Als je vastloopt in de hulp aan kind en gezin

In je werk met kinderen, jongeren en gezinnen kun je situaties tegenkomen waarin je vastloopt. De hulp stagneert. Wat is er dan aan de hand? En wat kun je doen als je het niet meer weet?

Stagnerende situaties herkennen

Als hulpverlener kun je stagnatie herkennen aan de volgende verschijnselen:

  • een 'knoop in je maag' voelen wanneer je aan dit gezin denkt
  • hulp als een hete aardappel doorschuiven, ook al weet je dat dat dit niet de oplossing is
  • anderen proberen te overtuigen in plaats van te luisteren en samen te werken
  • je eigen werkproces leidend maken in de samenwerking met andere organisaties
  • veel praten over wiens verantwoordelijkheid dit is
  • het systeem vooropstellen in de samenwerking met het gezin, in plaats van de vraag van het gezin centraal stellen

Ik voel me machteloos om in deze situatie iets te veranderen, dat is onbegonnen werk. Dit is zo complex. Ik heb jaren nodig om dit te doorgronden en daar heb ik gewoon de tijd niet voor.

Wat kun je doen bij vastlopen van hulp?

Heb je het gevoel dat je tegen beter weten in doorploetert of in een belemmerend patroon terecht bent gekomen?  Een goede eerste stap is het herkennen en erkennen van gevoelens en gedachten van stagnatie bij jezelf.

Stel jezelf de volgende vragen:

  • Wanneer kreeg ik het gevoel dat ik niet verder kwam, dat ik stagneerde?
  • Waardoor kwam dat?
  • Wat heb ik toen gedaan?
Videobeschrijving

Soms weet je je geen raad met de situatie in een gezin. In het gezin spelen meerdere problemen die invloed op elkaar hebben, er zijn veel hulpverleners betrokken en je ziet geen verbetering. Je wilt het wel anders of beter doen, maar je weet nog niet hoe. Je bent niet de enige! Met elkaar weet en kun je meer, en bereik je wat niemand alleen lukt.

Deel je gevoelens

Misschien voelen gezinsleden of andere betrokken hulpverleners zich net zo. Door het gevoel van stagnatie te benoemen is het mogelijk om samen een pas op de plaats te maken. Dit is ook één van de aanbevelingen uit Achter gesloten deuren. De onderzoekers beschrijven het belang van het bespreken van gevoelens en onmacht. Ze zien dat als onderdeel van professionaliteit.

Het is goed om je samen te realiseren dat leren en ontwikkelen begint met het erkennen van ongemak. En dat het belangrijk is om bij complexe vraagstukken samen te beseffen dat je iets nog niet weet of niet in staat bent om structurele vooruitgang te boeken.

Ik denk dat het lastig is om toe te geven dat je het niet weet. Iedereen zit daar met zijn eigen expertise, en we verwachten van elkaar dat we het weten.

Veranderen in negen stappen

In situaties die vastlopen vind je houvast door samen met ouders, professionals en bestuurders lerend te werken aan een kansrijk perspectief voor kinderen en gezinnen. In de praktijk van het samen leren zijn negen werkwoorden essentieel gebleken. Ze beginnen allemaal met een V: Verdragen, Vertragen, Verbinden, Verdiepen, Verantwoordelijkheid nemen, Vertrouwen, Vieren, Volhouden en Voordoen.

Als hulpverlening vastloopt: veranderen in negen stappen

Deel jouw ervaringen

Om te bouwen aan een gewenste en noodzakelijke lerende beweging komen professionals, ouders en jongeren sinds 2018 samen in lokale en regionale leerbijeenkomsten. Het NJi neemt deel aan deze leerbijeenkomsten. We merken daarin dat professionals de stagnatie en hun eigen aandeel daarin herkennen. Herken je dit ook? Vertel Josine Holdorp over jouw inzichten en neem ons mee in de stappen die jij hebt gezet. Zo kan het NJi jouw ervaringen weer aan anderen doorgeven en blijven we samen bouwen aan een steeds krachtiger lerende beweging.

Meer informatie

In de publicatie Samen bereiken wat niemand alleen lukt lees je waarom en hoe je samen lerend de belemmerende patronen kunt doorbreken. En hoe je een balans kunt vinden in samenwerking en de verantwoordelijk kunt delen voor het ontwikkelen van nieuwe, duurzamere perspectieven.

In deel 1 van de publicatie Samen leren in complexe situaties vind je het verhaal van Denise, haar moeder en de betrokken professionals. In deel 2 lees je wat professionals geleerd hebben in situaties waarin de hulp stagneerde. 

In het rapport Gezinnen met Geringe Sociale Redzaamheid van Samenwerkend Toezicht Jeugd staat een bekende casus uit Groningen centraal waarin een kind is overleden door huiselijk geweld. Het rapport geeft een overzicht van alle betrokken organisaties. Daarna beschrijft het wat fout ging bij het herkennen en duiden van de chroniciteit van de problematiek in het gezin. En hoe is gehandeld en gereageerd op het mijden van zorg door het gezin. Het rapport maakt duidelijk waarom het nodig is om in deze complexe gezinssituaties als professionals samen te werken en de veiligheid van kinderen centraal te stellen.

Foto Josine Holdorp