Knelpunten in het onderwijs- en zorgsysteem

Ouders, professionals en beleidsmakers geven aan dat ze knelpunten ervaren in het systeem van kinderopvang, onderwijs en zorg. Ze zien bijvoorbeeld te weinig samenhang tussen de voorzieningen. Hierdoor kunnen professionals en organisaties soms minder goede ondersteuning bieden aan kinderen en ouders. Dit kan invloed hebben op de ontwikkeling van jonge kinderen. 

Samenwerking gemeente, school en kinderopvang

Gemeenten hebben de taak om:

  • een goed opvoedklimaat te stimuleren in gezinnen, wijken, buurten, scholen en kinderopvang;
  • de opvoedvaardigheden van de ouders te verbeteren;
  • opgroei- en opvoedproblemen, psychische problemen en stoornissen bij kinderen te signaleren en hen te ondersteunen.

Gemeenten werken hiervoor samen met scholen en kinderopvangorganisaties. Maar in de praktijk gaat deze samenwerking niet vanzelf. Dit komt onder andere door knelpunten in wetten, financiering en aansturing tussen de verschillende systemen.  

Lees meer over samenwerking, wet- en regelgeving op de volgende pagina's:

Dossier Verbinding Onderwijs jeugdhulpVisie op jeugdVerbinding tussen alle partijen in opvoedkundig klimaatWelke wetten zijn voor kinderen en jongeren belangrijk?Jeugdwet

Effect van knelpunten op jouw rol als professional

De knelpunten in het systeem beïnvloeden jouw rol als professional en de kwaliteit die organisaties in kinderopvang, onderwijs en zorg kunnen bieden. Het gaat bijvoorbeeld over waar je wel en niet voor wordt betaald, wat onder jouw verantwoordelijkheid valt, en wat je vanuit wet- en regelgeving wel of niet mag doen.  

Strenge regels in kinderopvang  

Soms zorgen wet- en regelgeving voor belemmeringen. Een voorbeeld is de strengere eisen in de kinderopvang rond de verklaringen omtrent het gedrag (vog's). Hierdoor kunnen professionals met vog's uit andere sectoren niet zomaar bij kinderopvang ingezet worden, bijvoorbeeld om tijdelijk extra ondersteuning te bieden aan pedagogisch medewerkers. Dit kan belemmerend zijn voor het inschakelen van hulp van buitenaf.

Lees meer in dossier Kinderopvang

Knelpunten door financiering

De financiering vormt ook een belangrijk knelpunt. Onderwijs mag bijvoorbeeld geen geld uitgeven aan zorg. Het onderwijsgeld is alleen bedoeld voor het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs, zoals het ontwikkelen van lesprogramma's. Als onderwijsmiddelen ingezet worden voor zorg, kan er te weinig geld zijn voor de onderwijsdoelen. Scholen moeten daarom samenwerken met gemeenten die wel de zorg kunnen inzetten of inkopen. Of ouders moeten zelf een aanvraag doen om zorg op school mogelijk te maken.  

Effect op de ontwikkeling van kinderen

De knelpunten in het systeem kunnen indirect invloed hebben op het welbevinden van ouders en de ontwikkeling van kinderen. Als kinderen niet op tijd de juiste ondersteuning en zorg krijgen, kan dit hun ontwikkeling vertragen. Bijvoorbeeld als kinderen niet naar de reguliere kinderopvang kunnen en ook geen hulp krijgen van de zorgaanbieder, omdat de opvang niet betaald mag worden vanuit jeugdmiddelen. Of als kinderen naar dagbehandeling moeten, omdat er geen plek is in het speciaal onderwijs.  

Knellende financiering

Voor ouders en verzorgers kunnen de verschillende financieringssystemen zorgen voor stress en onzekerheid. Ze kunnen te weinig geld hebben, waardoor het lastig kan zijn om hun kinderen goed te onderhouden. Ze kunnen te maken krijgen met knellende financiering. Dit betekent dat ze te weinig geld hebben voor de verzorging, educatie of ontwikkeling van kinderen. Een voorbeeld hiervan is het tekort aan kinderopvangtoeslag voor ouders met een laag inkomen. Hierdoor kunnen zij de kosten voor kinderopvang niet volledig betalen. Dit kan ervoor zorgen dat ouders minder gaan werken of zelfs helemaal stoppen, waardoor het kind minder sociale interactie en minder kansen krijgt om zich te ontwikkelingen.  

Een ander voorbeeld is wanneer ouders geen therapie of andere noodzakelijke hulp kunnen betalen voor kinderen met speciale behoeften of mentale uitdagingen. Hierdoor kan het kind de ondersteuning missen die belangrijk is voor een gezonde ontwikkeling en optimaal functioneren.  

Mogelijke oplossingen 

Als zoveel partijen en systemen betrokken zijn, is het belangrijk dat ze goed samenwerken. De oplossing ligt ineen structurele samenwerking tussen de gemeente, kinderopvang, onderwijs en zorgpartners. Maar ook en heldere lokale visie op opgroeien en opvoeden is een belangrijke voorwaarde voor een goede ontwikkeling van jonge kinderen.  

Meer lezen

Lees het Rapport van Berenschot Over knelpunten in de keten 

Lees ook