Omgaan met pesten in de klas: ‘Moedig positief gedrag aan’

Veiligheid in de klas

Na elf jaar bij Altra onderwijs en jeugdhulp te hebben gewerkt, besloot Tessa haar eigen trainingsbureau op te richten. Samen met haar team biedt ze gedragstrainingen aan op scholen. Deze trainingen zijn gericht op veiligheid in de klas. 'Veiligheid is de basis van een fijne schoolervaring', zegt ze. 'De trainingen richten zich op het zichtbaar maken van de groepsdynamiek en het herkennen van signalen van onveiligheid of pestgedrag.' Wat de aanpak bijzonder maakt, is haar overtuiging dat kinderen en jongeren het meest leren door te doen. 'Het gaat erom dat je kinderen en jongeren laat ervaren. Dat is waar echte verandering plaatsvindt', benadrukt ze.

Verantwoordelijk voor eigen acties

In haar trainingen worden situaties nagespeeld waar leerlingen dagelijks mee te maken kunnen krijgen, zoals roddelen, groepsdruk of buitensluiting. 'We doen veel rollenspellen en samenwerkingsopdrachten om situaties te oefenen. Ik probeer hen te laten voelen hoe het is om in de schoenen van een ander te staan', vertelt Tessa. 'Door hen actief te laten deelnemen, worden ze zich bewust van de impact van hun gedrag op anderen, leren ze verantwoordelijkheid te nemen voor hun daden, en ontdekken ze hoe ze positief kunnen bijdragen aan de groepsdynamiek.'

Opstaan voor een ander

Wat Tessa vooral wil overbrengen, is dat kinderen en jongeren altijd een keuze hebben in hoe ze omgaan met vervelend gedrag. Of het nu om henzelf of om anderen gaat. 'Het gaat erom dat ze inzien dat ze zich anders kunnen opstellen en anders kunnen reageren. Ze hoeven niet mee te doen aan negatief gedrag zoals pesten, roddelen en buitensluiten. Ook kunnen ze een verschil maken door op te staan voor een ander. Het is belangrijk om positief gedrag aan te moedigen in plaats van alleen te focussen op het negatieve.'

Een-op-eengesprekken

In haar werk op scholen ziet Tessa regelmatig dat problemen in de klas niet voldoende worden aangepakt. 'Leraren hebben soms moeite om de kern van een probleem te achterhalen, vooral als ze alleen in een groepssetting werken. Dit kan ertoe leiden dat belangrijke signalen over het hoofd worden gezien. Het is belangrijk om als leraar tijd te nemen voor een-op-eengesprekken met leerlingen, zodat je echt kunt begrijpen wat er speelt', adviseert ze.

Het belang van doorvragen

In de één-op-één gesprekken is het volgens Tessa vooral belangrijk om echt tot de kern te komen. Ze deelt een persoonlijk voorbeeld over haar eigen zoon, die aangaf dat hij zich niet prettig voelde op school. Toen zijn mentor dit afdeed met de opmerking dat dit "er nou eenmaal bij hoort", was Tessa teleurgesteld. 'Dat was echt een gemiste kans. Als een kind aangeeft dat er iets mis is, moet je doorvragen en verder kijken dan een vooraf opgestelde gesprekslijst', legt ze uit.

De rol van leraren

Tessa werkt nauw samen met de leraren, die vaak bij de trainingssessies aanwezig zijn. Na de sessies wordt altijd teruggekoppeld wat er is opgemerkt en worden vervolgstappen besproken. Daarnaast biedt ze workshops aan voor leraren. Ze laat hen zien hoe belangrijk het is om niet alleen aandacht te besteden aan de lesstof, maar ook aan de sociale dynamiek binnen de klas. 'Een veilige en ondersteunende sfeer is de basis een goede leeromgeving. Leraren spelen daarin een belangrijke rol. Een veilige schoolomgeving ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het vraagt om voortdurende aandacht en inspanning.'

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Tessa benadrukt dat het creëren van een veilige leeromgeving een gedeelde verantwoordelijkheid is, waarin niet alleen leraren en leerlingen, maar ook ouders een rol spelen. 'Ouders kunnen waardevolle inzichten bieden over de thuissituatie van een kind, wat kan helpen het gedrag van het kind op school beter te begrijpen. Door ouders mee te nemen in het proces, voelen zij zich meer betrokken en zijn ze vaak ook bereid om thuis verder te werken aan de vaardigheden die op school worden geleerd.' Ze moedigt scholen aan om ouders regelmatig te informeren over de groepsdynamiek en de stappen die genomen worden om deze te verbeteren. Bijvoorbeeld via ouderavonden, nieuwsbrieven, of persoonlijke gesprekken.