Baby | Eenkennigheid: angst voor vreemden

Wat is eenkennigheid?

Eenkennigheid wil zeggen dat een kind zich maar bij een of twee opvoeders veilig voelt en angstig reageert op anderen. Kinderen die eenkennig zijn, worden bang wanneer ze vreemden zien, gaan huilen, en kruipen tegen hun ouders aan. Eenkennigheid uit zich niet altijd even sterk: sommige kinderen hebben er veel last van, bij anderen is het een stuk minder aanwezig.

Het ontstaan van eenkennigheid hangt samen met de ontwikkeling van de hechtingsrelatie. Als ouder of opvoeder bied je je kind namelijk structuur en veiligheid, en geef je veel aandacht. Dit draagt eraan bij dat je kind zich aan jou gaat hechten en zich veilig bij je voelt. Kinderen leren op wie zij kunnen vertrouwen en gaan daardoor steeds sterker het verschil merken met andere mensen in hun omgeving.

Eenkennigheid herkennen

Wanneer je kind eenkennig is, wil die het liefst bij jou in de buurt zijn. Dat gaat verder dan een tijdelijke voorkeur voor een van de ouders of opvoeders. Je kind klampt zich bijvoorbeeld aan je vast wanneer je met een onbekende praat of wanneer er bezoek is. Of het gaat hard huilen als je even uit de kamer bent. Wanneer je zelf niet bij je kind bent, zal je kind zich op de persoon richten die na jou het meest vertrouwd is. Eenkennigheid komt het meest voor bij kinderen tussen 1 en 2 jaar oud. Meestal wordt het minder of gaat het voorbij rond het tweede jaar. Hoe dat precies gaat, verschilt per kind.

Als je kind in de eenkennigheidsfase zit, kunnen bijzondere omstandigheden extra moeilijk zijn. Bijvoorbeeld als je kind ziek is, of bij een uitstapje of een verhuizing. Je kind kan dan nog banger zijn dan op andere momenten wanneer jij er niet bent, omdat het zich niet op zijn gemak voelt of niet weet wat er precies gaat gebeuren.

Ook in andere fases kan je kind het moeilijk vinden als je weggaat. Op de pagina Scheidingsangst lees je daar meer over.

Wat leert je kind van deze fase?

Tijdelijke eenkennigheid hoort bij de ontwikkeling van je kind. Het doorlopen van deze fase draagt bij aan de hechting. De eenkennigheidfase helpt kinderen een veilige basis te leren herkennen in hun ouders, en ook om voorzichtig te zijn met het onbekende. En dat komt van pas wanneer ze de buitenwereld ontdekken. Door de eenkennigheidsfase leren kinderen dus om niet te ver te gaan in hun ontdekkingsgedrag, en dat ze altijd veilig bij hun ouders terug kunnen komen. Zo ontstaat er een goede balans tussen afstand en nabijheid.

Je kind leren omgaan met onbekenden

Door je kind regelmatig in contact te brengen met anderen, leert je kind om met onbekenden om te gaan, en zich bij hen op zijn gemak te voelen. Maar de verschillen tussen kinderen kunnen groot zijn. Het ene kind is wat verlegen, terwijl het andere makkelijk omgaat met onbekende kinderen of volwassenen. Door daar rekening mee te houden, kun je je kind in het eigen tempo leren omgaan met onbekenden. Op deze leeftijd heeft je kind nog weinig controle over gedrag en emoties, en heeft daar jouw hulp nog bij nodig. Wanneer jij rustig blijft en niet angstig reageert, help je je kind om met de angst om te gaan. Meestal is de natuurlijke reactie die jij op anderen hebt een goed voorbeeld voor je kind.

Afscheid nemen

Tijdens de eenkennige fase kan je kind ook meer moeite hebben met afscheid nemen. Je kunt je kind helpen door te zorgen voor een fijne overdracht met een familielid, de oppas of medewerker van de opvang. Gun je kind even tijd om te wennen aan de ander, zodat het kan voelen dat het veilig is. Bij het wegbrengen naar de opvang kan het helpen wanneer een leider je kind van je overneemt en even bij zich houdt terwijl jij weggaat. Blijf zelf rustig bij het afscheid nemen, en laat het niet te lang duren. Wanneer je eenmaal uit beeld bent, wordt je kind vaak snel weer rustig.

Tips voor het omgaan met eenkennigheid

Als je kind bang reageert op een onbekende, kun je het volgende doen:

• Accepteer dat je kind tegen je aankruipt, en dwing je kind niet om contact te hebben met de onbekende.
• Stel je kind gerust en blijf zelf rustig, zonder er verder veel aandacht aan te besteden.
• Vertel je kind wie de persoon is en blijf ondertussen met die persoon praten. Zo laat je je kind zien dat het niet eng is, en aan de persoon met we je praat kun je uitleggen dat je kind wat eenkennig is.
• Help je kind verder om zijn emoties te begrijpen door erover te praten en ze serieus te nemen. Bijvoorbeeld door de angstgevoelens van je kind te benoemen. Beschrijf wat er gebeurt wanneer je kind bang is voor onbekenden en tegen jou aankruipt.