Inclusief onderwijs: luisteren naar leerlingen

Nederland werkt toe naar inclusief onderwijs in 2035, waar iedere leerling de kans krijgt om zich te ontwikkelen. Voor veel kinderen en jongeren met een lichamelijke beperking of mentale uitdaging is het huidige onderwijs een struikelblok. Of het nu gaat om hoogbegaafdheid, ADHD, autisme, motorische problematiek, of andere uitdagingen. Zij lopen vaak vast door een gebrek aan passende ondersteuning. Om het doel van inclusief onderwijs te bereiken, is het belangrijk dat er naar deze kinderen en jongeren geluisterd wordt. En dat het onderwijs aansluit op hun mogelijkheden.

Gezamenlijke opdracht

Inclusief onderwijs is een gezamenlijke opdracht van het schoolteam, leerlingen en ouders. Alleen samen kun je een verschil maken. Het betekent dat je hier met elkaar op school het gesprek over moet voeren, je stapsgewijs wil en mag leren en bijstelt waar nodig.

Wat vinden leerlingen zelf?

Luisteren naar de ervaringen van kinderen en jongeren is daarbij cruciaal. Wat is voor hen belangrijk? Wat gaat er goed en minder goed? En wat hebben zij nodig om zich te ontwikkelen? Dit is onmisbare kennis bij het organiseren van inclusief onderwijs.

Ervaringsverhalen

Het NJi ging met diverse jongeren in gesprek over wat school voor hen betekent en wat zij nodig hebben om zich te ontwikkelen. Lees hieronder alvast de ervaringen van leerlingen Lucas en Nils. Hun verhalen bieden waardevolle inzichten die professionals of beleidsmakers in het onderwijs kunnen helpen om een inclusieve en ondersteunende omgeving te creëren voor alle leerlingen. Hun ervaringen laten zien dat deze jongeren niet het probleem zijn, maar juist een bron van inzicht en inspiratie voor verbetering.

Ook kun je het interview lezen met Joy, deskundige op het gebied van inclusie van mensen met een beperking. Zelf heeft zij, met haar 'anders werkend lijf', ervaren hoe zij buitengesloten werd van volwaardig onderwijs. Zij ziet dat er praktisch wel het een en ander is veranderd sinds haar schooltijd. 'Maar waar het aan schort, is dat iedereen vervolgens hetzelfde onderwijs krijgt,' zegt ze. Omarm de levensdoelen van deze kinderen en jongeren, is haar devies. 'En als een kind ergens niet aan kan voldoen, onderzoek dan hoe je het wel voor elkaar krijgt.

Wat kan wél?

Lucas en Nils hebben één ding gemeen: ze zijn vastberaden om zichzelf te blijven ontwikkelen. Hoewel we in Nederland veel kennis hebben over hoe we kinderen met een lichamelijke beperking of een mentale uitdaging kunnen ondersteunen, ligt de nadruk vaak op belemmeringen en verschillen. Om inclusief onderwijs te realiseren, moeten we kijken naar wat wel kan, creatief zijn en buiten de lijntjes willen en kunnen kleuren. Zodat ieder kind een veilige en stimulerende leeromgeving heeft.

Wat is inclusief onderwijs?Wat speelt er rond inclusief onderwijs?Ervaringsverhaal Lonneke, moeder van Sem: Op het mbo leefde Sem weer helemaal op

Vincent Fafieanie