier om te horen wat leerlingen belangrijk vinden. En doordat de inbreng van de leerlingen op papier staat, geeft dat ook direct overzicht voor de leerkracht die met de inbreng aan de slag gaat. Daarnaast kan deze opdracht ook anoniem. Dat biedt ruimte aan elke leerling om inspraak te leveren, ook als het spannend is.

Wensmuur

Een wensmuur is een groot vel met daarop alles wat leerlingen wensen rond een bepaald thema. Je kunt bijvoorbeeld vragen: Wat zou jij graag op het schoolplein willen? Het kan een speeltuin, voetbalveldje, een trampoline of iets anders zijn. Laat leerlingen hierover van alles tekenen, plakken en schrijven op een groot stuk papier.

Deze werkvorm geeft inzicht in de wensen van de leerlingen op een manier die makkelijk te delen is met collega's en andere klassen. Leerling kunnen ook wensen beschrijven voor het pauzemoment en hoe dit het beste is in te vullen.

Smileys

Elke leerling leert anders en heeft andere voorkeuren. Zoals het verwerken van lesstof in papieren vorm of juist digitaal. Je kunt hierover met leerlingen in gesprek gaan door beide vormen een aantal keer uit te proberen en per keer de leerling feedback te laten geven in de vorm van een smiley. Dit kan bijvoorbeeld op een stempelkaart.

Deze vorm nodigt uit tot gesprek, waarbij je samen kijkt wat wel en wat niet werkt. Je geeft de kinderen inspraak in hun eigen leerproces en stemt dit af op ieder kind. Je kunt erover praten met de betreffen leerling of er als groep over in gesprek te gaan, als anderen de mening van de leerling delen.

Stippen zetten

Je kunt stippen gebruiken als je wilt dat leerlingen gezamenlijk keuzes maken. Allereerst maak je samen de vraag en de opties duidelijk. Bijvoorbeeld het thema waar jullie de komende tijd mee bezig gaan, met een rijtje van de verschillende ideeën die zijn voorgesteld. Dan krijgt elke leerling twee stippen om te plakken bij een optie. Je zult waarschijnlijk zien dat er bij een paar thema's veel stippen staan. Dan weet je welke thema's de kinderen het interessants vinden. Aan de hand daarvan kun je als klas kiezen.