Risicofactoren en beschermende factoren voortijdig schoolverlaten en verzuim

Schoolverzuim en schooluitval kennen vele oorzaken. Kennis van de risicofactoren en beschermende factoren is belangrijk om verzuim en schooluitval aan te pakken. In het onderzoek Mentaal Kapitaal is een inventarisatie gemaakt van de meest voorkomende risico- en beschermende factoren voor schoolverzuim en schooluitval. Hieronder staat een selectie van factoren uit dit onderzoek. De veelheid van factoren maakt duidelijk dat een brede aanpak op verschillende niveaus voor de hand ligt.

Risicofactoren

Individueel

  • Laag zelfbeeld
  • Emotionele instabiliteit
  • Internaliserend of externaliserend gedrag
  • Ineffectieve studiegewoonten
  • Gebrek aan verbondenheid met school
  • Onderwijs past niet bij persoonlijke behoeften, bijvoorbeeld geld verdienen
  • Onveilig voelen op school
  • Schoolstress
  • Verantwoordelijkheden thuis

Omgeving

  • Financiële problemen gezin
  • Stressoren binnen het gezin, zoals drugsgebruik en geweld
  • Niet-betrokken opvoedstijl
  • Lage of te hoge academische verwachtingen
  • Negatieve relatie met leeftijdsgenoten
  • Groepsdruk, sociale normen
  • Inefficiënt doceren
  • Gebrek aan communicatie tussen docenten

Systeem

  • Grote school of klassen
  • School in buurt met lage sociaal economische status
  • Onveilig schoolklimaat
  • Gebrek aan passend onderwijs
  • Inconsistente regels en te strikt disciplinair beleid
  • Onveilige omgeving
  • Stigma op lager opleidingsniveau

Beschermende factoren

Individueel

  • Coping, veerkracht, doorzettingsvermogen
  • Optimisme, hoop
  • Deelname aan buitenschoolse activiteiten
  • Geloof in eigen kunnen
  • Verbondenheid met en positieve kijk op school
  • Academische motivatie
  • Waarde en belang van educatie inzien
  • Wisselen naar hoger schoolniveau

Omgeving

  • Sociaal kapitaal gezin: affectie, steun, aandacht, monitoring, communicatie
  • Motiverende support, academische verwachtingen
  • Cultureel kapitaal thuis
  • Ambitieuze vrienden
  • Support en positieve relatie met docent of betrokken volwassene
  • Kennis over verzuimende leerlingen
  • Effectief doceren en klassenmanagement
  • Verwachtingen van leraren ten aanzien van leerling

Systeem

  • Positief schoolklimaat
  • Ondersteunende schoolomgeving
  • Sociaal kapitaal: relaties tussen leerlingen, ouders en school
  • Kleine klassen
  • Verschillen in niveaus binnen de klas

Lees ook

Alle pagina's over schoolaanwezigheid en schoolverzuim

Vincent Fafieanie

Vragen? Neem contact op met:

Vincent Fafieanie

senior adviseur
v.fafieanie@nji.nl