Samen opvoeden. Hoe betrek je ouders?

Goed contact met ouders

Als het over de opvoeding van hun kind gaat, zijn ouders uiteraard altijd als eerste verantwoordelijk. Maar het is voor hen prettig en belangrijk om mensen om zich heen te hebben met wie zij de opvoeding kunnen delen. In de eerste plaats zijn dat natuurlijk familieleden, vrienden en mensen die dicht bij hen staan.

Daarnaast maak jij als pedagogisch medewerker van de kinderopvanglocatie of als gastouder ook deel uit van dat netwerk. Voor veel gezinnen is kinderopvang een vast onderdeel van hun dagelijkse leven. Goed contact met ouders is dus een belangrijke taak in jouw werk. Zie ook de tips onder Het contact met ouders vormgeven.

Aandacht voor overdracht

Als pedagogisch professional ontmoet je de ouder meestal als vanzelfsprekend 'aan de randen van de dag', bij het halen en brengen. Dat is het moment waarop jullie uitwisselen hoe het met het kind gaat. Heeft het goed geslapen en wat heeft het gegeten en gedronken? Zijn er spannende dingen gebeurd waardoor de stemming van het kind mogelijk beïnvloed wordt? Met wie heeft het gespeeld? En waar werd je kind vandaag blij of verdrietig van?

In die contactmomenten stemmen ouder en jij met elkaar af, zodat het kind gemakkelijk de overstap kan maken van de ene naar de andere omgeving. Je draagt als opvoeders het opvoed-stokje aan elkaar over. Dat is belangrijk voor de pedagogisch medewerker en de ouder, maar ook voor het kind zelf. Het kind ziet, hoort en voelt dat er een bruggetje wordt geslagen tussen de situatie thuis en op de opvang. Dat vergroot diens gevoel van veiligheid en vertrouwen. Het laat het kind voelen dat het belangrijk is op beide plekken. Realiseer je altijd dat het kind hoort en voelt wat je vertelt, want 'kleine potjes hebben grote oren'.

Informatie overbrengen

Niet alle informatie die je met ouders wilt delen, leent zich voor het breng- en haalmoment. Bepaalde bespreekpunten over het kind of de organisatie vragen om een apart gesprek met ouders. Samen met je collega's, per team of locatie, spreek je af hoe jullie dat doen. Bepaalde informatie kun je via een nieuwsbrief of de website delen. Voor andere weetjes of gesprekken nodig je de ouders afzonderlijk uit, of per groep of locatie.

Vaste contactmomenten kunnen in een jaaroverzicht worden aangekondigd, zodat ouders die tijdig kunnen inplannen. De manier waarop je informatie overbrengt staat beschreven in het ouderbeleid. De oudervertegenwoordiging in de organisatie zal hierover meepraten en meedenken. Zie ook het kopje 'Organiseer contactmomenten' onder Het contact met ouders vormgeven.

Samen opvoeden

Het contact met ouders kun je verdiepen met aandacht voor 'samen opvoeden'. Bijvoorbeeld door ouders te betrekken bij activiteiten, zodat je elkaar meemaakt in de omgang met kinderen en in gedeeld spelplezier. Of organiseer regelmatig een informatiebijeenkomst, een inloopuurtje met koffie en een praatje, of gezamenlijke maaltijden. Als daar op de eigen locatie geen ruimte voor is, kun je uitzoeken of je het in een wijkcentrum kunt organiseren.

Op zulke contactmomenten is er meer ontspanning. Je kunt dan met ouders ideeën en ervaringen uitwisselen over opvang en thuis. Het versterkt ook het onderlinge contact tussen ouders, die vaak met dezelfde opvoedkwesties worstelen. Zo draag je als opvangvoorziening bij aan een sterke pedagogische basis in de leefomgeving van ouders en kinderen.

Contact met alle ouders

Het kan lastig zijn om in contact te komen met sommige ouders. Ze hebben haast of stress of zijn geïrriteerd door het verkeer of het werk. Veel ouders hebben het druk. Je zult ook te maken krijgen met ouders die zich schamen voor hun eigen twijfels over het opvoeden. Of die sowieso moeite hebben met 'gesprekken met deskundigen'. En voor ouders die nog weinig Nederlands spreken, is de drempel om met je in gesprek te gaan misschien extra hoog.

Er zijn ouders die het lastig vinden om de zorg voor hun kind uit handen te geven en juist heel veel contact willen. Zij hebben moeite om hun kind én hun rol van opvoeder een paar uur los te laten.

