Hoe praat ik met ouders over kindermishandeling?

Ouders betrekken bij de meldcode

De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan. Daarin staat beschreven hoe je omgaat met het signaleren en het melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Stap 3 is het bespreken van jouw zorgen met ouders. Het doen van een melding is daarbij niet het hoofddoel. Geef ouders in het gesprek de ruimte om te reageren. En om hun kant van het verhaal te vertellen. Herkennen ze de zorgen? Wat zijn hun verklaringen voor de geconstateerde problemen?

Besluit je vervolgens een melding te doen? Dan is het belangrijk dat ouders daar ook over worden geïnformeerd. Leg in het gesprek uit wat jouw rol en verantwoordelijkheid is. Maar ook wat je gaat doen en wat ouders van jou kunnen verwachten.

Hoe je ouders goed betrekt bij de meldcode onderzoeken ze in de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd Noord-Holland. Lees er meer over. 

Persoonlijke voorbereiding op het gesprek

Een gesprek voeren met ouders bij zorgen over veiligheid, raakt ook de persoonlijke kant van jouw professie. Door zorgen kun je twijfelen of je juist 'gedreven' maken. Het is goed voor jezelf te bedenken wat maakt dat je gaat handelen. Of juist belemmert te handelen. Wellicht vind je een gesprek met ouders spannend. En ben je bang dat ouders boos worden. Twijfel je misschien of je iets niet goed hebt gezien. Of ben je bang dat het gesprek de situatie verergert.

Persoonlijke of professionele gebeurtenissen kunnen je ook in de actiestand zetten. Vertrouwen in jouw eigen handelen en een goede relatie met ouders helpt daarbij. Houd in gedachten dat iedereen anders denkt over opvoeden. En houd een open houding naar ouders. Stel jezelf de vraag: wat is het perspectief van ouders?

Tips voor het gesprek met ouders

• Bereid je voor op het gesprek. Als je dat prettig vindt kun je de stappen of gesprekpunten voor jezelf opschrijven.
• Maak concreet waar je je zorgen over maakt. Beschrijf de situatie zoals die heeft plaatsgevonden. Wat je hebt gezien, of wat het kind heeft gezegd. Het gaat daarbij om feiten en niet om een eigen interpretatie daarvan.
• Zorgen ontstaan vaak niet van de ene op de andere dag. Zorg dat je regelmatig met ouders in gesprek bent wanneer zich incidenten voordoen. Of als je iets waarneemt wat bij jou zorgen oproept. Wanneer je over een mogelijke melding bij Veilig Thuis begint, zijn eerdere gebeurtenissen vaak al besproken met ouders. Dan kun je teruggrijpen op eerdere gesprekken.
• Heb oog voor de gevoelens van ouders. Mogelijk hebben ze stress en zorgen of zijn ze bang. Daardoor kunnen ze misschien niet te veel informatie tegelijk verwerken. Het kan helpen om deze gesprekstool te gebruiken. Deze biedt handvatten om je houding en communicatie aan te passen. De tool is ontwikkeld voor mensen met een lvb, maar bruikbaar voor iedereen.  

Oplossingsgericht werken bij vermoedens van kindermishandeling

Bij vraaggericht werken staan de behoeften en wensen van ouders en kind centraal. Als je oplossingsgericht werkt, help je ouders en kinderen zelf te zoeken naar mogelijke oplossingen.

Er zijn talloze vragen die je kunnen helpen om vanuit een goed contact meer inzicht te krijgen in de situatie. Hieronder vind je verschillende soorten voorbeeldvragen voor bij het oplossingsgericht werken. Vaak zet je deze pas in nadat je met ouders gesproken hebt over jouw zorgen, dus in een vervolggesprek.

Doorvragen op detail

Als je veiligheid wilt vergroten, moet je precies weten waaruit de onveiligheid bestaat. Het is daarom belangrijk om door te vragen op details. Verbetering van de thuissituatie bereik je door in kleine stappen die details te veranderen. 

