Waarom is het belangrijk dat jongeren op zichzelf gaan wonen?

Eigen woonruimte kan een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van jongeren naar zelfstandigheid. Onzekerheid over een eigen woning kan ertoe leiden dat jongeren andere keuzes maken voor opleiding of werk. Ook hebben jongeren het gevoel dat ze hun toekomst moeten uitstellen.

Waarom is een zelfstandige woonruimte belangrijk voor jongeren?

Naarmate een jongere ouder wordt, wordt die steeds zelfstandiger. Ze leren op eigen benen te staan en maken zich op emotioneel en financieel gebied los van hun ouders. Ook gaat een jongere steeds meer eigen keuzes maken, en wordt die steeds meer verantwoordelijk voor zichzelf. Jongeren ontwikkelen zo een eigen identiteit, met eigen normen en waarden en een eigen mening. Eigen woonruimte kan deze ontwikkeling naar zelfstandigheid stimuleren. Jongeren staan dan immers echt op eigen benen. Ze leren voor zichzelf te zorgen, en kunnen hun autonomie en zelfstandigheid verder ontwikkelen.

Autonomie, competentie en verbinding

De zelfdeterminatietheorie, een van de belangrijkste theorieën over de ontwikkeling van kinderen en jongeren, stelt dat mensen drie dingen nodig hebben om zich goed te voelen en goed te functioneren: autonomie, competentie en verbondenheid. Autonomie is het gevoel van vrijheid en controle over je eigen leven en keuzes. Competentie is het gevoel dat je vaardigheden en kennis hebt om je doelen te bereiken en uitdagingen aan te gaan. Verbondenheid is het gevoel van verbinding met anderen en het behoren tot een gemeenschap.

Voor jongeren is het belangrijk om deze drie elementen te ontwikkelen op hun weg naar zelfstandigheid. Ze kunnen helpen om zelfvertrouwen en een gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen. Zo zijn jongeren beter in staat om keuzes te maken en hun eigen leven te leiden.

Vanuit de zelfdeterminatietheorie kan het hebben van eigen woonruimte een belangrijke stap zijn in de ontwikkeling van jongeren naar volwassenheid. Het geeft ze de kans om hun autonomie en competentie te vergroten, door verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen huishouding en door belangrijke levensbeslissingen te nemen. Ook kan het een kans bieden om verbondenheid te ontwikkelen. De relatie met ouders verandert, jongeren bouwen nieuwe sociale relaties op en maken deel uit van een groep.

Wanneer gaan jongeren zelfstandig wonen?

In Nederland is het gebruikelijk dat jongeren vroeg of laat uit huis gaan en zelfstandig gaan wonen. Het is niet in alle landen gebruikelijk dat jongeren het ouderlijk huis verlaten. Ook het moment waarop jongeren zelfstandig gaan wonen, heeft te maken met cultuur, normen en verwachtingen. 

Er is geen perfecte leeftijd of ideaal moment in de ontwikkeling van jongeren om uit huis te gaan. De gemiddelde leeftijd waarop jongeren zelfstandig gaan wonen is deels cultureel bepaald. In Nederland gaan jongeren gemiddeld uit huis als ze 23,7 jaar zijn. De meeste jongeren verlaten tussen hun 18e en 30e het ouderlijk huis. In bijvoorbeeld Zuid-Europa blijven jongeren vaak veel langer bij hun ouders wonen. In Scandinavië is de gemiddelde leeftijd waarop jongeren uit huis gaan lager dan in Nederland. 

Normen en verwachtingen over de leeftijd waarop jongeren uit huis gaan kunnen veranderen. Vroeger was het bijvoorbeeld de norm dat mensen eerst gingen trouwen en dan pas het ouderlijk huis verlieten. Dat is tegenwoordig niet meer zo. De normen rondom zelfstandig wonen zijn ook afhankelijk van de beschikbaarheid en betaalbaarheid van passende woonruimte. Door de huidige krapte op de woningmarkt hebben veel jongeren bijvoorbeeld niet de mogelijkheid om zelfstandig te wonen.

Gevolgen voor jongeren

Veel jongeren kunnen niet zelfstandig gaan wonen op het moment dat ze dat willen. Dit kan leiden tot frustratie, en jongeren maken zich hier zorgen over. Ook hebben sommige jongeren het gevoel dat ze afwijken van de norm door bij hun ouders te blijven wonen.

Soms moeten jongeren verhuizen voor een opleiding of voor werk. Maar als een jongere geen woonruimte kan vinden, kan dit de keuze voor opleiding of werk beïnvloeden. Jongeren verliezen perspectief als ze niet zeker weten of zij woonruimte kunnen vinden. Dat kan frustrerend zijn. Jongeren kunnen het gevoel krijgen dat ze hun toekomst moeten uitstellen. Zo stellen jongeren hun keuze uit om kinderen te krijgen, omdat ze geen geschikte woning hebben. 

Eigen zelfstandige woonruimte betekent voor veel jongeren een mijlpaal van volwassenheid. Als jongeren geen woonruimte kunnen vinden, ervaren ze vaak een 'tussenperiode'. Ze zijn geen kind meer, maar voelen zich ook nog niet helemaal volwassen. Op de pagina Wat zijn gevolgen van de onzekere woningmarkt voor jongeren? lees je meer over het effect van de woningnood op jongeren en over de zorgen die jongeren hebben rondom wonen.

Bronnen
  • Benson, P. L. (2007). Developmental assets: An overview of theory, research, and practice. Approaches to positive youth development, 33, 58.
  • Deci, E.L. & Ryan, R.M. (1985). Intrinisc motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.        
  • Mulder, C. H. (2022). Van den Berg, Lonneke (2020). Time to leave. Contextual and individual explanations for the timing of leaving home. ICS-dissertation, Universiteit van Amsterdam. ISBN/EAN 978-94-028-1889-5. Mens en Maatschappij, 97(1), 69. Time to leave (Uva.nl).
  • Kins, E., Beyers, W., Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2009). Patterns of home leaving and subjective well-being in emerging adulthood: the role of motivational processes and parental autonomy support. Developmental psychology, 45(5), 1416.
  • Insights from the lifecourse and social stress perspectives, which together underscore the importance of expectations surrounding the timing of transitions and their potential meaning for mental health (Elder et al. 2003; Pearlin et al. 1981).
  • When do young people leave the nest? - Products Eurostat News - Eurostat (Europa.eu).
  • Uit huis gaan (Cbs.nl).

Lees ook

Alle pagina's over op jezelf wonen

Hannes van de Ven

Vragen? Neem contact op met:

Hannes van de Ven

onderzoeker / adviseur
h.vandeven@nji.nl