Gevolgen goede of onveilige hechting

De hechtingsrelatie van kinderen met hun ouders of opvoeders is de basis voor hoe kinderen omgaan met de wereld en hoe zij zich verder ontwikkelen. Hoe veilige en onveilige hechting invloed hebben op de ontwikkeling en het gedrag van kinderen, lees je op deze pagina.

Wat zijn de gevolgen van een veilige hechting?

Een goede hechting met ouders of andere opvoeders in de eerste levensjaren is essentieel voor een voorspoedige sociaal-emotionele, taal- en cognitieve ontwikkeling van het kind.

Zelfvertrouwen

Kinderen die veilig gehecht zijn ontwikkelen meer zelfvertrouwen en voelen dat ze de moeite waard zijn. Ze weten dat ze kunnen rekenen op de steun van hun primaire opvoeders. Vanuit die veilige hechting kunnen kinderen zich ook hechten aan anderen en leren ze anderen te vertrouwen. Kinderen die goed zijn gehecht kunnen later meestal op een positieve manier omgaan met leeftijdgenoten en zijn in staat om hechte vriendschappen op te bouwen. 

Veerkracht

Een veilige hechting gaat samen met het ontstaan van veerkracht bij kinderen. Veerkracht ontstaat vanaf de geboorte door de verwachtingen die een kind ontwikkelt over de beschikbaarheid van anderen en de persoonlijke effectiviteit. Het kind ontwikkelt daardoor vertrouwen in anderen en in zichzelf. Veerkrachtige kinderen reageren flexibel op problemen en spanningen. Ze tonen hun emoties, maar zijn ook in staat om hun emoties onder controle te houden en zich aan te passen. Ze zijn creatief en volhardend in het vinden van oplossingen en krijgen over het algemeen veel waardering van leeftijdgenoten en volwassenen.

Cognitie en taal

Wanneer ouders positief reageren op de signalen van hun kinderen heeft dat invloed op hun cognitieve vaardigheden en taalvaardigheden. Kinderen leren door de manier van reageren van hun ouders verbanden te leggen tussen hun gedrag en het effect daarvan.

Erkenning door ouders van de intenties, belevingswereld en mogelijkheden van het kind lokt een actieve inbreng van het kind uit. Kinderen krijgen meer zelfvertrouwen en voelen zich vrij om de wereld te ontdekken en nieuwe dingen te proberen. Hierdoor verwerven ze kennis en leren ze vaardigheden.

Wat zijn de gevolgen van een onveilige hechting?

Een onveilige gehechtheidsrelatie is een risicofactor in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Naar binnen gerichte problemen zoals angst en depressie komen iets vaker voor bij kinderen en jongeren met een onveilig-vermijdende gehechtheidsrelatie. Een onveilig-vermijdende gehechtheidsrelatie ontstaat wanneer de ouder of opvoeder afwezig, afwijzend of onvoldoende reageert op het kind.

Verder is gebleken uit een meta-analyse dat met name jongens met een gedesorganiseerde gehechtheidsrelatie meer gedragsproblemen kunnen ontwikkelen.

Een onveilige hechting heeft invloed op het empathisch vermogen en sociale vaardigheden van kinderen. Kinderen die niet geleerd hebben om rekening te houden met anderen of zich moeilijk kunnen inleven, komen in de problemen in hun sociale contacten.

Psychiatrische aandoeningen

Kinderen met hechtingsproblemen hebben een grotere kans op psychiatrische aandoeningen zoals depressies, verslavingen, angststoornissen, en eetproblemen.

Meer kans op kinderen met hechtingsproblemen

Kinderen met hechtingsproblemen hebben meer kans om later zelf kinderen te hebben met deze problemen. Mogelijk wordt er in de eerste periode van iemands leven haast onuitwisbaar ingeprent hoe mensen gewoonlijk met elkaar omgaan.

  • Fearon, R.P., M.J. Bakermans-Kranenburg, A. Lapsley en G. Roisman (2010), 'The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children's externalizing behaviour: A meta-analytic study', in: 'Child Development', nummer 81, p.435-456.
  • Groh, A., Roisman, G., van Ijzendoorn M., Bakermans-Kranenburg M, Fearon R. (2012. The significance of insecure and disorganized attachment for children's internalizing symptoms: a meta-analytic study. Child Development. 2012 Mar-Apr;83(2):591-610. Epub 2012 Jan 11.
  • Mesman, J. (2010). 'Oud geleerd, jong gedaan: Investeren in ouders bevordert onderwijskansen van kinderen'. Utrecht, Sardes.
  • O'Connor, E. en K. McCartney (2007), 'Attachment and cognitive skills: An investigation of mediating mechanisms', in: 'Journal of Applied Developmental Psychology', nummer 28, p.458-476.
  • Rozendaal, F. van (2016), Domino-effect van onveilige hechting. In 'Kind Magazine', 16 december.
  • Schneider, B.H., L. Atkinson en C. Tardif (2001), 'Child-parent attachment and children's peer relations: A Quantitative review', in: 'Developmental Psychology', nummer 37, p.86-100.
  • IJzendoorn, M.H. van (2008), 'Opvoeding over de grens. Gehechtheid, trauma en veerkracht'. Amsterdam, Boom Academic.
Efat Armaghan

Armaghan Efat

medewerker inhoud