Voor een begeleider die voor een groep kinderen of jongeren staat, kan de groepsdynamiek ingewikkeld zijn. Een groep kan druk of rustig, enthousiast of afwachtend zijn. Hoe speel je in op die groepssfeer, om goed door te dringen tot de kinderen?
Bijdragen aan een positieve sfeer
De sfeer of dynamiek van een groep kan een belangrijke factor zijn in het plezier dat kinderen beleven aan een activiteit. Bij een positieve sfeer kunnen de kinderen zichzelf zijn, voelen ze zich fijn en gaan ze met plezier naar de training, les of bijeenkomst. Als begeleider kun je bijdragen aan deze positieve sfeer. De volgende tips kunnen je daarbij helpen.
Geef het goede voorbeeld
Ga met respect met de kinderen om en neem hen serieus. Geef hen de ruimte om zichzelf te zijn. Zo voelen zij zich gehoord en gezien.
Bedenk samen omgangsregels
Als je als groep omgangsregels opstelt, voelen de kinderen zich verantwoordelijk voor het naleven van die regels. Bovendien zijn de regels dan voor iedereen duidelijk. Dat kan helpen voor alle kinderen om zich veilig te voelen in de groep. Het zorgt er ook voor dat ze zich verantwoordelijk voelen voor de veiligheid in de groep.
Vraag waarom kinderen in jouw groep zitten
Willen ze graag presteren, ontspannen of vrienden maken? Als het ene kind graag wil presteren en het andere kind vrienden wil maken, kan dat botsen wanneer de eerste hard aan het trainen of oefenen is, en de tweede staat te kletsen. Vraag dat dus aan de kinderen en praat hierover met de groep.
Benoem wat je ziet en maak problemen bespreekbaar
Zeg bijvoorbeeld: 'Ik zie dat je aan het praten bent omdat je het gezellig vindt hier, en dat hij graag wil oefenen omdat hij het belangrijk vindt om het goed te doen. Wat zou een oplossing zijn die voor jullie allebei goed is?' Zo maak je de kinderen medeverantwoordelijk voor de groepsdynamiek, want iedereen draagt eraan bij.
Besteed aandacht aan de groepsdynamiek
Kijk wat er gebeurt en hoe de kinderen op elkaar reageren. Probeer je in te leven in de kinderen en bedenk waarom ze zich op een bepaalde manier gedragen.
Wees je bewust van je begeleidingsstijl
Ben je bijvoorbeeld streng, geduldig of warm? Dat kan invloed hebben op de groepsdynamiek. Bij een groep die wat impulsiever of agressiever is, werkt het beter om duidelijke grenzen te stellen. Maar bij een groep die wat emotioneler is, werkt een warme, steunende begeleidingsstijl beter. Houd dus rekening met de samenstelling en het karakter van de groep.
Ontwikkelingsfase
Houd ten slotte ook rekening met de leeftijd en ontwikkelingsfase van de kinderen of jongeren. Jonge kinderen kunnen bijvoorbeeld minder lang stilzitten dan oudere kinderen. En pubers vinden sociale contacten met leeftijdgenoten heel belangrijk en willen vaak graag bij hun vrienden in de groep of het team blijven.
Als het niet sociaal veilig is
Kinderen en jongeren moeten zichzelf kunnen zijn en zich waardig en onbedreigd voelen. Daarvoor hebben zij een sociaal veilig klimaat nodig. Daarin gaat iedereen met respect met elkaar om en is er geen plaats voor grensoverschrijdend gedrag.
Als je ziet dat kinderen elkaar pesten of over elkaars grenzen heen gaan, bespreek dat dan met de betrokken kinderen en hun ouders, maar ook met de hele groep. Pesten is een groepsproces. Door niet in te grijpen of mee te lachen, belonen omstanders het gedrag, en zo blijft het in stand.
Meer informatie
Op de website iCoachKids kun je gratis online cursussen volgen om te leren hoe je kinderen helpt het maximale uit sport te halen. Het is gericht op sport en bewegen, maar gaat ook over werken aan een fijne groepssfeer.
Bronnen
- Steinweg, M., Lange, A. de, Thillart, C. van den, Looman, B., Haan, A. de & Kleinjan, M. (2021). Preventief werken aan sociaal emotionele ontwikkeling en welbevinden. Een handreiking voor leerkrachten/docenten in het PO en VO. Utrecht: Trimbos-instituut en Pharos.
- Huan, S. (2013). Group dynamics in working with children. Scholarly Journal of Education, jaargang 2, nummer 6, p. 77-83.
- Deen, C. & Dopper, C. (2020). Sociale veiligheid is van iedereen. Samenwerking rond veiligheidsvragen door scholen en partners. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
- Trainers en coaches - Pedagogisch Sportklimaat
Lees ook
-
Als vrijetijdsvoorziening contact houden met ouders
Als vrijetijdsvoorziening contact houden met oudersVoor wieProfessionalsWaarom is de relatie met de ouders van de kinderen belangrijk voor een vrijetijdsvoorziening? En hoe kan ik daaraan werken?
-
Jouw opvoedrol als begeleider in de vrije tijd
Jouw opvoedrol als begeleider in de vrije tijdVoor wieProfessionalsAls voetbaltrainer, scoutingleider of pianoleraar kun je ongewenst gedrag verbeteren en motivatie aanwakkeren. Maar hoe doe je dat?
-
Vrije tijd voor gezinnen met weinig middelen
Vrije tijd voor gezinnen met weinig middelenVoor wieProfessionalsNiet elk gezin heeft geld voor sport- of muziekles. Op deze pagina vind je organisaties die een bijdrage kunnen leveren in de kosten.