Baby | Slapen

Dag- en nachtritme

Pasgeboren baby's weten nog niet het verschil tussen dag en nacht. Daardoor zijn ze 's nachts vaak evenveel wakker als overdag. Na verloop van tijd ontwikkelen baby's steeds meer een dag- en nachtritme en zullen ze vaker doorslapen. Maar ook dan zijn ze 's nachts nog wel eens wakker, omdat ze honger, krampjes of een vieze luier hebben. 

Wanneer je baby huilerig en paniekerig wakker wordt, kun je je baby geruststellen door er zacht tegen te praten en te aaien of een fopspeen te geven. Troosten kan natuurlijk ook door je baby even vast te houden tot je kind weer rustig is. Als het niet meteen lukt om je baby weer in slaap te brengen, betekent dat niet direct dat er iets aan de hand is. Dat gebeurt vaak. Probeer zelf rustig te blijven. Zo help je je kind te ontspannen.

Slaappatroon

Baby's van 0 tot 6 maanden hebben een slaappatroon van zo'n 50 tot 60 minuten. Ze hebben dan eerst een actieve en daarna een stille slaap. In de actieve slaap kan je baby geluidjes maken en bewegen. Je baby kan zelfs de ogen openen en wakker lijken. Ook ademt je baby snel en onregelmatig. In de stille slaap beweegt je baby bijna niet en ademt je baby veel dieper. Ook wordt je baby dan minder snel wakker door geluid. Na de stille slaap wordt je baby wakker of begint het aan de volgende periode van 50 tot 60 minuten.

De leeftijd waarop baby's 's nachts langer gaan slapen, verschilt per kind. In de loop van het eerste levensjaar wordt een baby 's nachts steeds minder vaak wakker.

Hoeveel slaap heeft een baby nodig?

Als je baby moe begint te worden, kun je dit vaak al zien voordat je baby begint te huilen. Je baby moet bijvoorbeeld gapen, krijgt rode wangen, gaat aan de oortjes friemelen, kijkt je niet meer aan, gaat jengelen, of doet druk. Oudere baby's wrijven in hun ogen als ze moe worden.

De ene baby slaapt uren achter elkaar, de andere doet kortere slaapjes. Door goed naar je kind te kijken, leer je het slaapritme kennen. Je baby voelt zich het fijnst als je in dat ritme meegaat, ook wanneer jullie niet thuis zijn. Onderstaande feitjes kunnen je helpen. Het gaat hier steeds om gemiddelden. Als het bij jouw baby niet precies zo gaat als hier staat, is dat geen reden tot ongerustheid. Elk kind is anders.

• Pasgeboren baby's slapen gemiddeld 14-18 uur per 24 uur. Maar er zijn ook baby 's die 9 uur slapen en baby's die 19 uur slapen. Er zijn dus grote verschillen tussen kinderen. En die verschillen zijn heel normaal.  
• Vanaf 10 tot 12 weken begint er een dag- en nachtpatroon te ontstaan.
• Na ongeveer 6 maanden slaapt een baby overdag 2 of 3 keer. Gemiddeld slapen baby's dan 1 of 2 uur achter elkaar. 's Nachts kunnen zij steeds langer zonder voeding, vooral als ze overdag voldoende drinken. Sommige baby's slapen na 6 maanden de hele nacht door. Andere baby's nog niet. Ook deze verschillen zijn normaal.
• Na ongeveer 9 maanden slapen de meeste baby's ongeveer twee keer per dag. Rond deze leeftijd vinden ze het meestal het niet zo leuk om 's avonds alleen te zijn. Sommige baby's gaan daarom niet meer rustig liggen. Baby's van die leeftijd  maken overdag veel mee en verwerken dat 's nachts. Soms dromen ze, worden ze wakker of moeten ze even huilen.
• Kinderen van 1 jaar oud slapen gemiddeld zo'n 8 tot 9 uur achter elkaar door. Vaak doen ze ook nog een middagslaapje van 1,5 tot 2 uur.

Wat kun je doen om je baby te helpen bij het slapen?

Baby's hebben veel slaap nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Hun lichaam groeit tijdens het slapen. Voorspelbaarheid en structuur helpen bij het slapen. Wat kun je doen?

• Zorg zoveel mogelijk voor een vast dag- en nachtritme.
• Probeer je baby op een vaste slaapplek te laten slapen, zoals in een wiegje of ledikant. Zo went je kind eraan dat de slaapplek is om te slapen en de box om te spelen.
• Maak van het naar bed gaan een positief en rustig ritueel. Houd een vaste volgorde aan. Bijvoorbeeld eerst een schone luier en slaapzak aan en dan nog voeden of een fles op de slaapkamer. Daarna een kus en ten slotte de muziekdoos aanzetten. Zo is het duidelijk voor je baby dat de dag voorbij is en de nacht begint.
• In de eerste paar maanden kan je baby in een eigen wiegje of bedje slapen op jouw slaapkamer. Vanaf ongeveer 4 tot 6 maanden kan je baby wennen aan zijn of haar eigen kamer. Laat de baby tot de leeftijd van 4 maanden het liefst niet bij je in bed slapen. Dit wordt afgeraden vanwege de veiligheid. Soms kies je er wel voor om je baby bij je in bed te laten slapen. Hiervoor kunnen verschillende redenen zijn. Bijvoorbeeld omdat een kind ziek is en steeds wakker wordt, of omdat je kind zich zo veiliger voelt. Als je hiervoor kiest is het belangrijk om op een veilige manier samen te slapen.
• Een rustige, donkere en veilige kamer is belangrijk voor een goede nachtrust. Zorg dat het er niet te koud of te warm is. Voor sommige baby's is een nachtlampje fijn.

