Seksuele ontwikkeling van jonge kinderen

De seksuele ontwikkeling van jonge kinderen

De seksuele ontwikkeling van jonge kinderen begint al bij de geboorte. In grote lijnen verloopt dat zo:

Baby's

Baby's worden graag aangeraakt en geknuffeld. Dat geeft hen een veilig gevoel en draagt positief bij aan de hechting. Vanaf zes maanden beginnen ze hun eigen lichaam te verkennen; ze pakken bijvoorbeeld hun neus, voeten en tenen vast. Ook kunnen ze hun geslachtsdelen gaan aanraken. Jongens kunnen een erectie krijgen. Ook meiden ontdekken dat het fijn is om hun geslachtdeel aan te raken en doen dat vanaf negen maanden bewust. Dat geeft hen een fijn gevoel, net zoals sommige andere plekken op het lichaam. Het aanraken van de eigen geslachtsdelen heeft op deze leeftijd dus niets te maken met volwassen seksuele gevoelens. Het voelt simpelweg fijn en hoort bij de verkenning van hun eigen lichaam.

Peuters

Peuters worden zich echt bewust van hun eigen lichaam. Ze ontdekken dat ze een piemel of vulva hebben, en dat dit kan verschillen met andere mensen. Sommige peuters raken bewust hun geslachtsdeel aan. Dat geeft ze een prettig of troostend gevoel. Peuters worden nieuwsgierig naar het lichaam van anderen. Die nieuwsgierigheid begint vaak bij gezinsleden en later ook bij andere kinderen. Ze begrijpen nog niet wanneer dit ongepast kan zijn of pijn kan doen. Daarnaast hebben peuters over het algemeen nog veel behoefte aan lichamelijk contact. Bijvoorbeeld door te knuffelen, kusjes te geven of op schoot te zitten. Hieronder lees je hoe je daarmee kunt omgaan. 

Kleuters

Kleuters gaan verder op onderzoek uit, bijvoorbeeld door met een ander kind doktertje te spelen. Dat draagt bij aan een gezonde ontwikkeling en een gezond lichaamsbeeld.  Verder worden kleuters zich steeds meer bewust van sociale regels rondom seksualiteit. Ze leren wat wel en niet mag. En wat privé is of hoort te zijn.

Steun bij de seksuele ontwikkeling van jonge kinderen

Als professional steun je jonge kinderen bij hun seksuele ontwikkeling door het bespreekbaar te maken met henzelf en met hun ouders. Bij het bespreekbaar maken van de seksuele ontwikkeling kun je ingaan op de lichamelijke veranderingen, de waarden en normen van gedrag, maar ook uitleggen dat er grenzen zijn en dat deze grenzen voor iedereen verschillend zijn.  Zo draag je bij aan het doorbreken van taboes en zorg je ervoor dat er ruimte is  voor vragen en zorgen rondom seksualiteit.

Meer informatie

• Wil je als professional in de kinderopvang meer weten over hoe je kunt bijdragen aan de seksuele ontwikkeling en opvoeding van jonge kinderen? Op Gezondekinderopvang.nl lees je er meer over.
• Wil je meer lezen over hoe je praat met kinderen en jongeren over seksualiteit? Daarover lees je meer op de pagina Praten over seksualiteit en gender als jeugdprofessional.
• Maak je je als professional zorgen over ongezond seksueel gedrag bij een kind? Op onze pagina's over seksueel grensoverschrijdend gedrag vind je tips wat je kunt doen.
• Hebben ouders vragen? Je kunt ze verwijzen naar onze pagina Seksuele opvoeding van jonge kinderen of deze brochure van Rutgers.