Succesvol samenwerken tussen gemeenten en zorgaanbieders

Wat is maatschappelijk partnerschap?

Maatschappelijk partnerschap gaat over gedeelde verantwoordelijkheid pakken voor een maatschappelijke opgave, vanuit een gezamenlijk vertrekpunt. Dat is vaak een gezamenlijke visie, een stip op de horizon, en een gezamenlijk gevoel van urgentie om samen te werken. Onderling vertrouwen is nodig bij het transformatievraagstuk in het jeugddomein, waarin een samenhangende aanpak van gemeente, partners en inwoners gevraagd wordt en de druk op de financiën groot is.

Partnerschap gaat over een andere houding en cultuur, waarbij partijen oog hebben voor elkaars belangen en tekortkomingen. Waarbij samenwerkingspartners elkaar kritisch durven te bevragen, met samen leren als doel. Partnerschap kan binnen een relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer bestaan.

Hoe kun je tegelijk opdrachtgever en partner zijn?

Als gemeente ben je zowel de formele opdrachtgever als een partner. Een manier om hier goed mee om te gaan is de rollen en taken van de partners expliciet maken en werken op basis van duidelijke afspraken. Een zorgaanbieder accepteert en gaat akkoord met de opdracht, bij voorkeur vanuit een gezamenlijk geformuleerde visie en leidende principes.

De gemeente is altijd de formele opdrachtgever, ook als gemeente en aanbieders vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid en visie aan de opgave werken. Maar een te strikte houding en opstelling als opdrachtgever en opdrachtnemer draagt weinig bij aan een gedeeld gevoel van verantwoordelijkheid en eigenaarschap.

Welke sturingsrol neem je aan?

Gemeenten kunnen verschillende sturingsrollen aannemen. Van een presterende of rechtmatige overheid tot een responsieve of samenwerkende overheid. Complexe opgaven, zoals het transformatievraagstuk in het jeugddomein, vragen om een naar buiten gerichte, samenwerkende overheid die streeft naar maatschappelijk partnerschap met alle veldpartijen.

Om de gewenste verandering tot stand te brengen, is een overheid nodig die niet plat afrekent op prestaties. Maar een overheid die in gezamenlijkheid met maatschappelijke partners op zoek gaat naar het verhaal achter de cijfers en die ruimte maakt voor verbetermogelijkheden.

Wat zijn succesfactoren?

• Investeer in de relatie en blijf aan de relatie werken.
• Ga met elkaar in gesprek over de visie, de gezamenlijke stip op de horizon voor kinderen en jongeren.
• Zorg dat alle belangen op tafel komen. Heb oog voor elkaars belangen. Als dit met elkaar schuurt: maak dit expliciet en bespreek het met elkaar.
• Heb een open houding en oprechte interesse naar de andere partij, vanuit het besef dat je de expertise van de ander nodig hebt om de gewenste resultaten te bereiken.
• Investeer in wederzijds vertrouwen. Dat zorgt dat je ontvankelijk bent voor kritiek en dat je elkaar kunt aanspreken en daarvan kunt leren. Bijvoorbeeld over het niet behalen van resultaten.
• Vertrouwen moet groeien en dat kost tijd. Langere contacten helpen daarbij.
• Voer samen het gesprek over de beoogde maatschappelijke resultaten, wat er nodig is om die te realiseren en hoe je hieraan werkt. Zo ontwikkel je een gezamenlijke taal. Het Kwaliteitskompas kan daarbij helpen.
• Werk vanuit een duidelijke visie, draag die uit en handel ernaar. Dit maakt jouw gedrag voorspelbaar voor de ander.
• Laat de inhoud van de jeugdzorg aan professionals over. Bied als gemeente slechts een visie aan en voer de controlerende taak uit met betrekking tot de jeugdhulp. 
• Verminder onnodige regeldruk bij professionals en kijk uit dat administratieve lasten in de uitvoering niet onnodig toenemen.
• Ga na in welke gevallen privacyoverwegingen effectieve dienstverlening in de weg kunnen staan en bespreek met de direct betrokkenen in het jeugdveld hoe hiermee omgegaan kan worden.

Lees meer over wat gemeenten kunnen doen om de regeldruk van professionals te verminderen bij Lokale rekenkamers over beleid gericht op de Jeugdwet.

Meer informatie

• Van contract naar kwaliteitsgesprek 
• I-sociaal domein: dit ketenbureau is actief op het thema maatschappelijk partnerschap