Effectieve jeugdhulp: wat werkt?

Effectieve bestanddelen

Er zijn verschillende soorten effectieve bestanddelen van preventie, ondersteuning en hulp. Twee belangrijke zijn algemeen werkzame factoren en kernelementen.

Algemeen werkzame factoren

Algemeen werkzame factoren dragen bij aan effectief werken bij elk probleem en elke vorm van hulp. De kwaliteit van de samenwerking tussen de hulpverlener en het kind, de jongere of de ouder is zo'n algemeen werkzame factor. Ook overeenstemming over de doelen en de aanpak tussen hulpverlener en kind, jongere of ouder is een factor. Een derde factor is het waarborgen van de kwaliteit van de uitvoering van de hulp.

Kernelementen

Kernelementen dragen bij aan effectieve hulp bij een specifiek probleem of een specifieke vorm van hulp. Voor een kind met weinig controle over boosheid is een kernelement van hulp bijvoorbeeld dat kind, ouders en leerkrachten leren herkennen hoe die boosheid ontstaat en zich ontwikkelt.

Ook monitoren kan een kernelement zijn, bijvoorbeeld wanneer de gedragsproblemen van een jongere verergeren onder invloed van een vriendenkring die overlast veroorzaakt. Het helpt dan om ouders tips te geven over hoe ze kunnen toezien op de vrijetijdsbesteding van hun kind.

Combinatie

De combinatie van algemeen werkzame factoren en kernelementen maakt preventie, ondersteuning en hulp effectief. Kernelementen kunnen alleen effectief worden ingezet wanneer ze gecombineerd worden met algemeen werkzame factoren. Verder kan het inzetten van kernelementen algemeen werkzame factoren versterken, bijvoorbeeld de werkrelatie tussen de hulpverlener en het kind of de ouder.

Kennis over wat werkt bij een bepaalde hulpvraag, komt samen in de richtlijnen waar jeugdhulpprofessionals mee werken.

Interventies

Een effectieve interventie combineert algemeen werkzame factoren en kernelementen, om zo de juiste resultaten te bereiken.

Interventies zijn weldoordachte, systematische aanpakken voor preventie, ondersteuning en hulp bij specifieke risico's en problemen. In de databank Effectieve Jeugdinterventies staan ruim 230 interventies voor hulp bij problemen met opgroeien en opvoeden. Deze interventies zijn door een onafhankelijke erkenningscommissie beoordeeld en erkend als goed onderbouwd of effectief. Dat betekent dat de effectiviteit ervan op z'n minst aannemelijk is en in bepaalde gevallen ook bewezen is door onderzoek.

De erkende interventies zijn goede voorbeelden van hoe bestaande kennis over wat werkt gebundeld kan worden in een doordachte aanpak.

Samenhang met andere hulp en ondersteuning

Kinderen en gezinnen hebben soms te maken met meerdere hulpverleners en instanties. Het is dan zaak dat die goed samenwerken om effectief te kunnen zijn. Lees meer hierover bij Integrale gezinshulp.

Ook in een wijk of gemeente wordt er veel samengewerkt aan meer algemene opgaven voor kinderen en gezinnen, zoals het vergroten van mentale gezondheid en het faciliteren van sociale steun. Bekijk ook de pagina's Integraal werken in de wijk en de Bouwstenen van een effectieve aanpak in het jeugdveld.