Eenoudergezinnen en armoede

Financiële zorgen 

Een op de vijf minderjarige kinderen uit een eenoudergezin groeit op in armoede. In tweeoudergezinnen geldt dat voor een op de twintig minderjarige kinderen. In 2020 was het aandeel minderjarige kinderen in eenoudergezinnen met een langdurig armoederisico 8,4 procent. In tweeoudergezinnen was dat 2,5 procent. Vooral alleenstaande ouders van jonge kinderen lopen risico om in armoede te moeten leven.

Uit onderzoek van het  Centraal Bureau voor Statistiek uit 2023 blijkt dat alleenstaande ouders ook meer financiële zorgen hebben dan andere ouders. Ruim 40 procent van de alleenstaande ouders maakt zich zorgen over hun financiële toekomst. Onder andere ouders geldt dat voor ongeveer 30 procent.

Veel verantwoordelijkheden

Alleenstaande ouders hebben veel verantwoordelijkheden. Als enige kostwinner moeten zij zorgen voor het volledige inkomen en alle verzorging van het gezin. Het is voor hen dan ook moeilijk om het opvoeden van hun kinderen te combineren met hun werk. Met een goedbetaalde baan kunnen ze soms parttime werken en toch voldoende verdienen om rond te komen. Maar met een laag inkomen is dat veel moeilijker. Het is nog ingewikkelder als zij moeten werken op tijden waarop er geen kinderopvang is. Dat geldt bijvoorbeeld in de zorg, horeca en schoonmaakbranche. Vaak staan deze ouders er alleen voor. Daardoor hebben ze soms minder tijd voor hun kinderen.

Stigmatisering en onzekerheid 

Uit onderzoek blijkt dat veel alleenstaande ouders last hebben van stigmatisering door hun omgeving. Bijvoorbeeld in hun familie en bij organisaties. Daardoor krijgen zij soms weinig steun. Ze kunnen sneller in een sociaal isolement terechtkomen als ze in armoede leven dan ouders die samen hun kinderen opvoeden. 

Deze alleenstaande ouders voelen zich vaak onzeker, omdat ze hun kinderen niet de gewenste levensstandaard kunnen bieden. Zij hebben vaker zorgen over de opvoeding, ontwikkeling en het gedrag van hun kind dan ouders die er niet alleen voor staan. Alleenstaande ouders in armoede hebben ook vaker moeite met opvoedsituaties. Tegelijkertijd vragen zij over het algemeen minder vaak om hulp en advies bij het opvoeden. 

Scheiding of overlijden partner

Bij een scheiding of het overlijden van een partner veranderen de inkomsten en uitgaven van een gezin. Vaak vallen inkomsten weg, omdat de ouder die vertrekt of overlijdt inkomsten had uit betaald werk. Na een echtscheiding is dan ook vaak een flinke daling in inkomen te zien. Maar de gezinsuitgaven blijven meestal hetzelfde of nemen zelfs toe. Kinderopvang gaat bijvoorbeeld extra geld kosten. Dit maakt ouders die scheiden of ouders die hun partner verliezen financieel kwetsbaar.

Om de financiële kwetsbaarheid rondom gebeurtenissen als scheiding en overlijden bespreekbaar te maken, ontwikkelde werkplaats sociaal domein Zuid-Holland Zuid een praatplaat: preventie bij life-events.

Eenoudergezin niet altijd een risico

Eenoudergezinnen zijn een belangrijke doelgroep van beleidsmakers en professionals om armoede te verminderen. Soms wordt het zijn van een eenoudergezin op zich al als risicofactor beschouwd. Uit onderzoek blijkt dat dit niet altijd terecht is. Er zijn grote verschillen tussen gezinnen. Niet in alle eenoudergezinnen spelen (financiële) problemen.