Voorbeeld:
'Je zegt dat je je kindje weleens alleen laat, omdat het je allemaal teveel wordt. Hoe vaak gebeurt dat per week? Hoe lang blijf je dan weg? Waar is de baby dan? Is er dan iemand anders die op jouw kindje past? Is er iemand die weet waar je dan bent? Wat ga je doen? Komt het weleens voor dat de baby ligt te huilen als je terugkomt? Wat is het ergste dat jouw baby zou kunnen overkomen als jij er niet bent, denk je?' 

Vragen naar uitzonderingen 

Het is belangrijk om ook te vragen naar de momenten waarop het wel goed gaat in het gezin. Die informatie helpt om te bedenken wat nodig kan zijn voor het verbeteren van de situatie.

Voorbeelden:  

• Je zei dat je jouw zoontje vroeger weleens sloeg, maar nu niet meer. Kun je mij vertellen hoe je dat gelukt is? 
• Komt het weleens voor dat je wel heel boos bent op je kind, maar niet gaat schelden? Wanneer was dat voor het laatst? Hoe is je dat gelukt? Wat deed je toen anders? 
• Jouw kinderen krijgen een paar dagen in de week geen brood mee naar school. Maar er zijn ook dagen waarop dat wel gebeurt. Kun je vertellen waarom het op die dagen wel lukt? 

Schaalvragen 

Schaalvragen zijn bruikbaar om inzicht te krijgen in hoe iemand een situatie ervaart. Vervolgens kan je doorvragen op detail, vragen naar uitzonderingen, of vragen wat nodig is om een beter cijfer bij een schaalvraag te geven.

Voorbeelden: 

• Op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 betekent dat het helemaal niet lukt om je kind naar je te laten luisteren en 10 betekent dat het zo goed lukt dat je kind altijd naar je luistert: welk cijfer geef je? 
• Is het weleens een hoger cijfer geweest? Hoe kwam dat? Hoe is dat toen gelukt? 
• Stel dat je cijfer 1 punt hoger zou zijn, bijvoorbeeld een 5 in plaats van een 4. Wat zou er dan anders zijn? Wat kunnen we doen om dat te bereiken? 

Relatievragen 

Met relatievragen vraag je een ouder om door de ogen van een ander naar de situatie te kijken. Dit kan helpen om even uit de eigen situatie te stappen. 

Voorbeelden:

• Als ik aan oma zou vragen waar zij zich zorgen over maakt bij jullie thuis, wat zou zij dan zeggen? 
• Als ik aan je beste vriendin zou vragen wat jij heel goed doet als moeder, wat zou zij dan zeggen? 
• Als ik aan je kind zou vragen wat die het leukste vindt om te doen met jou, wat zou het dan zeggen? 
• Als ik aan je kind zou vragen wat die het liefste zou willen veranderen bij jou thuis, wat zou het dan zeggen? 

Wondervraag

Een wondervraag kan inzicht geven in hoe de ouder of het kind de meest wenselijke situatie ziet.

Voorbeeld: 

• Stel: je wordt morgen wakker en er is een wonder gebeurd. Het probleem is opgelost en je zorgen daarover zijn weg. Waaraan merk je dat concreet? Wat is er veranderd? Wat doet je kind anders? Wat doet je zelf anders? Wat merken anderen daarvan, bijvoorbeeld je moeder? Gaan zij daardoor ook dingen anders doen? 

Meer informatie

• Zo zorg je dat kinderen veilig opgroeien. 10 reflectievragen voor wijkteamprofessionals. Dit is ook interessant voor andere professionals die met kinderen werken.
• Beslissen over hulp
• Richtlijn Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp
• Als je werkt met ouders met een lvb of multiproblematiek, kan deze handreiking van het Landelijk Kenniscentrum LVB je helpen.