'Verbinding zoeken met álle betrokkenen rondom jongerenparticipatie. Hiermee creëer je uiteindelijk de basis voor duurzame jongerenparticipatie binnen je gemeente.' Dat is belangrijkste les uit het leertraject Democracy Reloading voor Maartje Verhulst, programmamanager, beleidsmedewerker en ambassadeur overheids- en burgerparticipatie van de gemeente Halderberge. Een vraaggesprek over zwemmen, doorzetten en eye-openers.
De beginfase van het Democracy Reloading-traject
Welke acties ondernam je tijdens het traject?
'Ik nodigde verschillende collega's en de wethouder uit om hun ideeën over jongerenparticipatie op tafel te leggen. Het doel was om samen te zoeken naar een 'experiment' dat we konden doen om jongerenparticipatie op gang te brengen. Dat experiment behoorde tot mijn huiswerk vanuit het leertraject. We besloten met leerlingenraden van scholen uit onze gemeente te gaan praten: een bestaand orgaan dat we goed kunnen benutten, in plaats van allerlei nieuwe middelen op te tuigen.'
Waar liep je tegenaan in die beginfase van het leertraject?
'We merkten dat het tempo van de wethouder en dat van de ambtelijke organisatie niet gelijkliepen. De wethouder stond meer in actiestand, terwijl wij eerst een gedegen plan van aanpak wilden maken. Dankzij Democracy Reloading zag ik in dat we jongerenparticipatie pas duurzaam kunnen inbedden als de wethouder en de ambtelijke organisatie op één lijn zitten.'
Hoe heb je wethouder en ambtelijk organisatie bij elkaar gebracht?
'Mijn oorspronkelijke aanpak werkte niet goed, merkte ik. Ik schakelde vooral een-op-een met de wethouder en overlegde vervolgens met collega's, waarna deze info werd teruggekoppeld aan de ambtelijke organisatie. Daardoor was vaak niemand op de hoogte van elkaar. Ik heb daarom een bijeenkomst georganiseerd met mensen vanuit het sociaal domein: de gemeentesecretaris, onze jongerenwerkers, de wethouder participatie, collega's participatie en communicatie, en collega's vanuit het onderwijs.'
'De wethouder nam ons mee in haar ervaringen bij de elf leerlingenraden die zij bezocht. Tegelijkertijd hebben wij als organisatie zelf huiswerk gemaakt door in kaart te brengen wat we al doen op gebied van jongerenparticipatie en wat we jongeren al kunnen bieden. Op deze manier konden we makkelijker schakelen tussen hetgeen de wethouder vertelde en wat we al doen. Tijdens deze bijeenkomst ontstond er ruimte om elkaars ambitie, verschillen en mogelijkheden te zien. En kwam hier meer begrip voor. Dit was ook hét moment om zaken te bespreken die moeilijk verlopen.'
Het vervolg
Welke vervolgstappen nam je om jongerenparticipatie vorm te geven?
'We spraken tijdens het traject twee acties af. Als eerste wilden we de relatie versterken met de leerlingenraden: daar lag onze voornaamste focus. We willen de jongeren niet direct bestoken met allerlei vragen en laten meedenken op inhoud, maar eerst een goed contact opbouwen. Hierdoor raken zij beter bekend met thema's waar de gemeente zich mee bezighoudt en weten ze ons hopelijk vaker te vinden met ideeën, vragen of verzoeken. Daarna kunnen we dit gaan uitbouwen naar een wederkerige relatie met jongeren.'
'Als tweede actie besloten we om van de gesprekken tussen de wethouder en de leerlingenraden een infographic te maken met actuele thema's die spelen bij jongeren. Die helpt om inzicht te krijgen in thema's waar jongeren uit onze gemeente zich zorgen over maken of over willen meepraten.'
Welk eindproduct heb je gemaakt in het leertraject?
'Ik heb een keuzemenukaart gemaakt. Hierop staan verschillende activiteiten die we gedurende het jaar gaan uitvoeren om de organisatie bewust te maken van jongerenparticipatie: van een wandeling met de jongerenambassadeurs tot een workshop Deep Democracy. De collega's, het college en de raad kunnen zelf kiezen welke actie uit het menu ze uitvoeren en wanneer. Ook staan er specifieke dagen op aangegeven waar we als gemeente op kunnen inspringen. Denk aan Paarse Vrijdag of de Week van het Geld. Op deze manier kunnen we op een laagdrempelige manier aansluiten bij zaken die spelen in het onderwijs of in de leefwereld van jongeren.'
