Hannah (29): 'Als ervaringsdeskundige sta je soms met 10-0 achter'

Hoe ben je op het pad van ervaringsdeskundigheid gekomen?

Hannah: 'Als 18-jarige kwam ik bij Youz/Parnassia terecht voor een klinische groepsbehandeling. Ik had toen al zo'n 150 jeugdhulpverleners meegemaakt vanwege mijn complexe problematiek, veroorzaakt door trauma. Op een gegeven moment zeiden mijn hulpverleners: 'Word jij maar lid van de Jongerenraad, dan kun je daar al je kritische vragen stellen.' En zo kwam het dat ik een bevlogen bestuurder ontmoette die mij alles leerde over de ggz. Ik ging zelfs liever naar hem toe dan naar de les economie vlak voor mijn eindexamen op de vavo.'

'Rond m'n 20ste voelde ik de behoefte om meer te leren over systemen en maatschappelijke vraagstukken. Ik schreef me in voor de basistraining 'Werken met je eigen ervaring als ExpEx' en bereikte de ene na andere mijlpaal. Zo heb ik geen les gemist én kwam ik alle keren op tijd. Voor het eerst rondde ik bovendien een opleiding af. Sindsdien heb ik als ervaringsdeskundige verschillende dingen mogen beleven. Een uit de hand gelopen hobby was geboren.'

Op welke manier zet je je eigen ervaring in?

'Op dit moment ben ik meer actief aan de beleidskant dan aan de hulpverleningskant. Mijn eigen ervaring is eigenlijk van secundair belang. Ik probeer vanuit verschillende personages te kijken: hoe zou ik het als cliënt vinden als ik dit hulpverleningstraject instap, of dit onderzoek ga doen? Wat zou iemand als jij, ik of Fatima, die ervaring heeft op dit vlak, hierin nodig hebben?'

Wat hoop je te bereiken met het inzetten van je eigen ervaringen?

'Mijn doel in al mijn rollen is om de jeugdhulp te verbeteren. Meer concreet: om mensen menselijker te laten kijken naar elkaar. En als het even kan, probeer ik het onderwerp thuiszitten te agenderen. Ik heb zelf namelijk beleefd hoe naar het is om niet naar school te gaan, terwijl je wel gemotiveerd bent. Je verliest hiermee het recht om mee te doen in de maatschappij. Mede hierdoor is toen de gedachte in mij gaan leven dat ik er niet mag zijn, dat ik te veel ben.'

Wat heeft jouw rol als ervaringsdeskundige jou gebracht?

'Eigenlijk ben ik in de afgelopen tien jaar een heel ander persoon geworden. Dankzij mijn rol als ervaringsdeskundige ben ik toegegroeid naar meer vertrouwen in mensen en maatschappij. Ik voel mij bevoorrecht dat ik met zoveel mensen, posities en facetten van jeugdhulp en ggz in aanraking kom. Deze rol heeft me ook uitgenodigd om dingen die mij angst inboezemden aan te gaan, zonder dat dit consequenties had.'

'Om een voorbeeld te geven: tijdens mijn bachelor Politieke Wetenschappen ben ik maar drie keer naar een hoorcollege geweest. Het zitten in een zaal maakte me ontzettend angstig. Inmiddels kan ik dit aan. Ik heb mijzelf deels kunnen helen, terwijl dit niet mijn doel was. Daarom zet ik me in voor onder andere ExpEx. Ik wil iedereen de kans geven om iets met zijn ervaring te doen en zo een rol in de maatschappij te hebben. Ik zie hoe goed het mensen doet. Voor sommigen zal dit naast hun behandeling of opleiding het enige zijn dat zij aankunnen. Het is laveren tussen wat wel en niet mogelijk is.'

Hoe verliep de route van vrijwilliger naar betaalde ervaringsdeskundige?

'Het is nog steeds ingewikkeld om betaald te worden voor wat ik doe. Vaak zijn er geen potjes voor te vinden. Nu hoef ik er ook niet rijk van te worden, maar wel wil ik er mijn boterham van kunnen betalen. Het komt geregeld voor dat ik aan tafel zit met allerlei partijen om een advies uit te brengen en dat ik de enige ben die daarvoor niet betaald wordt.'

Hoe werk je samen met andere professionals?

'Over het algemeen heel goed. Maar heb je het over gelijkwaardigheid, dan sta je bij aanvang als ervaringsdeskundige soms met 10-0 achter. Er heerst ook nog altijd het beeld dat een ervaringsdeskundige komt praten over diens verleden, problemen of stoornis maar zo is het niet: deze komt praten over leven met die achtergrond. Als persoon ben je veel meer dan je ziekte. Ik probeer altijd te destigmatiseren. Het duurt gewoon even eer professionals en beleidsmakers zich realiseren dat mijn ervaringsdeskundigheid mijn werk is.'