Samenwerking tussen vrijetijdsorganisaties en andere partners

Aandachtspunten bij samenwerking

De volgende aanbevelingen kunnen helpen om samenwerking goed te laten verlopen:

Wissel verwachtingen uit

Alle partners hebben verwachtingen van een samenwerking. Wanneer die verwachtingen niet overeenkomen, kan dat de samenwerking moeilijker maken. Bespreek dus in een vroeg stadium welke verwachtingen er zijn van ieders expertise en investering. Zo kun je ook tot een gezamenlijk doel komen, waar alle partners achter kunnen staan.

Als je gelijkwaardig wilt samenwerken, is het belangrijk dat alle partners elkaars expertise als gelijkwaardig zien. Benoem ieders unieke inbreng.

Bespreek ook met elkaar wat er in ieders invloedssfeer ligt. Een vrijwilliger van een vrijetijdsorganisatie heeft op een heel andere manier invloed op de gezamenlijke doelen dan een beleidsmedewerker van een gemeente.

Stel iemand aan met een coördinerende rol

De coördinerende rol kan bijvoorbeeld worden vervuld door een medewerker van de gemeente, of door de buurtsportcoach of cultuurcoach. Deze combinatiefunctionaris speelt vaak al een rol in de verbinding tussen verschillende partners.

Maak tijd voor reflectie

Door tijd te maken voor reflectie zorg je ervoor dat mogelijke miscommunicatie of conflicten op tijd worden uitgesproken en opgelost. Als dat niet gebeurt, kan de samenwerking als negatief worden ervaren door de partners. Dan is de kans ook kleiner dat de gezamenlijke doelen worden behaald. Reflectie helpt om samen te leren: wat gaat goed, wat kan beter?

Kinder- en jongerenparticipatie

Om goed te kunnen inspelen op de behoeften van kinderen en jongeren, heb je diezelfde kinderen en jongeren nodig. Hun mening doet ertoe.

Jantje Beton betrekt kinderen bijvoorbeeld bij het maken of verbeteren van speeltuinen. Daarbij nemen zij vier stappen:

1. Denken: stel 'waarom-vragen' om kinderen uit te dagen. Laat kinderen nadenken over wat voor hen belangrijk is.
2. Dromen: stimuleer kinderen om hun fantasie de vrije loop te laten. Wat zouden zij in de ideale wereld willen zien? Beperk kinderen daar niet in, de realiteit komt later wel.
3. Tonen: laat kinderen hun plannen uitbeelden, bijvoorbeeld door te knutselen of door toneelspel. De kinderen beelden hun plannen uit voor hun omgeving: ouders, buurtbewoners, scholen of sponsors. Zo inspireren ze hen ook om mee te helpen.
4. Doen: laat kinderen zelf actief meedoen in de organisatie of bij een verbouwing.

Een ander voorbeeld is dat van Gemeente Eemsdelta. Zij betrokken kinderen bij de plannen voor het Biessumerbos. Bekijk de video om te zien hoe ze dat deden en hoe dit werd ervaren.

Video bekijken? Dan vragen we je eerst toestemming te geven voor het plaatsen van marketingcookies door derden. Of bekijk de video via https://www.youtube.com/watch?v=hxLfDFKnqjI

Cookies accepteren

Videobeschrijving

Marlies de Jong-Van der Hilst, aanjager JongGOUD Eemsdelta, betrekt kinderen van Openbare Basisschool de Optimist bij invulling van artikel 31, vrije tijd en spel. Hoe geef je als gemeente, kinderrechten handen en voeten in je lokale beleid? En hoe doe je dat specifiek als het gaat om het recht op vrije tijd? Welke rol kunnen kinderen, jongeren en partners uit het lokale netwerk daarin hebben? Child Friendly Cities en het Kinderrechtencollectief nemen een kijkje bij de gemeente Eemsdelta voor inspiratie.

Op de pagina's Ervaringskennis en jeugdparticipatie kun je meer lezen over het betrekken van jongeren.

