Negen basisprincipes voor betekenisvolle en effectieve leerlingparticipatie

Het VN-Kinderrechtencomité heeft negen basisprincipes geformuleerd voor betekenisvolle en effectieve participatie. Je kunt deze basisprincipes zien als randvoorwaarden voor participatie van leerlingen op school.

De basisprincipes

Transparant en informatief

De informatie die leerlingen krijgen moet toegankelijk voor ze zijn, waarbij rekening gehouden is met diversiteit en ontwikkelingsniveau. Daarbij moet begrijpelijk zijn uitgelegd waar ze aan meedoen.

Vrijwillig

Meedoen is altijd vrijwillig. Niet willen meedoen is ook een vorm van participeren.

Respectvol

De bijdrage van leerlingen moet gerespecteerd worden. Ze moeten mogelijkheden krijgen om hun ideeën te ontwikkelen en activiteiten te organiseren.

Relevant

Het onderwerp waar leerlingen bij betrokken worden, moet relevant zijn voor hun eigen leven. Daarbij moeten ze ook de kans krijgen om dingen aan de orde te brengen die zij belangrijk vinden.

Kindvriendelijk

De omgeving en participatiemethoden moeten aangepast zijn aan de mogelijkheden van de leerlingen. Er moet rekening zijn gehouden met het feit dat kinderen op verschillende niveaus ondersteund en betrokken kunnen worden, afhankelijk van hun leeftijd en ontwikkeling.

Inclusief

Niemand mag worden uitgesloten en iedereen moet voldoende kansen krijgen om betrokken te zijn. Voor het betrekken van sommige leerlingen is extra aandacht nodig is.

Ondersteund door training

Leerkrachten moeten voorbereid worden, vaardigheden ontwikkelen en ondersteuning krijgen om het participeren van leerlingen mogelijk te maken.

Veiligheid

De aanwezige volwassenen zijn verantwoordelijk voor de leerlingen met wie ze werken. Zij moeten de veiligheid waarborgen. Denk daarbij aan fysieke en mentale veiligheid. Een kind moet vrijuit kunnen spreken, zonder dat dit negatieve gevolgen heeft.

Verantwoording afleggen

Er moeten afspraken zijn gemaakt over de terugkoppeling en evaluatie. Bij elke activiteit moeten leerlingen uiteindelijk horen hoe hun mening is uitgelegd en gebruikt. Eventueel moeten leerlingen de kans krijgen om de analyse van de resultaten tegen te spreken en er invloed op uit te oefenen.

Participatiewerkvormen die aansluiten bij diverse leerlingen

Er zijn verschillende werkvormen om leerlingparticipatie vorm te geven op jouw school. Op de pagina Creatieve werkvormen voor toegankelijke leerlingparticipatie vind je inspiratie voor werkvormen die elk op een andere manier aansluiten bij het ontwikkelingsniveau en de behoeften van een leerling.

Foto Petra van Es

Petra van Es

medewerker inhoud
p.vanes [at] nji.nl