Voor ouders met een vluchtelingachtergrond geldt dat sommigen slechts tijdelijk gebruikmaken van jouw opvang. Maar als ze zich in jouw woonplaats vestigen, zullen ook zij voor langere tijd gebruikmaken van het opvangaanbod.

Bij al die verschillende ouders zul je moeten bedenken hoe je met hen in contact komt. Welke informatie wil je delen en wat is daar de beste vorm voor? En hoe kun je aansluiten op individuele wensen en mogelijkheden? Schakel daarvoor ook de vaste mentor van de kinderen in, zodat die er ook rekening mee kan houden in het contact met de ouders.

Voor kinderopvang voor specifieke groepen zoals vluchtelingkinderen bestaan specifieke afspraken en voorzieningen. Lees hier meer over op Ondersteuning van gevluchte kinderen en jongeren.

Het contact met ouders vormgeven

De volgende tips kunnen je helpen om het contact met ouders vorm te geven.

Investeer in contact met ouders

Neem de tijd voor de kennismaking met nieuwe ouders. Zorg dat jullie als team van pedagogisch medewerkers de ouders kennen en dat ouders weten wie jullie zijn. Leg uit wat de rollen en taken zijn van het locatiehoofd, de pedagogisch coach, de vaste mentor en de groepsleiding. Bij wie kan een ouder met welke vragen terecht?

Maak met alle ouders regelmatig een praatje. Vraag ook eens hoe hun dag was, of hoe het thuis met hun kind gaat. Investeer daarin en bespreek met elkaar hoe je als team toegankelijk en beschikbaar kunt zijn voor alle ouders.

Organiseer contactmomenten met de ouders

Zoals hierboven ook al staat aangegeven, is het bij het halen en brengen soms lastig om extra aandacht te besteden aan het contact. Er wordt dan vooral de noodzakelijke informatie uitgewisseld.

Samen met je collega's kun je extra contactmomenten met ouders organiseren, bijvoorbeeld vaste belafspraken met ouders. Vraag ouders wat voor hen een goed moment is voor zo'n belafspraak. Leg uit waarom dat contact belangrijk is voor jullie én voor hun kind, en hoe jullie dat op deze opvanglocatie aanpakken. Toon daarbij begrip voor de situatie van de ouders, vraag ook naar hún welbevinden. Soms kun je met hen meedenken over de planning van de opvangtijden. Die betrokkenheid wordt ongetwijfeld gewaardeerd. En zeker bij jonge kinderen geldt: hun welbevinden beweegt mee met de stemming van hun ouders.

Wees beschikbaar voor vragen over het kind

Voor veel ouders ben jij als pedagogisch professional iemand die verstand heeft van opvoeden en opgroeien, en iemand die zij kennen en vertrouwen. We noemen dat ook wel laagdrempelige opvoedondersteuning.

Probeer beschikbaar te zijn voor ouders met opvoedvragen. Misschien hebben ouders vragen over dagritme of slaaptijden, of maken ze zich zorgen over bepaald gedrag. Of twijfelen ze over de grenzen die ze moeten stellen aan het mediagebruik door hun schoolkinderen. Of ze weten niet of hun kind al alleen naar huis mag gaan vanuit de bso. Het kan ouders helpen om daarover te praten en tips te krijgen. Dat praten kan met jou, maar ook tussen ouders onderling. Jij kunt daar een belangrijke rol in spelen. De meeste ouders zullen nieuwsgierig zijn naar hoe jullie dit soort opvoedkwesties aanpakken.

Ouders horen natuurlijk ook graag van jou hoe hun kind het doet in de groep. Leuke of grappige momenten, uitspraken, alledaagse dingen. Herkennen ze dat ook van thuis? Hebben ze die mooie tekening van hun zoon gezien? Of een ouder vertelt bijvoorbeeld over de voorzichtige eerste stapjes die hun dochter thuis zet, maar wat ze op de groep nog niet durft. Jouw beschikbaarheid om ervaringen te delen is belangrijk voor de band die jullie hebben.

Als pedagogisch medewerker bied je aan alle ouders ondersteuning bij de opvoeding. Dat is altijd maatwerk. Je weet van tevoren niet wat ouders bezighoudt of welke zorgen, ervaringen of angst bij hen een rol spelen. Aandacht en tijd om daarover te praten is voor alle ouders belangrijk. Het helpt hen en voelt als steun.

Lees meer in de publicatie Samen opvoeden