Hoe zorg je voor een warme overdracht van voorschool naar school?
Voor kinderen in een kwetsbare positie kan de overgang van voorschool naar school uitdagend zijn. Bijvoorbeeld omdat ze de verandering van groep, regels, locatie en professionals moeilijk vinden. Hoe kun je als leraar en intern begeleider een soepele overgang stimuleren? Op deze pagina 8 stappen voor een warme overdracht.
Zorg voor een warme overdracht
Het doel van een warme overdracht is om als school een beeld te krijgen van een kind, voordat het naar school komt. Bij een warme overdracht praat je als leraar en intern begeleider met de ouders en een pedagogisch medewerker van de voorschoolse educatie over het kind. Jullie bespreken waar het kind goed en minder goed in is, hoe het kind zich ontwikkelt, waar het kind moeite mee heeft en wat ouders belangrijk vinden. Ook bespreken jullie welke extra ondersteuning een kind nodig heeft op school. Deze inzichten helpen de school om het kind een goede start te bieden.
8 Stappen voor een warme overdracht
1. Maak een afspraak met de ouders en een professional van de VE-locatie
De SLO-richtlijn is om een warme overdracht te doen één tot drie maanden voordat het kind naar school gaat.
2. Leer de ouders kennen door vragen te stellen
Hoe ziet hun thuissituatie eruit? Wat vinden zij belangrijk voor hun kind? Laat ze ook vertellen over hun kind.
3. Bespreek de ontwikkeling van een kind
De ouders en pedagogisch medewerker vertellen over het kind. Bijvoorbeeld over het functioneren in de groep, het aangaan van vriendschappen en de taalontwikkeling.
4. Gebruik gegevens uit het kind-volgsysteem
De pedagogisch medewerker draagt de gegevens uit het kind-volgsysteem over als de ouders daar toestemming voor hebben gegeven. Aan de hand van deze gegevens kun je tijdens de warme overdracht bespreken waar het kind staat in de ontwikkeling van taal en rekenen en de motorische en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
5. Bespreek hoe de ouders hun kind kunnen voorbereiden op school
Dit helpt bij dat het iets minder spannend is. Je kunt bijvoorbeeld bespreken wat ouders over school kunnen vertellen, en wat kinderen kunnen verwachten op school.
6. Maak afspraken over de wenperiode
Wat past er bij dit kind? Hoe willen ouders betrokken blijven?
7. Wees je bewust van vooroordelen
Bij de warme overdracht is het belangrijk dat je je bewust bent van eventuele bewuste en onbewuste vooroordelen. Daarmee kun je voorkomen dat een kind al vroeg een label opgeplakt krijgt, en daardoor op school direct te maken krijgt met lage verwachtingen. Want als je lage verwachtingen hebt, kun je een kind onbewust anders behandelen, waardoor het ook minder goed zal leren en groeien op school. Het is daarom belangrijk dat professionals met een open houding naar het kind blijven kijken en werken met hoge verwachtingen.
Lees meer op de pagina Invloed van leerkrachtverwachtingen
8. Observeer het ontwikkelniveau
Op basis van de overdracht kun je een inschatting maken van het ontwikkelniveau en de ontwikkelingsbehoefte van een kind. Hierop kun je bij de start op school aansluiten, zodat de overgang soepel verloopt. Tegelijkertijd is het belangrijk om je niet vast te pinnen op dit startniveau. Het is belangrijk om goed te observeren en je niet alleen te baseren op de inschatting vanuit de voorschool.
Voorkom valkuilen en laat je verrassen door een kind
Het kan een valkuil zijn om kinderen lager in te schatten als ze ouders hebben die niet of nauwelijks Nederlands spreken, of ouders met weinig of geen opleiding of weinig inkomen hebben. Realiseer je dat dit weinig zegt over het cognitieve niveau van een kind. Blijf de ontwikkeling van kinderen volgen en bekijk wat zij wel en niet begrijpen.
Laat je tijdens de start op school ook verrassen door wat een kind kan. Als jij met een open blik naar kinderen kijkt, zie je soms dingen die je niet had verwacht. Een kind kent bijvoorbeeld meer woorden, is extra geïnteresseerd in cijfers of kan goed samenwerken.
Lees ook
-
Wat is kansenongelijkheid in het onderwijs?
Wat is kansenongelijkheid in het onderwijs?Kansenongelijkheid in het onderwijs betekent dat leerlingen met dezelfde talenten en capaciteiten niet dezelfde resultaten kunnen behalen in het onderwijs.
-
Hoe kun je als leerkracht kansengelijkheid bevorderen in de klas?
Hoe kun je als leerkracht kansengelijkheid bevorderen in de klas?Voor wieProfessionalsLeerlingen met dezelfde capaciteiten krijgen niet altijd dezelfde kansen. Wat kun je als leerkracht doen om deze ongelijkheid te doorbreken?
-
Samenwerken met ouders met een andere achtergrond dan jijzelf
Samenwerken met ouders met een andere achtergrond dan jijzelfVoor wieProfessionalsOuders hebben allerlei verschillende achtergronden. Hoe kun je als leraar goed samenwerken met álle ouders?
-
Verwachtingen van de leerkracht, invloed op ontwikkelkansen en leerprestaties
Verwachtingen van de leerkracht, invloed op ontwikkelkansen en leerprestatiesDe verwachtingen van leerkrachten hebben invloed op de ontwikkelkansen en leerprestaties van leerlingen. Wat zijn leerkrachtverwachtingen?
Bronnen
- Boer de, H., Timmermans, A. C., & van der Werf, M. P. C. (2018). The effects of teacher expectation interventions on teachers' expectations and student achievement: narrative review and meta-analysis. Educational Research and Evaluation, 24(3–5), 180–200. https://doi.org/10.1080/13803611.2018.1550834
- Jepma, IJ. & Vander Heyden, K. (2022). Verbeteren start in het basisonderwijs: een wetenschappelijk kader. Sardes. Verbeteren start in het basisonderwijs - Een wetenschappelijk kader - Sardes
- Financiering aanpak onderwijsachterstanden | Voorschoolse en vroegschoolse educatie | Rijksoverheid.nl
- Ready, D. D., & Chu, E. M. (2015). Sociodemographic inequality in early literacy development: The role of teacher perceptual accuracy. Early Education and Development, 26(7), 970-987
- Rosenthal, R., & Jacobson, L. (1968). Teacher expectations for the disadvantaged. Scientific American, 218(4), 19-23. https://doi.org/10.1038/scientificamerican0468-19
- Van den Bergh, L., Denessen, E., Volman, M., Ros, B., & Marreveld, M. (2020). Werk maken van gelijke kansen: praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs. Didactief onderzoek. https://newsroom.didactiefonline.nl/uploads/PDF/def%20TBU19_BOEK_Gelijke%20kansen%20165x240%20ZW_BW%201e%20druk_DIGITAAL_DEF.pdf
- lexicon - Warme overdracht - SLO
- Ongelijkheid van het jonge kind (cpb.nl)
- Zumbuehl, M., & Dillingh, R. (2020). Ongelijkheid van het jonge kind. Centraal Plan Bureau. https://www.cpb.nl/sites/default/files/omnidownload/CPB-Notitie-Ongelijkheid-van-het-jonge-kind.pdf
- Onderwijskansen voor jonge kinderen | Onderwijskennis
- Inspectie van het Onderwijs. De kwaliteit van het vroegschoolse educatie. De+kwaliteit+van+de+vroegschoolse+educatie.pdf