Werkvormen bij stagnatie

De werkkaarten op deze pagina helpen je om samen met anderen stil te staan bij stagnatie in een hulpverleningsproces. En om samen nieuwe oplossingsrichtingen te vinden. Het inzetten van een kaart levert niet direct een oplossing op voor een probleem of stagnatie. Maar de werkvormen op de kaarten kunnen wel nieuwe manieren van kijken bieden, draadjes losmaken om verder te ontrafelen en kansen bieden om weer in beweging te komen.

Videobeschrijving

Soms weet je je geen raad met de situatie in een gezin. In het gezin spelen meerdere problemen die invloed op elkaar hebben, er zijn veel hulpverleners betrokken en je ziet geen verbetering. Je wilt het wel anders of beter doen, maar je weet nog niet hoe. Je bent niet de enige! Met elkaar weet en kun je meer, en bereik je wat niemand alleen lukt.

Inzichten uit lerende bewegingen

De afgelopen jaren heeft het NJi aan diverse lerende bewegingen deelgenomen. In deze leerbewegingen wordt gebruik gemaakt van de inhoud van de werkkaarten. Dit zijn onze bevindingen:

De wens om anders te voelen, denken en doen

Mensen die willen leren, hebben vaak de wens om anders te voelen, denken en doen dan ze nu doen. Vaak komt dat doordat iemand ergens door geraakt wordt of voelt dat iets beter of anders kan. Herken je die geraaktheid? Mooi! Deel die eens met een paar anderen. En realiseer je dat dit soort leren aanvankelijk tot meer vragen dan antwoorden leidt.

Voortdurend leren en ontwikkelen

In een leerbeweging helpt het om het idee los te laten dat jij 'het' antwoord zult vinden. Maak ruimte voor een taai proces van voortdurend leren en ontwikkelen. Van kleine stappen en bescheidenheid. En vergeet vooral niet om die kleine stappen samen te vieren.

Stilte en stilstaan

De stilte is vaak een belangrijk sleutelmoment. Bijvoorbeeld in gezamenlijke overleggen. Met stilte kun je op verschillende manieren omgaan. Je kunt de stilte niet willen horen en ervoor vluchten. Daarmee kies je ervoor om maar door te gaan. Of je kunt de stilte laten bestaan en erkennen dat je het even echt niet weet. Sta stil bij je kennis, ervaring en inzichten. Dingen waar je in de drukte niet meer aan toe kwam. Deze kennis geeft je hernieuwd vertrouwen om geïnspireerd en al ontwikkelend en ontwerpend door te gaan.

Je gesteund voelen

Het is een fijn om een paar 'verwanten' of trouwe medereizigers te hebben die je blijven steunen. Overigens zonder dat ze je gelijk hoeven te geven. Dit geldt niet alleen voor jou als individuele professional, bestuurder of beleidsmedewerker. Het geldt ook voor organisaties, gemeenten en gezinnen. Een gezin kan niet leren of zich ontwikkelen als professionals, bestuurders, beleidsmedewerkers en inspecteurs dat niet ook kunnen, willen en mogen. Zorgaanbieders kunnen niet leren of zich ontwikkelen als gemeenten dat niet ook kunnen en willen. Professionals moeten zich gesteund voelen door bestuurders. Bestuurders moeten zich gehoord voelen door gemeenten. Een duurzaam perspectief ontstaat alleen samen.

Onafhankelijk en betrokken

Dit soort leren vraagt iemand die zich onafhankelijk en betrokken aan het leerproces verbindt. En zelf ook wil leren. Dat is iemand die het terugkerende gesprek organiseert en faciliteert. Iemand die met compassie de lastige vragen blijft stellen. Zonder zelf onderdeel te zijn van de casus, het dilemma of de kwestie. Lees meer hierover in Werkkaart 1: inspiratie voor de facilitator.

Iedereen kan onderdeel zijn van deze leerbeweging

Het maakt niet uit of je professional, beleidsmaker of bestuurder bent. Iedereen kan onderdeel zijn van deze leerbeweging. En het initiatief nemen om samen met collega's, binnen en buiten de eigen organisatie, te leren van gezamenlijke kwesties, dilemma's of casuïstiek. Deze manier van werken is wederkerig. Iedereen leert van elkaar. Verwacht hierbij geen snelle oplossingen. Een leerbeweging is een langdurig proces.

Deze kaarten richten zich vooral op zorgprofessionals. Bestuurders, beleidsmedewerkers en andere betrokkenen kunnen eenvoudig de vertaalslag maken naar eigen taal en stagnerende processen. 'Betrokkenen' wordt dan bijvoorbeeld 'stakeholders'. En 'tijdlijn' kan 'geschiedenis op een rij' of 'patient journey' heten. De woorden zijn misschien verschillend, de intentie erachter blijft steeds dezelfde.

Werkkaarten

Werkkaart 1: de rol van facilitator vervullen

Deze werkkaart biedt inspiratie voor degene die de rol van facilitator op zich neemt in een gezamenlijke leerbeweging.

Werkkaart 1

Werkkaart 2: een reflectief gesprek voeren

Deze werkkaart geeft handvatten voor een open en nieuwsgierig gesprek met gezinsleden of andere betrokkenen die een belangrijke rol speelden.

Werkkaart 2

Werkkaart 3: een tijdlijn maken

Deze werkkaart laat zien hoe je met de inzet van een tijdlijn visueel maakt welke informatie er, over langere tijd, beschikbaar is rondom een kind, gezin of situatie.

Werkkaart 3

Werkkaart 4: een geno-sociogram maken

Een geno-sociogram is een kaart met een overzicht van de belangrijkste personen in en rond een gezin en hun onderlinge relaties. Deze werkkaart laat zien hoe je deze kunt inzetten.

Werkkaart 4

Werkkaart 5: een perspectiefwissel uitvoeren

Een perspectiefwissel gaat over voelen en ervaren wat er in jou gebeurt als jij die ander zou zijn in zijn diens situatie. Deze werkkaart laat zien hoe je een perspectiefwissel in kunt zetten.

Werkkaart 5

Werkkaart 6: andere taal gebruiken

Deze werkkaart bevat verschillende oefeningen om samen te komen tot andere woorden en een andere taal.

Werkkaart 6

Werkkaart 7: kunst inzetten

Deze werkkaart laat zien welke verschillende kunstvormen kunnen helpen om vanuit een ander perspectief naar de situatie te kijken.

Werkkaart 7

Werkkaart 8: fasen in het samen leren herkennen

Deze werkkaart bevat citaten van deelnemers aan leerbijeenkomsten in verschillende regio's bij verschillende fasen van het samen leren. Deze kaart is vooral bedoeld om herkenning, compassie en aanmoediging te bieden. Niet alleen jij vindt leren ingewikkeld, anderen ervaren dat ook en zijn ook doorgegaan.

Werkkaart 8

Foto Josine Holdorp