Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming wil ouders meer aanspreken op hun verantwoordelijkheid bij het voorkomen van jeugdcriminaliteit. Hij denkt daarbij aan vrijwillige en desnoods gedwongen opvoedingsondersteuning, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.
Een falende opvoeding is een belangrijke risicofactor voor crimineel gedrag bij kinderen, aldus Dekker. Daarom zoekt hij naar juridische mogelijkheden om ouders 'meer dwingend' te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Voor inspiratie kijkt hij daarbij naar Britse voorbeelden.
Een mogelijke maatregel is het 'parenting contract'. In zo'n vrijwillige overeenkomst zeggen ouders bijvoorbeeld toe een cursus opvoedingsondersteuning te volgen.
Verder zoekt Dekker manieren om financiële druk uit te oefenen op ouders die onvoldoende optreden tegen strafbaar gedrag van hun kind. Hij denkt aan uitbreiding van hun aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door kinderen tot en met 17 jaar, in plaats van de huidige 15 jaar.
Een andere financiële maatregel is de 'last onder dwangsom' die sommige gemeenten al gebruiken. Ouders kunnen dan voorkomen dat ze een dwangsom moeten betalen door bijvoorbeeld te zorgen dat hun kind niet met een mes de straat op gaat.
Parenting order
De zwaarste maatregel die Dekker overweegt is de Britse 'parenting order', die de rechter kan opleggen als een kind een voorwaardelijke straf krijgt. De rechter verplicht ouders dan om regels te stellen en toezicht te houden.
Een volgend kabinet moet beslissen over de uitvoering van de nieuwe juridische maatregelen die Dekker voorstelt. De bredere toepassing van de last onder dwangsom gaat hij nu al stimuleren.
Averechts effect
Caroline Vink van het Nederlands Jeugdinstituut is verbaasd dat Dekker de Britse parenting order wil navolgen. 'Uit onderzoek en in de praktijk in Engeland blijkt dat de parenting order vaak averechts werkt. Je wilt met deze ouders samenwerken, maar ze gaan door zo'n maatregel juist meer in verzet. Ze voelen zich gestigmatiseerd. En bij ouders die wel meewerken, heeft de maatregel nauwelijks effect op de criminaliteit van hun kinderen. In Engeland zijn de parenting orders al in 1988 ingevoerd en de recidive is niet afgenomen.'
Jeugdcriminaliteit is meestal niet het enige probleem in deze gezinnen, vertelt Vink. 'Het gaat in Engeland vaak om gezinnen in armoede, met een alleenstaande ouder die simpelweg niet thuis kan zijn wanneer de kinderen uit school komen. Voor deze kinderen is er ook geen opvang. Dat zijn factoren die niets te maken hebben met de vraag of ouders kunnen of willen opvoeden. Kijk welke steun deze ouders nodig hebben, in plaats van ze te straffen voor het gedrag van hun kind.'
Bron: Ministerie van Justitie en Veiligheid; Nederlands Jeugdinstituut