Wet gesloten jeugdhulp: strengere voorwaarden

De Wet Rechtspositie gesloten jeugdhulp treedt op 1 januari 2024 in werking. Vanaf dan worden er strenge voorwaarden verbonden aan de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen in de gesloten jeugdhulp. Het doel is om vrijheidsbeperking daarmee zoveel mogelijk te voorkomen. Dat meldt het ministerie van VWS.

Het uitgangspunt van de wetswijziging is 'nee, tenzij'. Dat betekent dat vrijheidsbeperking niet is toegestaan tenzij dat noodzakelijk en proportioneel is. Jeugdhulpinstellingen moeten daarbij elke keer opnieuw de afweging maken of vrijheidsbeperking noodzakelijk is, er een minder zwaar alternatief is en of verwacht wordt dat de maatregel effectief is.

Inbreuk op grondrechten

Vrijheidsbeperkende maatregelen kunnen bestaan uit bijvoorbeeld gedwongen afzondering, cameratoezicht en onderzoek aan lichaam en kleding. Omdat dit een inbreuk maakt op de grondrechten van jongeren, moeten de regels daarover duidelijk en concreet zijn.

Zo mag onderzoek aan lichaam of kleding alleen gebeuren door medewerkers die daarvoor zijn opgeleid. Ook moeten jongeren meerdere keren, schriftelijk én mondeling, op de hoogte worden gesteld van hun klachtrecht bij de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen. Tenslotte worden er meer eisen gesteld aan gedwongen afzondering en moet de ruimte meer kindvriendelijk worden ingericht.

Wetswijziging deels goed nieuws

Volgens Els Mourits van het NJi is de wetswijziging deels goed nieuws. 'Een aantal dingen zijn straks beter gewaarborgd, zoals het verbinden van strenge voorwaarden aan het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Ook moet men straks beter rekening houden met de wensen en voorkeuren van kinderen en jongeren in het hulpverleningsplan.'

Mourits vindt het daarentegen zorgelijk dat het separeren, ofwel gedwongen afzondering, mogelijk blijft. 'Er lag een afspraak dat in 2022 alle separeercellen gesloten zouden zijn. Maar nu blijft deze mogelijkheid bestaan en wordt dit zelfs in de aangepaste wet vastgelegd. Daarmee wordt een belofte gebroken.'

Separeren geeft negatieve effecten

'Uit onderzoek en verhalen van jongeren blijkt duidelijk dat separeren schadelijk is en niet bijdraagt aan de behandeling van jongeren. Het geeft juist negatieve effecten, zoals angst en posttraumatische stress. Een wet aanpassen is niet voldoende om de hulp aan jongeren te verbeteren. Het creëren van een veilig werkklimaat voor de medewerkers is een voorwaarde om jongeren een veilig leefklimaat te kunnen bieden. Want goede zorg voor medewerkers leidt tot goede zorg voor jongeren.'

Bron: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Meer informatie

Bericht VWS