De klassenvergadering: laagdrempelige leerlingparticipatie

Wat is een klassenvergadering?

Een klassenvergadering is een gestructureerd gesprek met alle leerlingen in de klas. Dit kan verschillende doelen hebben. Je kunt praten over praktische zaken in de klas, of over wat er speelt binnen de school. Je kunt bijvoorbeeld de dagindeling, uitstapjes of een ruzie op het schoolplein bespreken. Als leraar kun je een onderwerp voorstellen, maar ook leerlingen uitnodigen om onderwerpen aan te dragen. 

Waarom werken met een klassenvergadering?

Met klassenvergaderingen creëer je een omgeving waarin leerlingen op een toegankelijke manier kunnen deelnemen aan besluitvormingsprocessen. Als leerlingen zich betrokken voelen bij de besluitvorming, dan voelen ze zich daar ook medeverantwoordelijk voor. Zowel op klas- als schoolniveau. Dit versterkt hun leerervaringen én het bevordert een schoolcultuur waarin samenwerking en wederzijds respect centraal staan.

De klassenvergadering helpt leerlingen ook bij het ontwikkelen van burgerschapsvaardigheden. Leerlingen leren naar elkaar te luisteren, met elkaar mee te denken en samen beslissingen te nemen. Door zich te verplaatsen in het perspectief van een ander, werken ze aan het oplossen van problemen die niet alleen goed zijn voor henzelf of hun eigen groep, maar voor iedereen. Hiermee oefenen kan bijdragen aan het verminderen van spanningen tussen leerlingen.

Hoe zorg je voor een goede klassenvergadering?

Een klassenvergadering vraagt om een duidelijke structuur. Vertel leerlingen duidelijk wat jullie gaan doen, hoelang de vergadering duurt, en hoe de vergadering zal verlopen. Je kunt samen met de leerlingen taken verdelen voor de vergadering. Ben jij bijvoorbeeld als leraar de voorzitter, of is dat een taak voor een leerling? Iemand kan de tijd in de gaten houden en iemand kan eventueel notuleren. Ook worden er agendapunten besproken, bijvoorbeeld ingebracht door de leerlingenraad of door individuele leerlingen zelf.

De punten kunnen gaan over de inrichting van de klas, maar bijvoorbeeld ook over onderlinge relaties. Het kunnen voorstellen zijn, maar ook vragen, opmerkingen of klachten. Altijd wordt er gezocht naar een oplossing. Ook worden er complimenten aan elkaar gegeven. 

Frequentie van de klassenvergadering

Hoe vaak je een klassenvergadering organiseert, is afhankelijk van de behoeften van de klas en van jezelf als leerkracht. Sommige scholen kiezen voor een structurele klassenvergadering, bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks. Een voordeel van een structurele vorm kan zijn dat de klassenvergadering een vertrouwd element wordt in de klas, waardoor de betrokkenheid van leerlingen toeneemt. Je kunt er ook voor kiezen om het af en toe te doen, als een leerling bijvoorbeeld een specifiek onderwerp of probleem aankaart, of als er een belangrijke situatie speelt.

Aandachtspunten bij de klassenvergadering

• Betrek iedereen bij de vergadering
• Geef alle leerlingen de ruimte om punten in te brengen
• Zorg voor een gesprek waarbij iedereen die dat wil aan het woord komt
• Creëer een veilige omgeving
• Zorg ervoor dat iedereen respectvol met elkaar omgaat

Op de Casa Montessorischool in Pijnacker hebben ze bijna dagelijks een klassenvergadering waarbij ze de Positive Disciplinemethode volgen.

Wanneer je als leerkracht met klassenvergaderingen aan de slag gaat heb je een rol als begeleider van leerlingparticipatie. Meer over deze rol vind je op [Link tekst belang van begeleider].

Wil je meer inspiratie over verschillende typen klassenvergaderingen? Lees dan deze publicatie van Bazalt.