Aanwezigheid vanuit school stimuleren

Werken aan een positief schoolklimaat

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de kans dat leerlingen op school aanwezig zijn groter is als ze een positief schoolklimaat ervaren. Daardoor voelen leerlingen zich betrokken, veilig, gewaardeerd en gesteund. Een warme, ondersteunende en inclusieve omgeving moedigt leerlingen aan om mee te doen en zich betrokken te voelen bij de school. Voor zo'n sociaal en veilig klimaat zijn positieve en hechte relaties nodig tussen leraren en leerlingen, en tussen leerlingen onderling. Ook is het belangrijk dat leerlingen zich welkom voelen op school. Als leerlingen zich op school goed voelen, stimuleert dat hun aanwezigheid.

Tips voor een positief schoolklimaat:

• Zorg voor duidelijke omgangsregels.
• Investeer als docent in je pedagogische vaardigheden en eventueel mentorschap.
• Versterk de leerlingenparticipatie op school.
• Investeer als school in een zorgteam of vertrouwenspersoon bij wie leerlingen met vragen terechtkunnen.
• Werk als school samen met partijen zoals leerplicht, jeugdarts en jeugdhulp.
• Lees meer over een positief schoolklimaat op deze pagina's van Onderwijskennis.nl:
  • Het creëren van een goed pedagogisch klimaat in de klas
  • Pedagogisch schoolklimaat, schoolbeleid en monitoring: een schoolbrede aanpak

Aanwezigheid monitoren

Als school kun je een systeem opzetten om de dagelijkse aanwezigheid van leerlingen bij te houden. Bij afwezigheid neemt de school contact op met de leerling en diens ouders om de reden te bespreken. Registratie van aanwezigheid geeft ook inzicht in ontwikkelingen op de langere termijn en in mogelijke patronen in afwezigheid.

Voor het analyseren van de gegevens kun je als school een speciaal aanwezigheidsteam inrichten. Daarin zitten vertegenwoordigers van het schoolteam en een data-specialist. Zij analyseren de verzamelde data niet alleen op individueel niveau, maar ook op klas-, jaar- en schoolniveau.

Voor een goede registratie zijn de volgende dingen belangrijk:

• Heldere afspraken over de rol- en taakverdeling binnen het team wat betreft de registratie van aanwezigheid en verzuim.
• Het volgen van de privacyregels.
• De juiste informatie over de duur en aard van het verzuim.
• Meer informatie over het registreren van aanwezigheid vind je op Ingrado.nl en Onderwijskennis.nl

Samen signaleren

Als het welbevinden van leerlingen onder druk staat, komt dat vaak tot uitdrukking in psychosociale problemen, slechtere prestaties en verzuim. Zorg ervoor dat je dit als school zo vroeg mogelijk opmerkt. Neem daarvoor de volgende maatregelen:

• Houd de verzuimregistratie en het leerlingvolgsysteem goed bij om kwetsbaarheid of verminderd welbevinden op tijd te signaleren.
• Zorg dat deze overzichten ook voor leerlingen en ouders beschikbaar zijn om de gezamenlijke verantwoordelijkheid te versterken.
• Laat leerlingen een vragenlijst als Testjeleefstijl.nl invullen en bespreek de uitkomsten.
• Houd periodieke gesprekken met mentorleerlingen en bespreek naast de schoolvoortgang ook hun persoonlijke situatie. Toon oprechte belangstelling voor hoe het gaat met de leerling.

De oorzaken van afwezigheid aanpakken

Als school kun je de oorzaken van afwezigheid van je leerlingen aanpakken door te kijken naar hun gezondheid. En naar hun psychische of sociale omstandigheden die het moeilijker maken om naar school te gaan. Ga bij afwezigheid altijd met hen in gesprek:

• Geef aan dat je de leerling mist.
• Vraag naar de reden van afwezigheid.
• Vraag hoe je de leerling kunt ondersteunen bij het naar school gaan.
• Bekijk met de leerling welke stappen daarin nodig zijn.
• Geef ondersteuning en zorg voor hulp, bijvoorbeeld in de vorm van extra begeleiding, mentoring, counseling of andere vormen van individuele ondersteuning.

Samenwerken

Om de aanwezigheid van leerlingen te stimuleren is het belangrijk dat het schoolteam daarop een gezamenlijke visie heeft en die uitdraagt. Dat betekent dat het team echt luistert naar leerlingen en openstaat voor suggesties voor het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en het welbevinden van leerlingen. Werk daarom bij het maken en uitvoeren van beleid samen met leerlingen, ouders en samenwerkingspartners.

Zorg voor een gezamenlijk en positief doel. Investeer in de relatie:

• Ga het gesprek aan.
• Stel samen doelen op en evalueer ze.
• Houd elkaar op de hoogte, deel zorgen, stem af en overleg over mogelijkheden.

Meer informatie

Aanwezig op school (Aanwezigopschool.nl)Weten wat werkt (Steunpuntpassendonderwijs.nl)Webinar Aan de slag met schoolaanwezigheid (Steunpuntpassendonderwijs.nl) Kennisnetwerk schoolaanwezigheid (NJi)The International Network for School Attendance (INSA)