Seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd

Seksuele ontwikkeling tussen de 6 en 12 jaar

De seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd verloopt vanzelf. Het is te zien als een soort voorbereiding op de beleving van seksualiteit later in hun leven. Tussen 6 en 12 jaar worden kinderen zich meer bewust van de mening van anderen. Ook gaan ze hun eigen lichaam vergelijken met dat van anderen. In grote lijnen verloopt hun seksuele ontwikkeling zo:

6 jaar

Vanaf 6 jaar weten kinderen dat het aanraken van je eigen geslachtsdelen iets is dat je doet zonder dat anderen erbij zijn. Soms vertellen ze schuine moppen of tekenen ze geslachtsdelen in hun schrift om anderen uit te dagen. Ook stellen ze vaak vanaf hun 6e jaar steeds meer vragen over seksualiteit.

7 jaar

Vanaf 7 jaar ontdekken kinderen wat wel en niet hoort in de omgang met anderen. Ook kunnen kinderen vanaf deze leeftijd gaan fantaseren over verliefdheid en intimiteit, bijvoorbeeld over met wie ze verkering willen of willen trouwen. Ze zeggen dat ze verliefd zijn als ze iemand heel lief vinden. Vanaf deze leeftijd krijgen jongens meestal meer vriendschappen met jongens en meiden met meiden.

8 - 10 jaar

Tussen 8 en 10 jaar beginnen kinderen voor het eerst hun seksuele voorkeur te verkennen. Ze kunnen zich dan ook ongemakkelijker voelen over hun eigen lichaam. Ze doen daarom bijvoorbeeld de deur van de wc of badkamer op slot. Of ze willen zich niet meer naakt laten zien en doen een handdoek om. Ook worden ze zich op deze leeftijd nog meer bewust van zichzelf en van de verschillen met anderen. Vanaf deze leeftijd kunnen ze ook bewuster gaan masturberen en daarbij een orgasme krijgen.

10 - 12 jaar

Tussen 10 en 12 jaar komen kinderen in de puberteit. Ze krijgen te maken met lichamelijke veranderingen waar ze vaak erg aan moeten wennen. Zo krijgen sommige kinderen bijvoorbeeld een groeispurt, meer lichaamshaar, de eerste menstruatie of hun eerste erectie. Ze vragen zich ook af of hun lichaam wel normaal is en worden daar onzeker van. Ook worden ze vaak voor het eerst verliefd en voelen ze zich seksueel aangetrokken tot anderen.

Meestal hebben jongens meer seksuele fantasieën dan meiden, maar niet altijd. Gevoelens van seksuele opwinding zijn op deze leeftijd normaal, maar ook wanneer kinderen deze gevoelens niet hebben is dat normaal. Sommige kinderen hebben ook hun eerste orgasme.

Steun bij de seksuele ontwikkeling van kinderen

Als professional steun je kinderen in de basisschoolleeftijd bij hun seksuele ontwikkeling door het bespreekbaar te maken met henzelf en met hun ouders. Bij het bespreekbaar maken van de seksuele ontwikkeling kun je ingaan op de lichamelijke veranderingen, de waarden en normen van gedrag, maar ook uitleggen dat er grenzen zijn en dat deze grenzen voor iedereen verschillend zijn.

Zo draag je bij aan het doorbreken van taboes en creëer je een ruimte waarin kinderen en ouders bij jou terecht kunnen voor vragen en zorgen rondom seksualiteit. Op de pagina Seksualiteit bespreken met kinderen en ouders van Rutgers lees je meer over waar je op moet letten tijdens het gesprek over seksualiteit. 

Meer informatie

• Wil je als onderwijsprofessional meer weten over hoe je kunt bijdragen aan de seksuele ontwikkeling en opvoeding van kinderen in de basisschoolleeftijd? Op Seksuelevorming.nl lees je alles over hoe je seksuele vorming kan toepassen in de klas.
• Wil je meer weten over hoe je praat met kinderen en jongeren over seksualiteit? Daarover lees je meer op de pagina Praten over seksualiteit en gender als jeugdprofessional.
• Meer tips voor het bevorderen van de seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd voor professionals in de jgz lees je op de website Seksindepraktijk.nl.
• Maak je je als professional zorgen over ongezond seksueel gedrag bij een kind? Op onze pagina's over seksueel grensoverschrijdend gedrag vind je tips over wat je kunt doen.
• Hebben ouders vragen? Je kunt ze verwijzen naar onze pagina Seksuele opvoeding van kinderen in de basisschoolleeftijd of deze brochure van Rutgers.