Wat kan ik doen als een leerling spijbelt?

Spijbelen betekent dat leerlingen afwezig zijn zonder toestemming van school. Omdat jongeren onder de 18 jaar en jongeren zonder startkwalificatie leerplicht hebben, mag spijbelen niet. Wat kun je doen als dat toch gebeurt?

Waarom spijbelt een leerling?

Er zijn verschillende redenen waarom jongeren spijbelen. Sommigen willen misschien tijdens schooltijd met vrienden optrekken, shoppen of sporten. Maar er kunnen ook andere redenen zijn, zoals:

  • De leerling wordt gepest op school
  • De leerling vindt het moeilijk nee te zeggen tegen vrienden
  • De leerling is mantelzorger
  • De leerling heeft last van stress op school

Meer factoren die mee kunnen spelen bij spijbelen en verzuim vind je op de pagina Risicofactoren en beschermende factoren voortijdig schoolverlaten en verzuim.

Hoe kan ik het beste omgaan met leerlingen die spijbelen?

Het is altijd belangrijk om met leerlingen in gesprek te gaan als ze spijbelen. Zo kun je de reden van het spijbelen achterhalen. Ga het gesprek aan over waarom de leerling afwezig is. Benoem dat je de leerling gemist hebt en vraag wat er aan de hand is. Samen met ouders en de leerling kun je afspraken maken over hoe de leerling weer goed betrokken raakt bij school. Je bepaalt samen verbeterstappen.

Als een leerling spijbelt door bijvoorbeeld pesten of mantelzorg, is het belangrijk om hierover door te praten. Probeer samen naar het probleem te kijken. Wat is er nodig om het spijbelen te stoppen en hoe kan de school daarbij helpen?

Tips voor het gesprek

  • Begin het gesprek op een positieve manier. Bijvoorbeeld door te vragen hoe het met de leerling gaat en te laten merken dat je om de leerling geeft.
  • Stel open vragen. Daardoor geef je de leerling de kans om diens verhaal te doen en te vertellen waarom die spijbelt.
  • Luister zonder te oordelen. Het is belangrijk om de leerling serieus te nemen en te luisteren naar diens verhaal zonder te oordelen of te veroordelen. Onthoud dat elk gesprek anders kan zijn. En dat het belangrijk is om te luisteren naar de specifieke behoeften van de leerling.
  • Zoek naar oplossingen. Probeer samen met de leerling te kijken naar mogelijke oplossingen om het spijbelen te verminderen. Vraag de leerling bijvoorbeeld wat die denkt dat er nodig is om naar school te komen. En hoe jullie als school daarbij kunnen helpen.
  • Maak duidelijke afspraken. Als jullie samen tot een oplossing zijn gekomen, maak dan duidelijke afspraken over wat er van de leerling wordt verwacht. En wat de leerling kan verwachten van de school.

Ouders betrekken als hun kind spijbelt

Als een leerling spijbelt is het belangrijk de ouders te informeren en te betrekken bij het zoeken naar een oplossing. Ga niet alleen met de leerling in gesprek, maar ook met de ouders. Samen kun je bespreken hoe je de leerling het beste kunt ondersteunen.

Wat kun je als onderwijsprofessionals en ouders doen om de leerling zo goed mogelijk aangehaakt te houden op school? Voor de samenwerking is het belangrijk dat dit niet bij een eenmalig gesprek blijft. Je kunt de ouders na een paar weken nog eens bellen of uitnodigen op school. Hoe gaat het nu? Hoe gaat het met de afspraken die gemaakt zijn? Kun je nog wat voor elkaar betekenen?

Wettelijke taak van school   

Als een leerling spijbelt, heeft de school verschillende wettelijke taken:

1. Het vaststellen en registreren van het verzuim:

Als een leerling zonder geldige reden afwezig is moet de school dit vaststellen en registreren in een verzuimregistratiesysteem.

2. Het nemen van maatregelen:

Als de school verzuim vaststelt, moet zij actie ondernemen. Dit kan variëren van een gesprek met de leerling en de ouders tot het opstellen van een plan van aanpak. De school kan ook besluiten om de leerplichtambtenaar in te schakelen als de maatregelen niet leiden tot minder verzuim.

3. Het melden van verzuim bij de leerplichtambtenaar:

Als het verzuim voortduurt of als de school niet in staat is om het verzuim op te lossen, moet de school dit melden bij de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar doet onderzoek naar wat de oorzaak is van het verzuim, bevordert de inzet van passende steun, en kan eventueel juridische stappen nemen om het verzuim te stoppen.

4. Het doorgeven van verzuim aan DUO, de Dienst Uitvoering Onderwijs:

Scholen melden het ongeoorloofde verzuim bij de leerplichtambtenaar via het verzuimloket van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). De schoolleiding moet dit doen als een leerling binnen een periode van 4 lesweken in totaal 16 uren les- of praktijktijd afwezig was. Meer over het melden van verzuim lees je op de pagina Wetgeving rond schoolverzuim.

Lees ook

Alle pagina's over verbinding onderwijs en jeugdhulp

Eva de Jong

Vragen? Neem contact op met:

Eva de Jong

senior medewerker inhoud
e.dejong@nji.nl