De Jeugdwet en beslissen over hulp

Nederlandse wet- en regelgeving over het besluitvormingsproces in de jeugdhulp is vastgelegd in de Jeugdwet en de Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen. Beide wetten staan los van elkaar, maar vullen elkaar ook aan. 

Jeugdwet

De Jeugdwet regelt de organisatie van het jeugdstelsel, inclusief jeugdbescherming en jeugdreclassering. Zo bepaalt de Jeugdwet dat kinderbeschermingsmaatregelen worden uitgevoerd door gecertificeerde instellingen (GI's), maar dat gemeenten eindverantwoordelijk zijn voor deze maatregelen.

In de Jeugdwet zijn ook de kwaliteitseisen voor de uitvoering van de jeugdbescherming opgenomen. De Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen draait om de inhoud van de maatregelen. Als we spreken over een kind, bedoelen we kinderen en jongeren tot 18 jaar oud.

De Jeugdwet schrijft voor dat de gemeente jeugdhulp regelt wanneer kinderen en hun opvoeders of ouders hun opgroei- en opvoedproblemen niet zelf op kunnen lossen. Als het gaat om jeugdhulp die niet zonder meer voor iedereen beschikbaar is, is een 'verleningsbeslissing' van de gemeente of een arts nodig.

Deskundige toeleiding naar hulp

Een deskundige beoordeelt of jeugdhulp nodig is en welke voorziening dit moet zijn. De wettelijke opdracht is om de beslissing over de benodigde jeugdhulp zo veel mogelijk samen met kinderen en hun ouders te nemen. De staatssecretarissen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Veiligheid en Justitie (VenJ) benadrukken in hun toelichting op de wet dat de verplichte inzet van een deskundige niet wegneemt dat de gemeente uiteindelijk beslist.

Baliefunctie

Kinderen en hun ouders moeten ergens terecht kunnen met hun vragen over opvoeden en opgroeien. In de toelichting op de wet wordt dit de baliefunctie genoemd. Gemeenten mogen deze baliefunctie, ook wel loketfunctie of loket genoemd, naar eigen inzicht invullen. De baliefunctie kan worden uitgevoerd door bijvoorbeeld een wijkteam, een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), de jeugdgezondheidszorg, of een vertrouwenspersoon op school.

De baliefunctie kan ook vormgegeven worden als een website of een telefonische hulp- en advieslijn. De professional 'achter' de balie moet eenvoudige vragen direct zelf kunnen beantwoorden, maar moet ook weten wanneer het nodig is om meer gespecialiseerde hulp in te schakelen. Bovendien moet de professional op de hoogte zijn van het lokale hulpaanbod, zodat die ouders en kinderen naar de juiste persoon of instelling kan verwijzen.

Verwijzing door arts naar hulp

Naast de professionals 'achter' de balie mogen ook huisartsen, medisch specialisten en de jeugdartsen verwijzen naar jeugdhulp. De Jeugdwet bepaalt dat de professionele standaard van de arts geldt bij de verwijzing. Deze professionele standaard is een richtlijn voor het medisch handelen en vastgelegd in artikel 453 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Grofweg bepaalt het artikel dat de arts verantwoorde zorg moet leveren. De arts beoordeelt wat verantwoorde zorg is op basis van de medische wetenschap en diens expertise.

Esther Kooymans