Bestaanszekerheid van jongvolwassenen onder druk

Steeds meer jongvolwassenen hebben geldzorgen, betaalproblemen en schulden. Ze bevinden zich meer dan gemiddeld in een kwetsbare financiële situatie. Jongvolwassenen hebben vaker een onregelmatig inkomen en hebben moeite om rond te komen. Zo heeft iets meer dan een kwart van de 18- tot 27-jarigen regelmatig geen geld voor belangrijke dingen.

Financieel ongezond

Uit onderzoek van Deloitte blijkt dat bijna de helft (45 procent) van de jongvolwassenen tussen de 18 en 24 jaar financieel ongezond is. Dit betekent dat ze moeite hebben om aan hun financiële verplichtingen en behoeften te voldoen. Ook hebben ze niet genoeg geld om hun levensdoelen te bereiken. 38 procent van de jongvolwassenen tussen 25 en 34 jaar is financieel ongezond, terwijl bij oudere groepen dit gemiddeld 26,5 procent is. Jongvolwassenen zijn dus vaker financieel ongezond dan oudere generaties.

Zorgen over de toekomst

38 procent van de jongeren tussen 18 en 25 jaar maakt zich veel zorgen om hun toekomstige financiële situatie. Dat blijkt uit onderzoek van CBS. Ze maken zich bijvoorbeeld zorgen over of ze in de toekomst kunnen rondkomen, kunnen sparen of genoeg geld hebben om een woonruimte te betalen. Oudere leeftijdsgroepen hebben deze zorgen minder.

Jongvolwassenen zijn op werkgebied kwetsbaarder dan andere leeftijdsgroepen. Uit onderzoek van NIDI blijkt dat jongvolwassen vaker flexibele arbeidscontracten hebben dan andere volwassenen. De afgelopen jaren is het aantal jongvolwassenen met een vast arbeidscontract verder gedaald. Dit is zorgelijk omdat dit bijdraagt aan (financiële) onzekerheid. Ook hebben flexibele arbeidscontracten invloed op het welzijn van jongvolwassen. Jongvolwassenen met tijdelijke contracten ervaren vaker burn-outklachten en stellen vaker belangrijke levensbeslissingen uit. Denk hierbij aan het krijgen van kinderen of het kopen van een huis. Vooral jongvolwassenen met een praktische opleiding (mbo-1 tot mbo-3 gediplomeerden) hebben minder vaak een vast contract, terwijl theoretisch opgeleide hbo- en wo-gediplomeerden vaker een vast contract hebben.

Uit studentenonderzoek van het Nibud blijkt dat bijna de helft van de hbo- en wo-studenten en 16 procent van de mbo-studenten een studieschuld van meer dan 10.000 euro heeft. Tussen 2012 en 2022 steeg het aantal 25- tot 30-jarigen met een studieschuld van 27 naar 39 procent. De gemiddelde schuld nam toe van 15.300 euro naar 16.500 euro.

Veel van de jongvolwassenen met een studieschuld maken zich zorgen over hoe deze schuld latere financiële beslissingen zal beïnvloeden, zoals het kopen van een huis of sparen voor de toekomst. Jongvolwassenen zien de studielening bij de Dienst Uitvoering Onderwijs daardoor steeds minder als een investering in hun eigen toekomst.

Het is tegenwoordig moeilijk voor jongvolwassen om een betaalbare woning te vinden. De huur- en koopprijzen zijn hoog en er zijn te weinig huizen beschikbaar. Jongvolwassenen hebben vaak twee inkomens nodig om een woning te vinden. Eerdere generaties konden dit vaak met één inkomen. Hierdoor blijven steeds meer jongvolwassenen tussen de 18 en 30 jaar bij hun ouders wonen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat in het begin van 2023 nog 46 procent thuis woonde, terwijl dat in 2003 nog 40 procent was.

Daarnaast blijkt uit onderzoek van NIDI dat het percentage huiseigenaren onder jongvolwassenen tussen 25 en 35 jaar gedaald is. Jongvolwassenen die een huurwoning vinden, betalen vaak een hoge huur. Hierdoor blijft er weinig geld over voor andere uitgaven, zoals sparen, vrijetijdsbesteding of persoonlijke ontwikkeling.

• De Beer, P. (2011). Moderne bestaanszekerheid. Socialisme en Democratie, 68(5/6), 102- 109.
• Blom, M., Huberts, S., Zwanepol, M., Gielen, M., Westhoff, E., Athmer, J., Kalisvaart, I., & Oosterom, W. (2020), Samen onder dak: Belemmeringen voor bijstandsgerechtigden om woonruimte te delen.
• CBS. (2022). Een op de vijf jongeren wil beslist verhuizen.
• CBS.(2023). Zorgen over financiële toekomst in jaar tijd flink toegenomen.
• CBS. (2023). Jongvolwassenen wonen vaker bij ouders dan 20 jaar geleden.
• Deloitte. (2023). Herstel van Balans De financiële gezondheid van Nederland in onzekere tijden.
• Flanderijn. (2024). Aanzienlijk deel van jongeren kreeg rekeningen afgelopen jaar niet altijd betaald. Onderzoek Flanderijn & Panelwizard_Final.
• Movisie. (2022). Werken aan bestaanszekerheid.
• Nibud. (2023). Jongvolwassene richt zich financieel vooral op de korte termijn.
• Nibud. (2020). Rapport Rondkomen en betalingsproblemen.
• Nibud. (2021). Nibud mbo-onderzoek 2021.
• RVS. (2021). Gezichten van een onzeker bestaan.
• RVS. (2023). Van overleven naar bloeien.
• Van Geuns, R. C. (2022). Vertrouwen en bestaanszekerheid: wensdroom of noodzaak? Hogeschool van Amsterdam.
• VNG (2023). De waarde van het sociaal domein.
• UNICEF. Jongeren vinden dat de regering voedsel, zorg en een huis.
• NIDI. (2024). Ongelijkheid in vast contract onder jongvolwassenen.