Het belang van vrijetijdsvoorzieningen

Ontspanning en plezier

Voor de meeste mensen is vrije tijd het moment waarbij ontspanning en plezier centraal staan. Als kinderen of jongeren samen komen in hun vrije tijd, leren zij mensen kennen die hun interesses delen. Ze vormen vriendschappen en ervaren plezier, ontspanning en recreatie.

Wat dragen vrijetijdsorganisaties bij in gemeentebeleid?

Vrijetijdsvoorzieningen vervullen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Ga in gesprek met de organisaties over welke pedagogische waarden zij nastreven. Waarschijnlijk komen jullie ambities overeen en kunnen jullie samenwerken. Hier kun je ook de regeling voor specifieke uitkeringen (SPUK) gebruiken.

De waarden die de meeste vrijetijdsorganisaties nastreven zijn:

• Veilig. Er wordt gewerkt aan een emotioneel, fysiek en sociaal veilige omgeving voor kinderen en jongeren.
• Welkom. Er wordt gewerkt aan een plek waar alle kinderen zich welkom en thuis kunnen voelen.
• Aansluitend bij het kind. Er wordt ingespeeld op de behoefte en leefwereld van de kinderen en jongeren zelf.

Daarnaast hebben veel organisaties hun eigen visie, waarbij aanvullende waarden horen. Bijvoorbeeld:

• Sociale binding en steun.
• Identiteit en persoonsvorming.
• Zelfstandig en vrij.
• Socialisatie en burgerschap.
• Groeien en leren.

De pedagogische visie van vrijetijdspartners is niet altijd even expliciet beschreven. Ga dus met de lokale vrijetijdsorganisaties in gesprek over welke waarden zij nastreven en hoe jullie elkaar kunnen helpen.

Maatschappelijke waarde van vrije tijd

Deelname aan vrijetijdsactiviteiten draagt voor kinderen en jongeren bij aan hun ontwikkeling. 

Er zijn enkele onderzoeken naar de kosteneffectiviteit van het vrijetijdsaanbod.

Zo dragen speeltuinen en vrijwillig jeugdwerk bij aan:

• Betere mentale gezondheid en persoonlijk welbevinden
• Betere fysieke gezondheid
• Vaardigheden en burgerschap
• Betere schoolprestaties en vermindering van criminaliteit
• Lagere zorgkosten

• De sport- en beweeginfrastructuur draagt bij aan:

• Betere gezondheid
• Meer tevredenheid
• Hoger gevoel van eigenwaarde
• Sociale ontwikkeling

Samenwerken met vrijetijdsorganisaties

Als gemeente werk je ook samen met vrijetijdsorganisaties. Hier worden enkele voorbeelden gegeven van programma's en hulpmiddelen die dat makkelijker kunnen maken.

Het Kwaliteitskompas is een instrument voor gemeenten die samen met hun partners willen sturen op kwaliteit en resultaten voor kinderen en jongeren. Het kan dus ook helpend zijn in de samenwerking met vrijetijdspartners. Bekijk voor meer informatie de pagina Samenwerking tussen vrijetijdsorganisaties en andere partners.

Vanuit Opgroeien in een Kansrijke omgeving (OKO) heeft de gemeente Urk het programma Durf opgezet. Vanuit Durf werkt de gemeente samen met lokale vrijetijdsorganisaties om een passend vrijetijdsaanbod aan te bieden.

Een ander voorbeeld is de vrijetijdsapp die ook werd ontwikkeld vanuit OKO. Lokale vrije tijdspartijen op Texel organiseren activiteiten voor jongeren die ze terug kunnen vinden in de app. De gemeente trekt hiervoor samen op met vrijetijdsorganisaties om tot een passend aanbod te komen.  

Vrijetijdsdomein als onderdeel van pedagogische basis 

Goed aanbod van vrijetijdsbesteding is belangrijk voor het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren. Bovendien kan het vrijetijdsdomein ook een rol spelen in preventief beleid. Het programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) is een voorbeeld van werken aan een sterke pedagogische basis, waar het vrijetijdsdomein een belangrijke rol in speelt. OKO is een Nederlandse aanpak gebaseerd op het IJslandse preventiemodel, dat wordt uitgevoerd door het Trimbos-instituut in samenwerking met het NJi. In deze aanpak wordt ingezet op omgevingsfactoren in vier domeinen: het gezin, de peergroep, school en de vrije tijd.

In deze video van de Voor de Jeugddag 2021 delen gemeenten hun ervaringen met de aanpak.

Meer informatie

Wil je meer weten over effecten van sport en bewegen? Bekijk dan de website Bewegen voor je brein.