Pedagoog op de club: samenwerken aan een veilig sportklimaat

Aanleiding: ondersteunen van vrijwilligers in Rotterdam

Sportverenigingen zijn afhankelijk van vrijwilligers, zoals trainers en vertrouwenspersonen, die te maken krijgen met allerlei maatschappelijke uitdagingen van een grote stad. Denk aan messen- en drugsproblematiek, kindermishandeling en gedragsproblemen. Pedagoog op de Club biedt ondersteuning aan deze vrijwilligers door pedagogen op sportclubs te plaatsen en diverse trainingen aan te bieden.

'Vrijwilliger zijn op een sportclub is geen simpele taak, al helemaal niet als je naast je vrijwilligerswerk ook nog gewoon een baan hebt. Hoe signaleer je problemen en wat doe je eraan?' – Pedagogisch adviseur Bianca Hamstra

Het project streeft ernaar een vertrouwd aanspreekpunt te zijn voor vrijwilligers van deelnemende sportverenigingen. Door regelmatige aanwezigheid op de clubs bouwen pedagogen een vertrouwensband op met vrijwilligers, waardoor problemen vroegtijdig kunnen worden gesignaleerd en aangepakt. Zo zorgen ze ervoor dat de sportclub een veilige en fijne plek blijft voor iedereen.

Aanpak: vergroten van kennis en vaardigheden

Rotterdam Sportsupport heeft al langer ervaring met het bieden van pedagogische ondersteuning aan sportverenigingen. Maar met de toenemende behoefte aan begeleiding werd duidelijk dat er een intensievere aanpak nodig was. De reguliere ondersteuning bleek niet voldoende te zijn, met slechts twee pedagogen op 360 verenigingen was de aanwezigheid onvoldoende om alle pedagogische vraagstukken op te pakken.

'Het werd al snel duidelijk dat goede ondersteuning meer aanwezigheid vereiste.' – Projectleider Ineke Kalkman

Intensievere begeleiding bij geselecteerde clubs

Dankzij extra financiering vanuit een subsidieproject van de gemeente kon het project uitbreiden. Bij zes sportverenigingen in wijken met een lage sociaaleconomische status zijn vaste sportpedagogen en professionele trainersbegeleiders geïntroduceerd voor intensievere begeleiding van vrijwilligers. Deze professionals zijn nu wekelijks aanwezig op deze clubs om de vrijwilligers meer kennis en vaardigheden te bieden voor het creëren van een veilig sportklimaat.

'We keken eerst welke sportverenigingen de meeste hulp nodig hebben en waar de meeste winst te behalen valt. Dit kan betekenen dat zij een doelgroep hebben met meer problematiek en meer uitdagingen vanuit de wijk waarin zij opgroeien.' – Projectleider Ineke Kalkman

Bieden van cursussen en trainingen

Pedagoog op de club biedt een breed aanbod aan cursussen en trainingen aan, gericht op het begeleiden en structureren van sportlessen, het helpen opzetten van beleid en het omgaan met specifiek gedrag van kinderen. Trainers worden getraind in pedagogische didactische vaardigheden gericht op de sportcontext, aangevuld met leeftijdsspecifieke kenmerken van de jeugd per leeftijdsgroep. Hierna komt het herkennen van zorgsignalen en hoe ze moeten handelen wanneer er een probleem wordt gesignaleerd.

Leren problemen signaleren

Het project benadrukt het belang van het leren kennen van de kinderen en jongeren om gedragsveranderingen te signaleren. De vier inzichten voor trainers, waaronder individuele aandacht geven, vormen de kern van de aanpak. Daarnaast leren trainers tijdens de cursus Gezien in 010 zorgsignalen herkennen, zonder direct alarm te slaan. Denk aan signalen van huiselijk geweld, kindermishandeling, radicalisering, eenzaamheid, of grensoverschrijdend gedrag. Ook worden individuele situaties besproken van trainers, zodat ze van elkaar kunnen leren, en wordt het belang van een onderbuikgevoel benadrukt.

'We geven ook mee dat één signaal niet gelijk een signaal is, iedereen heeft weleens een mindere dag. Dan hoeven niet gelijk alle alarmbellen af te gaan en hulpverleningsinstanties ingeschakeld te worden. Soms blijkt er niets aan de hand te zijn, maar we adviseren trainers toch naar dat onderbuikgevoel te luisteren, zelfs zonder bewijs.' – Pedagogisch adviseur Bianca Hamstra

De trainer is geen hulpverlener

Pedagoog op de club benadrukt vooral hoe belangrijk het is dat trainers weten welke route ze moeten volgen wanneer er een probleem wordt gesignaleerd. Het is niet de bedoeling dat ze de rol van hulpverlener overnemen. Het project leert trainers te signaleren en te bespreken naar wie kinderen toe kunnen om problemen te melden. Het project focust daarom ook op het bijscholen van de vertrouwenscontactpersoon van de club.

'De vertrouwenscontactpersoon wordt begeleid door onze pedagoog. Via hen kan worden bekeken of er actie moet worden ondernomen. De trainer moet vooral gewoon de trainer blijven.' – Projectleider Ineke Kalkman