Puber | Zelfbeeld: vergelijken met anderen

Ontwikkeling van het zelfbeeld van je kind

Verschillende dingen hebben invloed op de ontwikkeling van het zelfbeeld, dus hoe kinderen naar zichzelf kijken. Bijvoorbeeld de ervaringen die kinderen hebben met succes en mislukkingen. Hoe kinderen omgaan met familie en vrienden. En hoe ze zich vergelijken met anderen. Ook speelt mee hoe de samenleving denkt over hoe we ons moeten gedragen. Of over hoe we eruit moeten zien.

Wat heeft invloed op hoe pubers naar zichzelf kijken?

Vergelijken met anderen

Je kind kijkt goed om zich heen naar andere mensen. Wat doen ze? En hoe zijn ze? Ze kijken naar vrienden, klasgenoten, leraren, influencers, en naar jou als ouder. Door zich te vergelijken met anderen ontdekken ze wie ze zijn. En wat bij hen past. Wat spreekt hen aan en wat niet? In wie kunnen en willen ze zichzelf herkennen? Bij wie willen ze horen?

Ze kunnen geïnspireerd raken:

Maar het kan ook voor onzekerheid zorgen:

Vergelijken op sociale media

Op sociale media kan je kind zichzelf de hele tijd vergelijken met anderen. Dit heeft voordelen en nadelen. Online kan je kind nog meer experimenteren met wie het is en wil zijn. Dit is belangrijk voor de identiteitsontwikkeling. Maar soms laten leeftijdsgenoten of influencers online een ideaalbeeld zien. Je kind kan hierdoor het gevoel krijgen dat het ook zo eruit moet zien. Of hetzelfde moet zijn. Als dit niet lukt, kan dit zorgen voor onzekerheid of stress.

Je kunt je kind hierin ondersteunen door te praten over de online wereld en het vergelijken met een ander. Leg uit dat niet alles wat je online ziet echt is. En dat iedereen anders is. Vertel je kind dat je niet altijd even goed hoeft te zijn in iets, of even sterk of slim. 

Onzekerheid in de puberteit

Het kan kinderen veel plezier zorgen als ze ontdekken wie ze zijn en wie ze willen zijn. Maar het gaat vaak ook samen met onzekerheid en twijfel. Bijvoorbeeld over het lichaam; dit verandert veel in de puberteit. Kinderen worden langer, krijgen haar op allerlei plekken en hebben veel last van puistjes. Ze vergelijken zich vaak met leeftijdsgenoten. Als ze denken dat ze er anders uitzien dan hun leeftijdsgenoten kunnen ze zich onzeker voelen.

Kinderen in de puberteit zijn ook vaak onzeker over vriendschap, relaties en de toekomst. Ze stellen vaak vragen als: 'Hoor ik er wel bij?', 'Wat als niemand mij aardig vindt?', 'Waar ben ik eigenlijk goed in?', 'Wie ben ik nou echt?'.

Het hoort erbij om af en toe onzeker te zijn. Maar merk je dat je kind meestal negatief over zichzelf denkt? Praat er dan over met anderen die jouw kind kennen, bijvoorbeeld familie, leraren of buren. Herkennen zij het? En waardoor denken zij dat het komt? Als je kind langere tijd onzeker is, neem dan contact op met je huisarts, het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) of het Ouder- en Kindteam (OKT) bij jou in de buurt. Zij kunnen met je meedenken en zoeken naar passende hulp.

Seksualiteit van pubers

Tegelijk met de lichamelijke veranderingen ontwikkelt je puber ook de seksuele identiteit. Je puber ervaart tot wie het zich aangetrokken voelt, wordt misschien verliefd en wordt seksueel steeds actiever. Sommige pubers zijn al snel zeker over hun seksuele voorkeur. Andere kinderen hebben wat meer tijd nodig. Vallen ze nou op jongens, meisjes, allebei of geen van beide? Ze hebben ruimte nodig om te experimenteren en te ontdekken wat ze zelf belangrijk vinden. Dit helpt bij een positief zelfbeeld. Als ouder kun je jouw kind hierin ondersteunen door te praten over seks en seksualiteit. Hoe je dat doet lees je op de pagina Seksuele ontwikkeling van pubers.

Puber met een etnische achtergrond 

Met je etnische achtergrond kun je uitdrukken wie je bent of wilt zijn. Misschien wil je kind laten zien dat het niet alleen een Nederlander is, maar ook een Marokkaan. Je kind is trots op jullie achtergrond en het kan zich ermee onderscheiden. Tegelijk krijgt je kind het gevoel erbij te horen.

Discriminatie en buitensluiten

Soms kan je kind worden aangesproken op de eigen etnische achtergrond en zich juist buitengesloten voelen. Bijvoorbeeld omdat het de enige op school is met een Antilliaanse achtergrond. Soms wijzen anderen je kind op de etnische achtergrond door discriminerende opmerkingen te maken. Of door het buiten te sluiten. Neem het als ouder serieus als je merkt dat je kind dit meemaakt. Discriminatie en uitsluiting kunnen het ontwikkelen van een positief zelfbeeld belemmeren. Praat over de gevoelens van je kind, praat erover op school of op de sportclub. Zoek hulp en ondersteuning van anderen en ga samen na wat je eraan kunt doen. Op deze pagina lees je hier meer over.

Tips voor een positief zelfbeeld van je kind

Laat elke dag merken dat je blij bent met je kind

Dit kun je doen met woorden, bijvoorbeeld door een compliment te geven of zeggen dat je van je kind houdt. Maar je kunt ook een knuffel geven, of iets voor je kind doen. Zoals het favoriete eten van je kind koken. Of naar een sportwedstrijd van je kind kijken. Luister naar de verhalen van je kind en toon echte interesse in bezigheden, zorgen en gevoelens.

Laat je kind ervaren waar het goed in is en moedig het aan

Je kind wil voelen dat het ergens goed in is. Lukt het bijvoorbeeld op school even niet? Bedenk dan waar het wel goed gaat en benoem dit. Misschien in een bijbaan, of een hobby. Je kunt je kind ook zelf dingen laten doen die het goed kan: een boodschap, een huisdier verzorgen, jou helpen bij het installeren van je telefoon. Je kind voelt zich trots als je zegt dat je dit waardeert. Dat helpt voor een goed zelfbeeld.

Geef je kind de ruimte om iets verkeerd te doen

Fouten maken en mislukken zijn belangrijk voor je kind. Hier leert het van. Bijvoorbeeld dat er gevolgen zijn van dingen die je doet. Maar ook dat het niet heel erg is als je een fout maakt. Dit maakt je kind weerbaar en dat is belangrijk voor het zelfbeeld. Als ouder betekent het dat je soms een stapje terug neemt. En dat je met open armen klaarstaat als je kind steun bij jou zoekt.