Praten over seksualiteit en gender als jeugdprofessional

Waarom is het belangrijk om seksualiteit en gender bespreekbaar te maken? 

Seksualiteit en genderidentiteit zijn belangrijke onderdelen in de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Jongeren zijn bezig met het ontdekken van zichzelf, wat zij fijn vinden, wat bij hen past. Voor hun ontwikkeling is het van belang dat zij kennis hebben over seksualiteit, zodat zij seksueel gezond kunnen opgroeien.

Verdiep je in verschillende onderwerpen 

Gezonde seksuele ontwikkeling 

Leer meer over een gezonde seksuele ontwikkeling van jonge kinderen, kinderen in de basisschoolleeftijd en pubers, waarbij contact prettig, gelijkwaardig en veilig is. Besteed aandacht aan de plezierige kanten van seks, maar bespreek ook het voorkomen van risico's zoals soa's en zwangerschap.  

Consent

Ook is het goed om het belang van wederzijdse toestemming (consent) te benadrukken. Benoem dat je dus ook altijd kan besluiten om iets niet te doen. Je leest meer over consent op Seksuelevorming.nl.  

Seksuele- en genderdiversiteit

Het is belangrijk om je te verdiepen in de basiskennis over seksuele en genderdiversiteit. Lees bijvoorbeeld de handreiking van Rutgers of handreiking van Movisie. Wil je meer handvatten over hoe je kunt omgaan met seksuele en genderdiversiteit in je organisatie? Bekijk dan de pagina Hoe ondersteun je lhbtqia+- kinderen en –jongeren in jouw organisatie?  

Media en seksualiteit

Online media spelen een grote rol in de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het is daarom goed om je als professional te verdiepen in het onderwerp media en seksualiteit. Meer informatie vind je op Seksuelevorming.nl.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Het is ook belangrijk om aandacht te hebben voor het onderwerp seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hoe je dit onderwerp bespreekt, lees je op de pagina Hoe bespreek ik seksualiteit en grenzen?  

Ga het gesprek aan met de jongere 

Ga als jeugdprofessional het gesprek over relaties, gender en seksualiteit niet uit de weg. Levvel heeft een tool ontwikkeld om professionals op weg te helpen met dit gesprek. Een ander hulpmiddel om met jongeren het gesprek aan te gaan is het BETTER-model: 

• Bring up: breng seksualiteit onder de aandacht in gesprekken, vragenlijsten, op de website enzovoort. Laat zien dat het op de agenda staat.  
• Explain: leg uit dat seksualiteit bij het leven hoort en dat het besproken kan en mag worden met jou.  
• Tell: laat weten dat je terugkomt op het onderwerp. Op een later moment is er ook ruimte om erover te praten, het is niet erg als er nu niets te vertellen valt.   
• Time: neem de tijd als er wel iets te vertellen valt. 
• Educatie: geef goede informatie en psycho-educatie. Dit betekent dat je passende voorlichting en advies geeft. 
• Record: neem in het dossier op dat je het thema besproken hebt (en blijft bespreken).

Het BETTER-model staat ook beschreven in de Richtlijn Seksuele ontwikkeling voor jeugdhulp en jeugdbescherming. In deze richtlijn vind je ook meer informatie over de seksuele ontwikkeling van 0 tot 23 jaar en handvatten voor advies en begeleiding op het gebied van seksualiteit. Deze richtlijn is ontwikkeld voor jeugdhulp en jeugdbescherming, maar kan ook door andere professionals worden gebruikt. 

Ondersteuning van het gezin 

Geef kinderen, jongeren en ouders betrouwbare en begrijpelijke informatie. Je kunt ze bijvoorbeeld wijzen op educatief materiaal via Wijkteamswerkenmetjeugd.nl of de brochures voor ouders van Kenniscentrum Rutgers.

Heb ook oog voor onveiligheid in het gezin of door leeftijdsgenoten. Als de jongere hiermee akkoord gaat, kijk dan samen met het gezin naar ieders eigen onzekerheden en opvattingen. Bespreek hoe iedereen kan bijdragen aan een veilige en ondersteunende omgeving voor de jongere. 

Meer informatie

• Wil je meer algemene tips over hoe je kunt omgaan met seksualiteit en gender? Ga naar voorlichtingswebsites zoals Sense.info of de website van Rutgers. 
• Je kunt seksueel gedrag bijsturen door Het Vlaggensysteem te gebruiken. Als jeugdprofessional kun je (met ouders) seksueel gedrag bijsturen door het te benoemen, begrenzen en uit te leggen. 
• Vind je het lastig om met kinderen te praten over genderidentiteit en genderexpressie? Dan kun je ook de Gender eenhoorn gebruiken. Deze is in meerdere talen beschikbaar.