Slecht slapen

Sommige baby's huilen zichzelf in slaap, ook als ze 's nachts even wakker worden. Dat hoort erbij. Wordt het huilen heel erg of blijft je kind maar huilen en heeft het moeite om in slaap te vallen?

• Ga na wat er aan de hand kan zijn. Heeft je kind een vieze luier? Heeft je kind honger? Of is je kind misschien niet slaperig genoeg? Misschien huilt je baby omdat die ergens last van heeft, bijvoorbeeld omdat er een tand doorkomt. Als je baby blijft huilen, is die niet rustig genoeg om weer in slaap te vallen. Troost je baby tot die rustiger wordt en leg je baby daarna weer terug in zijn eigen wiegje of bedje.
• Niet ieder kind heeft evenveel slaap nodig. Als je merkt dat je kindje nog niet moe genoeg is, probeer het dan iets later nog een keer. Let goed op slaapsignalen van je kind, zoals wegkijken, gapen, in de oogjes wrijven.
• Jonge baby's hebben hun ouders vaak nodig bij het in slaap vallen. Ze willen bijvoorbeeld graag gewiegd worden of vastgehouden. Dat is heel normaal babygedrag. Als ze ouder worden leren baby's vanzelf om zonder hulp in slaap te vallen.
• Probeer de 5-minutenregel: leg je kind in bed, als die gaat huilen wacht je 5 minuten voordat je teruggaat. Ga dan rustig naar binnen, geef de speen of aai je baby even, en ga dan weer weg. Doe dit net zo lang totdat je baby in slaap valt. Hiermee geef je je baby een gevoel van veiligheid, maar maak je ook duidelijk dat het tijd is om te slapen.

Een vast bed-ritueel helpt je kind om een goed slaappatroon op te bouwen. Meestal zijn problemen met slapen tijdelijk en verdwijnt het vanzelf weer na een aantal weken of maanden. Moeite met slapen en een slaapritme kan bijvoorbeeld komen door een onrustige omgeving, spanning in huis, angst of ziekte. Ook een te koude, warme of lichte slaapkamer kan een reden zijn. Maar er hoeft niet altijd een oorzaak te zijn. Soms slaapt een kind gewoon even wat slechter.

Als je baby slecht slaapt, heeft dat ook effect op je eigen slaap. Je kunt daar erg vermoeid door raken. Zorg daarom ook dat je zelf voldoende rust en ontspanning krijgt. Probeer zelf ook te gaan slapen als je baby overdag slaapt. Of misschien is er iemand die even op je baby wil passen zodat jij even kunt ontspannen of bijslapen. Bijvoorbeeld vrienden, familie of andere ouders. Je kunt voor advies ook altijd contact opnemen met het consultatiebureau of de huisarts.

Veilig samen slapen

Veel ouders vinden het een fijn gevoel als ze hun pasgeboren baby dichtbij zich kunnen houden en samen kunnen slapen. Het idee achter samen slapen is ook dat je je baby leert dat jij er altijd voor je baby bent en niet zomaar weggaat. Dus ook als je baby gaat slapen. Samen slapen op dezelfde kamer zorgt ervoor dat jouw kindje jou in de nacht hoort en daardoor weet dat je er bent.

Alle vormen waarbij een kind op de kamer van de ouder slaapt, vallen onder samen slapen. Een kind kan dus in een eigen bedje slapen, in een co-sleeper (aanschuifbedje) of bij de ouders in bed.

In Nederland wordt door consultatiebureaus en kraamzorg aangeraden de baby de eerste 4 tot 6 maanden in een apart bedje op je slaapkamer te laten slapen, zo dicht mogelijk bij jullie bed. Je kind is dan dichtbij, maar ligt veilig in het eigen bedje. Daarna kan je baby langzaam gaan wennen aan slapen in een eigen kamertje.

Vanwege de veiligheid wordt afgeraden om een baby bij de ouders in bed te laten slapen. De baby kan het te warm krijgen, bekneld raken of met het gezichtje tegen kussens of het dekbed aangedrukt worden en hierdoor stikken.

Je kunt verschillende redenen hebben om samen te willen slapen in één bed. Bijvoorbeeld omdat er geen ruimte is voor een apart bedje. Of zodat je makkelijker 's nachts kunt voeden. Het kan ook zijn dat je kind beter slaapt als het bij je ligt. Je kunt het  ook belangrijk vinden voor de band met je kind. Of omdat je in een land bent opgegroeid waar samenslapen in één bed normaal is. Als je ervoor kiest om samen met je kind in één bed te slapen, is het belangrijk dat je je goed laat informeren en maatregelen neemt, zodat het samenslapen op een veilige manier gebeurt. En zodat je baby en jijzelf ook goed kunnen slapen.

Omdat het consultatiebureau en de kraamzorg adviseren om niet in één bed samen te slapen, durven veel ouders er niet met hen over te praten. Toch is het belangrijk dat je dit wel doet. Want zij kunnen je helpen om zo veilig mogelijk samen te slapen. Zij geven advies. Het is altijd aan jou als ouder om te beslissen wat voor jou en je baby het beste werkt.

Lees meer over hoe je 's nachts voor je baby kunt zorgen