Mijn deelname dwong me om niet alleen over de successen te praten, maar ook over mijn uitdagingen en de dingen die niet lukken.
Terugkijken op het traject
Het traject is afgerond. Voor welke uitdagingen sta je nu?
'De uitdaging op dit moment zit er met name in om alle kikkers in de kruiwagen te houden. De meerwaarde van jongerenparticipatie is helder binnen de organisatie, bij de wethouder én bij de raad. Nu is het de grote uitdaging om iedereen aangehaakt te houden. Veel collega's worstelen met de hoe-vraag rondom participatie. En door de drukte op andere thema's haken collega's sneller af. Jongerenparticipatie is in te passen binnen bestaande processen, maar het vergt wel wat meer voorbereiding en tijd.'
Hoe heeft het leertraject Democracy Reloading jou geholpen?
'Mijn deelname dwong me om niet alleen over de successen te praten, maar ook over mijn uitdagingen en de dingen die niet lukken. Zo konden we samen naar oplossingen zoeken. Ook zette Democracy Reloading mij aan om door te gaan met jongerenparticipatie, om vol te houden. De ervaringen van andere gemeenten gaven me een steuntje in de rug: ik was niet de enige die zwom. Zonder deelname waren we in onze gemeente niet zo ver gekomen met jongerenparticipatie.'
Wat is jouw belangrijkste geleerde les?
'Het sleutelwoord voor mij is verbinding met elkaar aangaan en met elkaar om tafel zitten. Je hebt elkaar uiteindelijk nodig om jongerenparticipatie in de praktijk te brengen. Daarnaast was het een eye-opener voor me om als gemeente eerst een relatie te bouwen met jongeren, voordat je hun van alles gaat vragen.'
Tips van Maartje voor andere gemeenten
Tip 1
'Heb je te maken met een enthousiaste wethouder of bestuurder? Gebruik diens enthousiasme dan, maar probeer zelf de regie te houden. Bereid je daarom goed voor en zorg dat je er niet alleen voor staat. Hierdoor heb je handvatten om het gesprek te sturen en te kijken waar gezamenlijke interesses, ideeën en oplossingen liggen.'
Tip 2
'Mocht je collega's hebben die enthousiast zijn over jongerenparticipatie, maar worstelen met de vraag 'wanneer dan?': prikkel hen! Ga in gesprek en onderzoek het 'waarom'. Door je in te leven in de ander kom je vaak tot slimme en makkelijke acties. Misschien kun je aansluiten bij een activiteit op school of van het jongerenwerk. Zorg dat het een werkbaar plan wordt, zodat de collega's enthousiast blijven en zich medeverantwoordelijk voelen voor de uitvoering.'
Democracy Reloading
Deze pagina is onderdeel van Democracy Reloading, een traject waarin gemeenten hebben gewerkt aan het versterken van jongerenparticipatie. Wil je meer weten over Democracy Reloading? Bekijk dan Democracy Reloading: werk- en leertraject voor succesvolle jongerenparticipatie.
Lees ook
-
De weg van Ooststellingwerf naar werkelijke participatie
De weg van Ooststellingwerf naar werkelijke participatieVoor wieBeleidsmakersAnna Harbers zocht als trainee bij de gemeente Ooststellingwerf uit hoe je jongeren kunt laten meedenken over beleid.
-
'Jongerenparticipatie begint met een goede voorbereiding'
'Jongerenparticipatie begint met een goede voorbereiding'Voor wieBeleidsmakersMarc Mulder gebruikte het Democracy Reloading-traject om jongerenparticipatie binnen gemeente Eindhoven steviger neer te zetten.
-
'Het traject heeft mij focus op jongerenparticipatie gegeven'
'Het traject heeft mij focus op jongerenparticipatie gegeven'Voor wieBeleidsmakersHet Democracy Reloading-traject bracht op het gebied van jongerenparticipatie veel in beweging bij gemeente Nijmegen. Lieke Peeters vertelt meer.
-
Jongeren doen mee, in heel Europa
Jongeren doen mee, in heel EuropaJongerenProfessionalsBeleidsmakersIn dit artikel lees je Europese voorbeelden van activiteiten, programma's en strategieën op het gebied van jongerenparticipatie.