Wat speelt er rondom jeugdcriminaliteit?

Landelijke ontwikkelingen en onderzoeken

Juni 2024

Landelijk kwaliteitskader effectieve jeugdinterventies voor preventie van jeugdcriminaliteit
Ministerie van Justitie en Veiligheid

In dit kwaliteitskader zijn richtlijnen en handvatten geformuleerd die het ministerie van Justitie en Veiligheid, gemeenten en andere organisaties kunnen gebruiken bij het vormgeven van hun preventieve aanpak tegen jeugdcriminaliteit. Daarnaast is in het rapport een inventarisatie uitgevoerd naar de beschikbare bestaande interventies.

April 2024

20 gemeenten extra gesteund in aanpak van jeugdcriminaliteit
Ministerie van Justitie en Veiligheid

De komende drie jaar is er voor 20 extra gemeenten geld beschikbaar gesteld om de jeugdcriminaliteit in hun wijken verder terug te dringen. Dit bedrag komt naast het structurele geld dat al beschikbaar is voor een gerichte aanpak in 27 gemeenten. Deze gemeenten hebben buurten waar de leefbaarheid onder druk staat en de risico's groot zijn dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de criminaliteit belanden. Jeugdcriminaliteit houdt echter niet op bij de grenzen van (groot)stedelijke gebieden. Daarom zijn de 20 aanvullende gemeenten gevraagd een plan van aanpak te maken voor de problematiek die ze kennen met jeugdcriminaliteit.

Maart 2024

Jongeren in zware en georganiseerde criminaliteit: signalen en de rol van het voortgezet onderwijs
Jennifer van den Broek (Tilburg University)

In dit onderzoek is gekeken naar de preventieve en signaleringsrol van het voorgezet onderwijs bij zware en georganiseerde criminaliteit. De bevindingen tonen aan dat de meerderheid van de onderwijsmedewerkers te maken krijgt met de betrokkenheid van hun leerlingen bij georganiseerde criminaliteit. De onderwijsmedewerkers zijn zich bewust van hun verantwoordelijkheid, maar ondervinden onder andere een gebrek aan training, voorlichting en specifieke protocollen voor het herkennen en opvolgen van relevante signalen.  

November 2023

Geen aanwijzingen dat Top600 aanpak leidt tot minder recidive
WODC

Het WODC onderzocht het effect van de Top600-aanpak op de recidive, één van de drie doelstellingen van de aanpak. Uit de resultaten blijkt dat de Top600-veelplegers niet minder recidiveren dan vergelijkbare veelplegers. Een mogelijke verklaring is dat ze door hun zware en complexe problemen lastig te helpen zijn. Ook zijn er aanwijzingen dat de aanpak niet helemaal wordt uitgevoerd zoals beoogd. Om te kunnen bepalen of de aanpak effectief is, is nader onderzoek nodig, zeker naar de twee andere doelen.

Juli 2023

Voorkomen is beter dan genezen…, toch? Over goed bedoelde maar potentieel schadelijke vormen van preventie van ondermijning
Edwin Kruisbergen & Martha de Jonge

In dit artikel worden verschillende vormen van preventie, zoals voorlichtingscampagnes en educatieprogramma's, besproken aan de hand van wetenschappelijke kennis over de werkzaamheid van zulke instrumenten. Uit de beschikbare wetenschappelijke kennis blijkt dat instrumenten als voorlichtingscampagnes en educatieprogramma's vaak niet het gewenste resultaat hebben, of soms zelf een tegengesteld effect kunnen veroorzaken en het ongewenste gedrag versterken.

Mei 2023

Aanpak jeugdcriminaliteit uitgebreid
Ministerie van Justitie en Veiligheid

De preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit wordt uitgebreid van 15 naar 27 gemeenten. Dat schrijft minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid aan de Tweede Kamer. De aanpak moet voorkomen dat  kinderen, jongeren en jongvolwassenen in aanraking komen met criminaliteit of daarin doorgroeien.

December 2022 

Start programma Preventie met Gezag
Ministerie van Justitie en Veiligheid

Voor de preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit worden jaarlijks structureel middelen vrijgemaakt, kondigde het ministerie van Justitie en Veiligheid in 2022 aan. Het programma 'Preventie met gezag' richt zich onder meer op de weerbaarheid van jongeren tegen de criminaliteit of het verder afglijden in de criminaliteit. Het programma is gestart met vijftien gemeenten.