Samenwerken met de gemeente

Er zijn grote verschillen in hoe gemeenten omgaan met de ondersteuning van vrijetijdsorganisaties. Ze kunnen subsidies toekennen aan vrijetijdsorganisaties, en daar eventueel aanvullende eisen aan stellen, zoals in Amsterdam wordt gedaan. Ze kunnen ook ondersteuning faciliteren door bijvoorbeeld een Sportservice of Sportsupport. Een andere mogelijkheid is het aanstellen van buurtsportcoaches of cultuurcoaches, die een rol kunnen spelen in de ondersteuning van vrijetijdsorganisaties.

Het Nederlands Jeugdinstituut heeft het Kwaliteitskompas ontwikkeld. Dat is een instrument voor gemeenten die samen met hun partners willen sturen op resultaten voor kinderen en jongeren. Gemeenten werken voor dit doel met verschillende partners samen, waaronder vrijetijdsorganisaties.

Tijdens de Voor de Jeugd Dag 2022 werd er veel informatie gedeeld over de samenwerking tussen gemeenten en partners, gericht op de ontwikkeling van kinderen en gezinnen. Daarbij kwam ook de samenwerking met vrijetijdsorganisaties aan bod. Ter inspiratie kun je de volgende video's bekijken:

• In de sessie Opgroeien in een kindvriendelijke gemeente werden twee voorbeelden gegeven van gemeenten die samenwerken met vrijetijdsorganisaties.
• In de sessie Vrij belangrijk: het organiseren van leuke en goede vrijetijdsbesteding bespraken beleidsmakers, professionals en jongeren hoe belangrijk vrijetijdsbesteding is voor kinderen en jongeren, en hoe je dat het beste kunt organiseren.

Een andere tool is het Meedoen Meerkamp van Kenniscentrum Sport & Bewegen. In deze interactieve tool vind je informatie en een checklist om lokale of regionale samenwerking te versterken.

Samenwerken met onderwijs en kinderopvang

Vrijetijdsorganisaties kunnen goed samenwerken met onderwijs en kinderopvang. Zij kunnen bijvoorbeeld activiteiten organiseren op school of op de opvang. Daarmee kunnen zij de leerkrachten of pedagogisch medewerkers ontlasten en in contact komen met mogelijke nieuwe jeugdleden.

Een voorbeeld van een organisatie waar cultuur en onderwijs samenwerken, is Stichting Zieke Docenten. Die stichting zet kunstenaars in om in te vallen voor leerkrachten. Zo wordt lesuitval verminderd en krijgen de kinderen cultuuronderwijs.

Samenwerken met jeugdhulp

Vrijetijdsorganisaties die contact hebben met lokale jeugdhulp kunnen gezamenlijk een goede basis vormen voor kinderen en jongeren met een hulpbehoefte. De vrijetijdsorganisatie kan daarin bijvoorbeeld een signalerende functie hebben. De jeugdhulporganisatie kan de vrijetijdsorganisatie tips geven voor het omgaan met kinderen en jongeren die iets extra's nodig hebben.

Een voorbeeld daarvan is het Rotterdamse project Sport in het Jeugdnetwerk waarin jeugdhulp en sport worden verbonden. In dat project zetten jeugdhulporganisaties sport intensiever in als onderdeel van behandelplannen. Sportverenigingen krijgen ondersteuning om de jongeren goed mee te laten doen, en de zorgtaken blijven bij de jeugdhulpverleners liggen.

Een ander voorbeeld is het project Kunstkameraden in Tilburg. Kunstkameraden verbindt kunstenaars aan jongeren in een kwetsbare positie, om hen te laten meedoen in de samenleving en te helpen om hun gedachten en emoties in kunst tot uitdrukking te brengen. 

Ook de specialistische jeugdhulporganisatie Levvel werkt samen met vrijetijdsorganisaties. Omdat een zinvolle vrijetijdsbesteding helpt, bieden zij ondersteuning bij het vinden van een vrijetijdsorganisatie die past.