Reflectiemodellen van Korthagen

Het basismodel van Korthagen

Het basismodel van Korthagen, ook wel het spiraalmodel genoemd, is een veelgebruikte methode voor reflectie. Dit hulpmiddel helpt je om stap voor stap terug te kijken op een ervaring of handeling. Hierdoor krijg je inzicht in wat er precies is gebeurd en welke factoren daarbij een rol speelden.

Bron: Korthagen, F. & Nuijten, E. (2023). De kracht van reflectie (2e druk). Amsterdam: Boom.

Hoe je werkt met het spiraalmodel leggen Fred Korthagen en Ellen Nuijten uit in de video Werken met het reflectiemodel. De video is gericht op leerkrachten, maar is voor iedere jeugdprofessional relevant.

Het model van kernreflectie van Korthagen

Als je meer verdieping wilt aanbrengen in je reflectie, kun je het model van kernreflectie gebruiken. Dit model biedt een manier om dieper in je eigen gedrag te duiken en te reflecteren op wat er achter dat gedrag schuilgaat en waarom je zo handelt. Je onderzoekt bij dit model niet alleen de feitelijke situatie, maar ook je gedachten en gevoelens. Het model bestaat uit vijf stappen. Per stap zijn er reflectievragen die je aan jezelf kunt stellen. Je vindt ze in onderstaande figuur.

Bron: Korthagen, F. & Nuijten, E. (2023). De kracht van reflectie (2e druk). Amsterdam: Boom.

Het ui-model van Korthagen

Het ui-model van Korthagen biedt verdieping van de reflectie die je hebt uitgevoerd in stap 3 van het model van kernreflectie. Waar bovenstaande modellen zich richten op het hóe van reflectie, de stappen en handelingen, richt het ui-model zich op het wát, het onderwerp van je reflectie. Dit model helpt je om steeds verder door te dringen tot de kern van de situatie en jezelf.

Het model heeft net als een ui verschillende lagen die in je reflectie afgepeld kunnen worden. Stel je voor dat je de verschillende lagen van de ui afpelt. Elke laag vertegenwoordigt een aspect van jezelf of je situatie. Terwijl je steeds verder naar binnen gaat, stuit je uiteindelijk op je kernkwaliteiten. Dit zijn persoonlijke kwaliteiten zoals flexibiliteit, zelfvertrouwen, creativiteit, inlevingsvermogen, enzovoort.

De verschillende lagen van de ui, samen met reflectievragen die je kunt stellen om deze lagen verder te onderzoeken, vind je in onderstaande figuur.

Bron: Korthagen, F. & Nuijten, E. (2023). De kracht van reflectie (2e druk). Amsterdam: Boom.

Fred Korthagen en Ellen Nuijten lichten het ui-model toe in de video Kernreflectie.

Wil je aan de slag met deze modellen? Bekijk dan de pagina's Zelf aan de slag met verdiepende vragen, Dilemmareflectie of Ervaringsoefening.