In november 2022 gaf het Ministerie van Justitie en Veiligheid een update van de voortgang van het programma.

Oktober 2022

Woon- en pleegbuurten van geregistreerde jeugdcriminaliteit
WODC

In dit onderzoek wordt beschreven waar de door de politie geregistreerde jeugdcriminaliteit plaatsvindt, welke veranderingen zich daarin voordoen over de tijd en welke buurtkenmerken hiermee samenhangen. Het gaat hierbij zowel om de buurten waar delicten door jongeren worden gepleegd, als de buurten waar jonge verdachten wonen.

September 2022

Handreiking rivaliserend groepsgedrag in een hybride werkelijkheid
Partner in Crime

Deze handreiking onderzoekt de lokale drillrapscene van Delft, Den Haag en Zoetermeer en kijkt welke rol muziek en sociale media spelen in conflicten tussen rivaliserende groepen. Uit het onderzoek blijkt dat muziek en sociale media een belangrijke invloed te hebben op de straatcultuur waarbinnen de rivaliteit zich afspeelt.

Augustus 2022 

"Het is een probleem, maar niet voor mij" – Een onderzoek naar de achtergronden van wapens en wapengeweld onder jongeren in Rotterdam
Erasmus Universiteit Rotterdam

In Nederland en in Rotterdam is vanaf midden 2019 een toename van steekincidenten onder jongeren te zien. Onder andere de gemeente Rotterdam lanceerde een campagne om messenbezit en -gebruik tegen te gaan. Ook werd het messen- en wapenbezit onder jongeren onderzocht. Dit onderzoek richt zich op de achtergronden en mogelijke oorzaken van wapenbezit en -gebruik onder Rotterdamse jongeren. Daarbij hebben de onderzoekers speciale aandacht voor de online jeugdcultuur. Uit de studie blijkt onder andere dat de meerderheid van de jongeren niet betrokken is bij wapenbezit of gebruik.

Juni 2022

Kijken met andere ogen. Deel I: Een landelijke verkenning naar criminele uitbuiting in dertien (middel)grote gemeenten in Nederland
Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM)

Uit dit onderzoek blijkt dat er te weinig zicht is op jongeren die gedwongen in de criminaliteit belanden. In dertien steden werden er 2500 vermoedelijke slachtoffers gesignaleerd tegenover 68 daadwerkelijk geregistreerde slachtoffers. In het onderzoek vulden 1637 eerstelijnsprofessionals uit (middel)grote gemeenten vragenlijsten in over contact met vermoedelijke slachtoffers van criminele uitbuiting.

Uit het vervolgonderzoek Kijken met andere ogen, deel II: Een onderzoek naar de strafrechtelijke aanpak van criminele uitbuiting blijkt dat de politie en het OM op dit moment nog niet goed toegerust zijn op de aanpak van criminele uitbuiting en het beschermen van (jonge) slachtoffers.

Monitors

2021

Landelijke Jeugdmonitor | Veiligheid
CBS en WODC
Frequentie: jaarlijks

Tussen 2010 en 2018 nam het aandeel als verdachte geregistreerde jongeren af, steeg in 2019, en nam opnieuw af in 2020. Tussen 2012 en 2019 daalde het aandeel jongeren dat slachtoffer werd van traditionele criminaliteit. Het percentage slachtoffers van cybercrime werd in de afgelopen jaren groter.

2020

Monitor Jeugdcriminaliteit 2020
CBS en WODC
Frequentie: elke 2 á 3 jaar; 2022-2023 is in ontwikkeling

Over langere tijd zien we dat de jeugdcriminaliteit daalt. Steeds meer jongeren zijn wel betrokken bij ernstige geweldsmisdrijven. Ook worden meer jongeren veroordeeld voor cybercriminaliteit. De misdrijven die jongeren plegen worden steeds vaker buiten het strafrecht om afgehandeld, bijvoorbeeld door verwijzingen naar Halt. De zaken die bij justitie overblijven worden ernstiger en complexer.