Dilemmareflectie

Dilemmareflectie is een goede vorm van reflectie wanneer er sprake is van een dilemma.

Aantal deelnemers: minimaal twee, een inbrenger van een dilemma en een of meer vragenstellers

Duur van de oefening: ongeveer 20 minuten

Instructie

Tijdens deze oefening ga je aan de slag met vragen uit het ui-model van Korthagen. Zie voor uitleg over dit model Wat is reflecteren?

De vragen zijn te downloaden om er kaartjes met vragen van te kunnen maken: Kaartjes met reflectievragen.

Maak als er een grote groep deelnemers is, groepjes van vier à vijf personen waarvan één iemand een dilemma inbrengt.

De situatie en het dilemma

Degene die het dilemma inbrengt, legt kort aan de andere deelnemers uit wat het dilemma is: vertel wat precies de situatie is, wat het dilemma is en formuleer dat in één zin met de volgende formulering: 'als ik…..doe, dan…… en als ik….doe, dan….'

Leg op de grond twee kleuren stippen of kaartjes neer. De ene kleur (bijvoorbeeld groen) staat voor plan A of ja, de andere kleur (bijvoorbeeld rood) staat voor plan B of nee.

Verhelderingsvragen

De inbrenger van het dilemma gaat op één van de gekleurde stippen staan (bijvoorbeeld plan A) en vertelt over de keuze die hoort bij de kleur (als ik plan A doe, dan….), terwijl hij op die stip blijft staan. De anderen gaan met behulp van de kaartjes met reflectievragen het dilemma vanaf dat perspectief belichten en verhelderen.

Als dat perspectief goed is uitgevraagd gaat degene met het dilemma op de andere gekleurde stip staan (bijvoorbeeld plan B) en benoemt die kant van het dilemma (als ik…plan B…doe; dan….). De anderen bevragen de inbrenger weer met de kaartjes met reflectievragen over dat perspectief totdat ook dit perspectief goed is uitgevraagd.

Aan het slot formuleert de inbrenger opnieuw het dilemma met de nieuwe gezichtspunten die de verhelderingsvragen hebben opgeleverd.

Analyse

Bespreek met elkaar wat de inbrenger kan doen bij allebei de keuzes en wat dit betekent voor de inbrenger.

Besluitvorming

In de laatste stap van de dilemmareflectie neemt de inbrenger een beslissing.

Evaluatie

Na het uitvoeren van de oefening evalueer je met elkaar wat de ervaringen van de oefening zijn.

Tips

  • Het is belangrijk dat het dilemma en de keuzen helder geformuleerd zijn.
  • Trek de vragen uit het ui-model blind. Vragen waarvan jij denkt dat ze niet toepasbaar zijn, kunnen soms juist de juiste, meest verhelderende vragen zijn.
  • Pas als vragenstellers op dat je niet al adviezen gaat geven tijdens de situatieverheldering.
foto Martine Broere

Martine Broere

senior medewerker inhoud