Hoe werk ik met de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling?

Bespreek je zorgen met ouders

Als je iets ziet, hoort of merkt aan een kind waardoor je je zorgen maakt, is het belangrijk om dat verder te onderzoeken. Bespreek je zorgen en bevindingen met de ouders. Hebben zij logische en kloppende verklaringen voor wat je opmerkt? Staan zij open voor hulp? Wanneer je geen passende verklaring vindt voor je zorgen, de zorgen blijven bestaan en je kindermishandeling vermoedt, volg je de vijf stappen van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.

Werken met de verplichte meldcode

Bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling is het werken met de meldcode verplicht voor professionals in gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en justitie. De vijf stappen in de meldcode helpen je vanaf het moment van signaleren tot aan het besluit over het wel of niet doen van een melding.

De vijf stappen leg je vast in een cliëntdossier, patiëntdossier, leerlingdossier of in een ander registratiesysteem. De factsheet Meldcode en dossiervorming van Movisie geeft een uitgebreide uitleg over het vastleggen van deze informatie. Zie hiervoor ook de video Documenteren in de meldcode.

Hoe je ouders goed betrekt bij de meldcode, onderzoeken ze in de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd Noord-Holland. 

De 5 stappen van de meldcode

1. Breng signalen in kaart

 Wanneer je je zorgen maakt over de veiligheid van een kind, is het belangrijk om dit serieus te nemen en je zorgen te onderzoeken. Op de pagina Signalen van kindermishandeling herkennen vind je hulpmiddelen die je hierbij kunnen helpen.

2. Overleg met een collega en raadpleeg eventueel Veilig Thuis

Professionals oordelen vaak verschillend over veiligheid. Bespreek en onderzoek je zorgen daarom met een collega. Vraag om kritisch meekijken: ziet jouw collega hetzelfde, of iets anders wat jij niet hebt gezien? Deelt je collega jouw zorgen? Je kunt ook Veilig Thuis om advies vragen. Lees meer bij Hoe praat ik met andere professionals over kindermishandeling?

3. Ga in gesprek met ouders en kind

Het is belangrijk om je zorgen te bespreken met de ouders en met het kind. Dat is lastig en spannend. Een open houding zonder oordeel is belangrijk. Vraag ook wat er goed gaat. Lees meer hierover op de pagina Hoe praat ik met ouders over kindermishandeling?

Neem de tijd om ook met het kind te praten. Het gaat niet om het achterhalen van de waarheid. Betrokkenheid en belangstelling tonen zijn nu het belangrijkste. Lees meer hierover op de pagina Hoe praat ik met een kind over vermoedens van kindermishandeling?

4. Weeg het huiselijk geweld of de kindermishandeling

Wat zie je als je alle informatie op een rij zet? Hoe ernstig en acuut is de situatie? Heb daarbij ook oog voor beschermende factoren die versterkt kunnen worden. Zijn er steunfiguren in het netwerk van het gezin die ingezet kunnen en mogen worden? Betrek het gezin bij deze afweging als dat kan. Neem bij twijfel altijd contact op met Veilig Thuis. Bekijk ook de pagina Wat moet ik doen als een kind wordt mishandeld?

5. Is hulpverlenen mogelijk? En is melden noodzakelijk?

Is er sprake van acute of structurele onveiligheid?

• Acute onveiligheid betekent dat het kind in direct gevaar is en direct bescherming nodig heeft.
• Structurele onveiligheid betekent dat het kind te maken heeft met herhalend of voortdurend onveilige situaties in het gezin.

Besluit je dat er geen sprake is van acute en structurele onveiligheid? En dat je de veiligheid van het kind voldoende kunt waarborgen? Bepaal dan samen met het gezin welke hulp nodig is en kijk wie deze hulp het beste kan bieden. Bekijk ook de pagina Toewerken naar herstel na kindermishandeling.

Als je besluit dat er acute of structurele onveiligheid is in het gezin, dan doe je een melding bij Veilig Thuis: 0800-2000. Samen met Veilig Thuis kijk je naar de vervolgstappen en de hulp die je zelf mogelijk al kunt organiseren. Maak afspraken over wat je kunt doen voor het kind en gezin na de melding.

Afwegingskaders

Een afwegingskader ondersteunt professionals bij stap 4 en 5 van de Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld. Met behulp van een afwegingskader bepaal je welk handelen passend is in de situatie. Het gaat dan om het beslissen of een melding noodzakelijk is. En vervolgens of het zelf bieden of organiseren van hulp mogelijk is. Er zijn verschillende afwegingskaders voor specifieke beroepsgroepen. Je leest er hoe je kunt handelen volgens de normen van je eigen beroepsgroep. Lees meer over het afwegingskader in de meldcode.

Meer informatie

• Op de website van Augeo vind je handige informatie over de meldcode, trainingen en casussen.
• Ook heeft Augeo een handreiking ontwikkeld om samen met collega's in gesprek te gaan over dilemma's rond het werken met de meldcode.
• Bij gezinnen die recent in Nederland zijn, brengt werken met de meldcode extra uitdagingen met zich mee. Bijvoorbeeld omdat professionals weinig kennis hebben over verschillende culturen. Of door een taalbarrière tussen de professional en ouders. In dit rapport van Pharos lees je hoe organisaties, professionals en aandachtsfunctionarissen beter toegerust kunnen worden om bij nieuwkomersgezinnen de stappen van de meldcode goed te doorlopen.