Wat houdt inclusief onderwijs in?

Bij inclusief onderwijs houdt de school rekening met verschillende leerstijlen, achtergronden, interesses en uitdagingen. De school onderzoekt de kwaliteiten en mogelijkheden van alle kinderen en jongeren en sluit aan bij hun behoeften. De schoolomgeving is zodanig aangepast dat alle kinderen en jongeren zo goed mogelijk kunnen meedoen. 

Het recht op inclusief onderwijs is vastgelegd in het VN-kinderrechtenverdrag en het VN-mensenrechtenverdrag Handicap. Dit moet ervoor zorgen dat iedereen volwaardig mee kan doen in de samenleving. Wat je achtergrond of beperking ook is. De Nederlandse overheid is daarom verplicht zich in te spannen voor inclusief onderwijs.

Waarom is inclusief onderwijs belangrijk?

In onze samenleving kan niet iedereen in dezelfde mate meedoen. Bepaalde groepen worden uitgesloten. Dit heet exclusie. Deze exclusie start vaak al op jonge leeftijd in het onderwijs. Het idee achter inclusief onderwijs is dat er op school acceptatie is voor onderlinge verschillen. En dat iedereen erbij hoort en ertoe doet, ongeacht etnische en culturele achtergrond, seksuele voorkeur, gender en sociale, fysieke en cognitieve mogelijkheden.

Doordat kinderen met verschillende achtergronden samen naar school gaan, is de veronderstelling dat zij het later normaal vinden om met elkaar om te gaan. Zo ontstaat een samenleving die gebaseerd is op gelijkwaardigheid, verdraagzaamheid en inclusie. Onderzoek toont aan dat inclusief onderwijs positieve effecten heeft voor zowel leerlingen met een beperking als leerlingen zonder beperking.

Lees meer in de factsheet De effecten van inclusief onderwijs (Defenceforchildren.nl)

Van passend onderwijs naar inclusief onderwijs

In Nederland geldt sinds 2014 de wet Passend Onderwijs. Dit houdt in dat schoolbesturen er samen verantwoordelijk voor zijn dat alle leerlingen een plek krijgen op een school die past bij hun kwaliteiten en mogelijkheden. Bij passend onderwijs ligt de nadruk op het organiseren van goede extra ondersteuning voor individuele kinderen door verschillende voorzieningen in het samenwerkingsverband passend onderwijs. Dit kan geboden worden op een reguliere school of een school voor speciaal onderwijs.  

Inclusief onderwijs gaat een stap verder dan passend onderwijs in de inclusiegedachte. Hier is het streven dat álle kinderen en jongeren, met en zonder extra ondersteuningsbehoefte, welkom zijn op een reguliere school in de buurt of regio. Tussen passend onderwijs en inclusief onderwijs bestaat een spanningsveld. Critici vragen zich af of een extra stap naar inclusief onderwijs wel realistisch is, nu het onderwijs al tegen zijn grenzen aanloopt vanwege gebrek aan personeel en financiële middelen. En ook de noodzakelijke samenwerking met de zorg niet vanzelfsprekend valt te organiseren.