Screenen op autismespectrumstoornis
Als er vermoedens zijn van een autismespectrumstoornis (ASS) kunnen screeningsinstrumenten worden ingezet. De beschikbare screeningsinstrumenten hebben uiteenlopende doelen en doelgroepen. Hieronder volgt een omschrijving van welk instrument waarvoor geschikt is.
Algemene gedragsvragenlijsten
De Child Behavior Checklist (CBCL), Teacher's Report Form (TRF) en de Youth Self Report (YSR) zijn veelgebruikte gedragsvragenlijsten in de jeugdhulp en de geestelijke gezondheidszorg. Zij meten een breed spectrum aan problemen en leveren weinig specifieke informatie op voor ASS. Wel kunnen ze weergeven of de jeugdige op meerdere gebieden problemen ervaart. ASS gaan namelijk vaak gepaard met één of meer andere psychische stoornissen.
Jeugdgezondheidszorg
Van veel screeningsinstrumenten kan alleen een psycholoog of orthopedagoog de scores interpreteren en beoordelen. Een uitzondering hierop vormt de Checklist Autism for Toddlers (CHAT) die ook ontwikkeld is voor de jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen.
Logopedie
Een kenmerk van ASS is een vertraagde taalontwikkeling. Veel jonge kinderen met ASS komen daardoor in eerste instantie bij logopedisten terecht. Logopedisten kunnen de Children's Communication Checklist – Second Edition - Nederlandse bewerking (CCC-2-NL) afnemen bij de ouders. Deze lijst identificeert de pragmatische problemen die bij kinderen met ASS voorkomen, zoals taalgebruik dat niet past bij de gesprekspartner of de context.
Indicatiestelling speciaal onderwijs
De Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT), de Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV) en de Vragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK) zijn screeningsinstrumenten die worden ingezet bij de indicatie voor het speciaal onderwijs. De SEV is ontwikkeld om aan te tonen of er bij een jeugdige sprake is van problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling. De SCVT stelt sociaal-cognitieve vaardigheden vast die bij kinderen met ASS meestal zwak zijn (Resing e.a., 2008).
Onderscheiden van subgroepen binnen het autismespectrum
De meeste instrumenten zijn uitsluitend gericht op het onderscheiden van personen met en zonder 'klassiek autisme'. De VISK is specifiek gericht op jeugdigen met PDD-NOS en de Social Communication Questionnaire (SCQ) is ook bedoeld om een onderscheid te maken tussen een klassieke autistische stoornis en een andere vorm van ASS.
Verstandelijk beperkten
De AUTI-R en de Autisme- en Verwante stoornissenschaal-Z-Revisie (AVZ-R) kunnen worden afgenomen bij verstandelijk beperkten.
Beschrijvingen van instrumenten
Instrumenten die kunnen worden ingezet bij de screening op ASS zijn:
- Professionals
Autisme Spectrum Vragenlijst (ASV)
De ASV kan gebruikt worden bij screening en diagnose van autismespectrumstoornissen (ASS) bij kinderen en jongeren.
- Professionals
BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies
Met de BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies kan men het gedrag van kinderen in de thuis- of schoolomgeving beoordelen.
- Professionals
Child Behavior Checklist (CBCL)
De CBCL is een diagnostisch instrument om probleemgedrag en vaardigheden van kinderen/jongeren te kwantificeren.
- Professionals
Childrens Communication Checklist Second Edition - Nederlandse bewerking (CCC-2-NL)
De Children's Communication Checklist verzamelt informatie over de communicatieve vaardigheden van kinderen van 4-15 jaar. Lees meer over het instrument.
- Professionals
Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT)
De Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT) geeft een indicatie van het sociaal-cognitief functioneren in relatie tot de leeftijd van het kind.
- Professionals
Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)
De SEV meet in hoeverre kinderen problemen vertonen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.
- Professionals
Social Communication Questionnaire (SCQ)
De SCQ is een vragenlijst om kinderen te screenen op een autismespectrumstoornis (ASS).
- Professionals
Social Responsiveness Scale voor kinderen (SRS-2)
De SRS-2 meet de ernst van sociale beperkingen die gepaard gaan met autismespectrumstoornissen.
- Professionals
Teacher's Report Form (TRF)
De (C-)TRF is de versie van de CBCL die leerkracht of leidster kan invullen. De vragenlijst geeft inzicht in het gedrag van het kind of de jongere.
- Professionals
Vragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK)
De VISK is een vragenlijst om sociale problemen van kinderen met een pervasieve ontwikkelingsstoornis in kaart te brengen.
- Professionals
Youth Self Report (YSR)
De Youth Self Report (YSR) is een vragenlijst waarop jongeren vragen beantwoorden over hun vaardigheden en emotionele en gedragsproblemen.
