Als gemeente kansengelijkheid in het onderwijs bevorderen

Wat kun je als gemeente doen aan kansengelijkheid?

Als gemeente kun je de ontwikkeling van alle kinderen en jongeren bevorderen en ervoor zorgen dat kinderen zo kansrijk mogelijk kunnen opgroeien. Hiervoor maak je onder andere preventief jeugdbeleid, onderwijsachterstandenbeleid en beleid op het gebied van jeugdhulp.

De verantwoordelijkheid daarvoor ligt op verschillende beleidsterreinen. Om als gemeente een verbindende rol te kunnen spelen op het gebied van kansengelijkheid, is het belangrijk dat beleidsmakers vanuit een gemeenschappelijke visie en strategie samenwerken.

Waarom is samenhang met andere beleidsterreinen nodig?

Kansenongelijkheid in het onderwijs heeft verschillende oorzaken. Meerdere factoren kunnen zorgen voor ongelijkheid en een minder goede ontwikkeling. Bijvoorbeeld armoede in het gezin, gezondheid en de wijk waarin het kind woont. Voor een effectieve aanpak is het belangrijk om als gemeente te zorgen voor samenhang tussen verschillende beleidsterreinen die daarmee te maken hebben. Denk bijvoorbeeld de uitvoering van de Jeugdwet, het Passend Onderwijs, de jeugdgezondheidszorg, sport en cultuur, wonen en armoede.  

Daarnaast zijn er ook initiatieven en geldstromen via landelijke programma's voor het werken aan kansengelijkheid, zoals het Nationaal Programma Onderwijs, Kansrijke Start, Nationaal Preventieakkoord – gezondheid, School en Omgeving en het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. De valkuil bestaat om vanuit de verschillende domeinen aparte plannen op te stellen. Een samenhangende aanpak binnen je gemeente is belangrijk om versnippering te voorkomen.  

Hoe zorg je voor een samenhangende aanpak?

Voor het werken aan kansengelijkheid in het onderwijs heb je naast scholen ook maatschappelijke partners nodig die werken aan het tegengaan van ongelijke kansen, bijvoorbeeld thuis en in de wijk. Een samenhangende aanpak kun je zo versterken:   

Zoek de gezamenlijke urgentie

Veel verschillende afdelingen in de gemeente en organisaties houden zich bezig met van kansengelijkheid in het onderwijs. Neem als gemeente het initiatief voor contact tussen onderwijs, kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, wijkteams, sport, cultuur, buurt- en welzijnswerk, vrijwilligersinitiatieven, en fondsen en stichtingen die werken aan kansengelijkheid. Ga in gesprek en bepaal samen wat de gezamenlijke opgave is. Waar loopt iedereen tegen aan? En waarom is het belangrijk om hier mee aan de slag te gaan?

Organiseer de samenwerking en besluitvorming

Breng in kaart welke partners en netwerken in je gemeente nodig zijn voor een samenhangende aanpak kansengelijkheid. Denk aan scholen, kinderopvang, sport en cultuur, buurtwerk, vrijwilligers initiatieven, fondsen, stichtingen die actief zijn in de gemeente. Spreek af wie de regie heeft in het werken aan gelijke kansen in het onderwijs. Zorg binnen je gemeentelijke organisatie voor afstemming tussen onderwijsachterstandenbeleid, jeugdgezondheidsbeleid, jeugdbeleid, sport en cultuur, en veiligheidsbeleid. Meer over het organiseren van samenwerken lees je op de pagina Samenwerken om als school kansengelijkheid te bevorderen.

Breng de doelgroep in beeld

Zorg dat je weet hoe het met kinderen en jongeren in je gemeente gaat en wat zij nodig hebben. Inventariseer welke zorgen scholen hebben en welke kansen zij zien. Gebruik uitkomsten van landelijk onderzoek en maak gebruik van lokale cijfers. Verzamel ook signalen, beelden en verhalen van professionals, jongeren, ouders en verschillende partners.

Hulpmiddelen voor een samenhangende aanpak

Het Kwaliteitskompas is een hulpmiddel voor gemeenten die samen met hun partners willen sturen op de resultaten voor kinderen en jongeren.

Met het Stappenplan Effecten van armoede in gezinnen verminderen kun je vanuit een gezamenlijke analyse tot een samenhangende aanpak komen. Het helpt om krachten te bundelen en om beter te doen wat kinderen, jongeren en gezinnen nodig hebben. Verder helpt het stappenplan om de gezamenlijke opgave te vertalen naar een concreet plan.

Goede voorbeelden van gemeenten

In de Gelijke Kansen Alliantie werken scholen, gemeenten en maatschappelijke partners samen aan het verbeteren van kansengelijkheid in het onderwijs. Op de website van de Gelijke Kansen Alliantie vind je veel voorbeelden.