Verbinding en verandering: het verhaal van een moeder en haar hulpverlener

Een kind met veel verantwoordelijkheden

Voordat we dieper ingaan op de fijne samenwerking tussen hulpverlener Yvonne en moeder Graciëlla, duiken we in Graciëlla's verleden. Ze groeide op in een gezin waar ze als oudste dochter veel verantwoordelijkheden droeg en voor anderen zorgde. Graciëlla: 'Toen mijn moeder scheidde van de vader van mijn broer en zusjes hadden we geen woonruimte meer en kwam ik in mijn eentje bij mijn oma te wonen, een dialysepatiënt. Ik was toen 12 jaar oud en mijn oma kon niet meer lopen. Ik weet nog dat ik haar regelmatig vier verdiepingen de trap af tilde.'

Krachtig zijn boven kwetsbaarheid

Toen Graciëlla's oma overleed ging ze terug naar haar moeder. 'Mijn moeder had toen nog geen eigen woning. We leefden met alle broers en zussen van mijn moeder, en hun kinderen, in één huis. Zo'n drieëndertig mensen in een vijfkamerwoning.' Ook daar had ze veel verantwoordelijkheden, zoals koken en oppassen op de jongere kinderen. Door deze constante zorg voor anderen had ze weinig ruimte voor haar eigen ontwikkeling. 'In de Surinaamse cultuur moet je een krachtige vrouw zijn. Kwetsbaarheid tonen was geen optie', vertelt ze.

Een nieuwe richting inslaan

Toen ze zelf moeder werd, besloot Graciëlla de drukte van het familiehuis te verlaten. Ze besefte dat ze haar dochter anders wilde opvoeden. Als jonge moeder was ze ineens dakloos en sliep ze regelmatig op banken bij kennissen. Verschillende hulpverleners wisselden elkaar in die tijd af, zonder blijvende verandering. 'Ze deden zoveel beloftes, en elke keer stelde ik me open, maar dan gingen ze weer weg. Na een tijdje had ik er gewoon geen vertrouwen meer in.'

Geen vertrouwen in de hulpverlening

Het patroon werd voor haar duidelijk: zodra ze zich kwetsbaar opstelde, verdween de hulpverlener. Dit herhaalde zich zo vaak dat Graciëlla bijna niet meer geloofde dat iemand haar echt zou kunnen helpen. Daarnaast merkte ze dat eerdere begeleiders haar vaak niet zagen zoals ze echt was. 'Als ik niet aan een afspraak kon voldoen, zagen ze dat meteen als een teken van gebrek aan motivatie', zegt ze met een zucht. Maar haar motivatie was nooit het probleem. 'Ik wilde heel graag van mijn schulden af en een dak boven mijn hoofd. Ik wilde dat mijn dochter veilig was.'

Standaardprotocollen en afvinklijsten

Voor Graciëlla was het niet alleen een kwestie van persoonlijke nood, maar ook een wens om haar verleden niet door te geven aan haar dochter. 'Ik kom uit een gezin met huiselijk geweld, en ik wilde mijn dochter daarvoor behoeden. Schreeuwen en geweld waren heel normaal in mijn opvoeding en ik nam dit mee in mijn eigen ouderschap. Ik worstelde met boosheid en onmacht en viel daardoor terug op dezelfde opvoedtechnieken die mijn moeder gebruikte. Ik wilde dit zo graag veranderen.' Ondanks haar sterke motivatie om een beter leven voor haar dochter te creëren, voelde ze zich vaak niet gezien of gehoord. Hulpverleners werkten volgens standaardprotocollen en hadden geen oog voor haar als persoon, met haar eigen cultuur en verleden.

Oude patronen doorbreken

Het was moeilijk voor Graciëlla om opnieuw vertrouwen te hebben in hulp. Maar toen Yvonne haar beloofde: "Ik zal me bewijzen", begon er iets te veranderen. Yvonne creëerde een veilige omgeving waarin Graciëlla zich kon uiten zonder angst voor oordeel. 'Dat maakte ook dat ik mezelf makkelijker open kon stellen om over mijn eigen problemen en opvoeding te praten. Dit hielp mij om oude patronen te doorbreken en andere opvoedmethoden te verkennen', legt Graciëlla uit. 

Steun in plaats van autoriteit

Ook voor Yvonne was het een nieuwe ervaring. 'Ik kwam in eerste instantie ook aan met lijstjes en doelen. Ik probeerde alles volgens het boekje te doen. Wij hebben met z'n allen hele leuke pedagogische dingen bedacht, maar je moet in het hoofd van je cliënt proberen te komen. Ik leerde dat je echt moet luisteren naar wat iemand nodig heeft en niet alleen je eigen plan moet volgen.'

Deze benadering zorgde voor een sterke band tussen haar en Graciëlla. 'Ze vroeg me hoe ik dingen zou willen zien en wat ik nodig had, dat was zo'n verademing', vertelt Graciëlla. Deze benadering waarin Yvonne naast haar ging staan in plaats van als autoriteit op te treden, maakte een wereld van verschil voor Graciëlla. Ze voelde zich gesteund in haar ontwikkeling en leerde dat ze zelf het vermogen had om haar leven en opvoedstijl te veranderen.

De kracht van écht betrokkenheid

Yvonne benadrukt het belang van échte betrokkenheid: 'Je hoeft niet constant in contact te blijven, maar je moet er zijn in belangrijke fases van iemands leven. Door mijn organisatie werd het niet altijd gewaardeerd als ik bijvoorbeeld naar verjaardagen ging van cliënten, dan vroegen ze: "ben je wel professioneel bezig?". Maar door erbij te zijn op zulke momenten, bouw je een relatie op die verder gaat dan alleen de reguliere begeleiding. Het zijn die momenten die de verbinding versterken.'

De weg naar verandering

Door deze verbinding voelde Graciëlla zich veilig om te praten over haar intergenerationele trauma. 'Echte betrokkenheid creëert een ruimte waarin mensen hun verhaal durven delen', vervolgt Yvonne. 'Graciëlla durfde hierdoor haar opvoedstijl te veranderen en bouwde een betere relatie met haar moeder op.' Voor Graciëlla was deze verandering een game changer: 'Door Yvonne heb ik geleerd om hulp te vragen en op mezelf te vertrouwen, en dat geeft mij kracht om ook mijn dochter die stabiliteit te bieden.'