Hoe werk ik aan partnerschap tussen ouders en school?

Ouders, professionals op school en professionals in de jeugdhulp zijn samen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van kinderen. Partnerschap houdt in dat iedereen vanuit zijn eigen rol en betrokkenheid op basis van gelijkwaardigheid meedenkt en bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen. Hoe breng je dat partnerschap tot stand?

Vertrouwensrelatie opbouwen

De basis voor het partnerschap tussen ouders en leraar is een goede en vertrouwde relatie. Door daar vanaf het begin aan te werken is het makkelijker om met ouders het gesprek aan te gaan als er iets aan de hand is. Bij de kennismaking met ouders kun je als leraar vragen stellen als 'Wat valt je thuis op aan je kind? Wat vind je belangrijk voor je kind en hoe stimuleer je je kind daarin? En wat verwacht je van school?'.

Vervolgens kun je dezelfde vragen beantwoorden vanuit jouw perspectief, dus wat jij van het kind ziet op school, wat jij belangrijk vindt, hoe jij het kind stimuleert en wat je van de ouders verwacht. Een open en uitnodigende houding is belangrijk om op een evenwichtige en wederkerige manier met ouders te kunnen samenwerken. Ouders voelen zich daardoor gewaardeerd en gezien.

Het is dus belangrijk om vanaf het begin van het schooljaar aan de vertrouwensrelatie te bouwen. Een middel dat je daarvoor kunt gebruiken is de toolkit 'Sámen voor het kind'. Dit gespreksinstrument helpt bij het gezamenlijk organiseren en voeren van een gesprek tussen ouders en school over wat jullie belangrijk vinden in de samenwerking.

Toolkit Sámen voor het kind

Een open gesprek kan het startpunt vormen voor een waardevolle samenwerking. De toolkit Sámen voor het kind met handvatten en werkvormen helpt daarbij.

Naar de toolkit

Informeel contact stimuleren

Informeel contact blijkt belangrijk voor het opbouwen van een relatie met ouders. Het zorgt ervoor dat ouders zich welkom voelen op school. Informele bijeenkomsten, bijvoorbeeld een paasontbijt, een oudercafé, een praatje op het schoolplein en inloopochtenden of -middagen, zijn voor ouders laagdrempelige gelegenheden om elkaar aan te spreken en zo een vertrouwensband te ontwikkelen.

Oog hebben voor diversiteit

Iedere ouder is anders en heeft andere verwachtingen, behoeften en belangen. Het is voor ouders niet altijd duidelijk wat de school van hen verwacht. Dat geldt zeker voor ouders die het schoolsysteem niet zo goed kennen. Voor het omgaan met deze diversiteit is het essentieel om ouders goed te leren kennen en wederzijdse verwachtingen te bespreken. Als de verwachtingen van ouders niet overeenkomen met die van jou, is het belangrijk om hierover open in gesprek te gaan en elkaar niet te veroordelen. Na het uitspreken van de verwachtingen kun je afspraken met elkaar maken en elkaar daar vervolgens op aanspreken.

Actief en duidelijk communiceren

Het onderhouden van de relatie met ouders vraagt een actieve rol van jou als professional. Het is belangrijk dat je duidelijk communiceert, bijvoorbeeld over vorderingen in het leerproces, de ontwikkeling, huiswerk of wijzigingen in de organisatie. Vraag je bijvoorbeeld af of de informatie die de school geeft begrijpelijk en toegankelijk is voor alle ouders.

Wanneer je persoonlijk suggesties doet of zorgen uitspreekt, helpt het om aan ouders te vragen of het duidelijk is en goed naar hun reactie te luisteren en kijken. Die aandacht kan de motivatie om samen te werken versterken.

Een actieve houding betekent ook dat je ouders en leerlingen aanmoedigt om op te komen voor hun belangen. Daarvoor is het belangrijk dat je ouders actief benadert, bijvoorbeeld door hen uit te nodigen om langs te komen in de klas. Partnerschap met ouders functioneert beter als ouders meer gelegenheid krijgen om zelf hun betrokkenheid vorm te geven.

De leerling betrekken

Vergeet niet dat het kind of de jongere zelf een centrale rol in het partnerschap tussen ouder en school speelt. Eigenlijk is dat een driehoeksverhouding. Afhankelijk van de leeftijd kun je het kind of de jongere hierin meer betrekken.

Een moeilijk gesprek voeren

Als je ouders nog niet zo goed kent of nog geen vertrouwensrelatie met hen hebt opgebouwd, kan het lastig zijn om een moeilijk gesprek te voeren, bijvoorbeeld over tegenvallende resultaten of het schooladvies. Tips voor zulke gesprekken met ouders vind je op Leraar24.nl: Goed gesprek met ouders: tips voor de gouden driehoek.

Meer informatie

School en ouders als partners (Onderwijskennis.nl)Video met uitleg over ouderbetrokkenheid en welbevinden (Npoonderwijs.nl)

Bronnen

Bakker, J.T.A., Dennissen, M., Dennissen, E., & Oolbekkink Marchand, H. W. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid: Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Radboud Universiteit.

Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development. American Psychologist, 32, 513-531.  

Harris, A., & Goodall, J. (2008). Do parents know they matter? Engaging all parents in learning. Educational research, 50(3), 277-289.

Ilias, M, Van der Meer, L, Dobber, M. & Willemen, A. (2019). Samen werken aan Educatief Partnerschap: Een handleiding voor het opzetten van een Schoolleergemeenschap.

Kassenberg, A., & Petit, D. (2015). Competenties van leraren in het samenwerken met ouders: een literatuurstudie. Conference Paper Onderwijs Research Dagen. Leiden: Universiteit Leiden

Leenders, H., de Jong, J., Monfrance, M., & Haelermans, C. (2019). Building strong parent–teacher relationships in primary education: the challenge of two-way communication. Cambridge Journal of Education, 49(4), 519-533.

Lusse, M.E.A. (2019). School en thuis: succesfactoren voor het verbinden van twee leefwerelden. Publicatie van Kenniscentrum Talentontwikkeling. Publicatiedatum: 15 juli 2019

Smit, F., Sluiter, R. & Driessen, G. (2006). Literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief. Nijmegen: ITS.

Smith, T. E., Reinke, W. M., Herman, K. C., & Huang, F. (2019). Understanding family–school engagement across and within elementary-and middle-school contexts. School Psychology, 34(4), 363.

Struyf, A., Schreurs, B., Cornelissen, F., Volman, M., Van der Zanden, P., Geijsel., Denessen, E. (2021). Veerkracht verkennen. Hoe vijf VMBO-scholen het partnerschap aangingen met de ouders van kwetsbare leerlingen tijdens de COVID19-crisis.  

Lees ook

Alle pagina's over verbinding onderwijs en jeugdhulp

Eva de Jong

Vragen? Neem contact op met:

Eva de Jong

senior medewerker inhoud
e.dejong@nji.nl