Hoe werk ik samen met het sociale netwerk aan veiligheid?

In situaties met acute of structurele onveiligheid voor kinderen kan het lastig zijn om het netwerk intensiever bij een gezin te betrekken. Juist dan voel je je als professional verantwoordelijk en wil je de situatie controleren. Hoe kun je dan samenwerken met het sociale netwerk?

Onveiligheid bespreken

Het bespreken van onveiligheid met een gezin vraagt lef omdat het angst en spanning veroorzaakt. De onveiligheid verdwijnt alleen wanneer de direct betrokkenen gemotiveerd zijn om te veranderen. En als zij dat veranderen als hun eigen verantwoordelijkheid ervaren.

Duurzame veiligheid ontstaat niet als professionals dat opleggen of afdwingen. Mensen zijn gemotiveerd om te veranderen als ze zich autonoom, competent en verbonden voelen. Dat is eerder het geval in contacten met belangrijke en vertrouwde mensen uit hun netwerk dan in contacten met professionals. Een belangrijke vraag is daarom wie kan helpen om de onveiligheid op te heffen.

Om daarachter te komen kun je het volgende doen:

  • Bespreek op een zorgvuldige manier met de gezinsleden wie uit hun sociale netwerk kan helpen.
  • Zorg dat de gezinsleden het eens zijn met de keuze van de mensen die erbij betrokken worden.   
  • Voer een goed gesprek met de mensen die de onveilige situatie van dichtbij kennen en er direct bij betrokken zijn, zoals ouders, kinderen, familie en buren.

Uithuisplaatsing voorkomen en terugplaatsing bevorderen

Het sociale netwerk kan een belangrijke rol spelen in het voorkomen van uithuisplaatsing en bij terugplaatsing als een kind uit huis is geplaatst. Dit wordt ook aanbevolen in de richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing. Bij het voorkomen van een uithuisplaatsing kun je de stappen volgen die genoemd worden op de pagina Wat kan ik doen om gezinnen samen te laten werken met het sociale netwerk?

Om samen met ouders een onderbouwd besluit te kunnen nemen over terugplaatsing is een afwegingskader opgesteld. Een belangrijke vraag daarin is: 'Hoe kan het sociale netwerk bijdragen aan het versterken van de balans tussen opvoedingscapaciteiten van ouders en ontwikkelingsbehoeften van kinderen?' De omstandigheden van een gezin kunnen zowel een stabiliserende als een destabiliserende functie hebben op die balans. Een betrokken en actief sociaal netwerk kan een stabiliserende functie hebben. Daarom is het belangrijk om daar als professional op te letten bij het nemen van een besluit.

Interventies

Veelbelovende interventies waarin het versterken van sociale steun stevig is verankerd, zijn:

JIMSteungezinnen/buurtgezinnen en Krachtgezinnen

Bram van den Berg